Jak rozpoznać i leczyć zapalenie błony śluzowej żołądka?

Zapalenie błony śluzowej żołądka to stan, który jest spowodowany uszkodzeniem wewnętrznej warstwy tego narządu. Objawy zapalenia błony śluzowej żołądka potrafią doskwierać przez lata i doprowadzić do powikłań, dlatego nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty.

Zapalenie błony śluzowej żołądka może być spowodowane przez drobnoustroje (głównie przez bakterię Helicobacter pylori), toksyny (np. alkohol, wybrane leki) i przyczyny autoimmunologiczne. Leczenie zapalenia błony śluzowej żołądka jest zależne od czynnika, który je spowodował.

Zapalenie błony śluzowej żołądka – objawy

W zależności od czasu trwania dolegliwości wyróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka. Charakterystyczne są tzw. objawy dyspeptyczne, do których zalicza się:

• dokuczliwe i szybkie uczucie przepełnienia po spożytym posiłku
• zgaga
• odbijanie
• nudności i wymioty.

W populacji polskiej powszechne jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori, która jest odpowiedzialna za chorobę wrzodową i ryzyko wystąpienia nowotworu żołądka. Obecność drobnoustroju może przez wiele lat przebiegać bezobjawowo. Z czasem jednak mogą wystąpić wyżej wymienione dolegliwości. Wieloletnia obecność bakterii (podobnie jak nadmierne picie alkoholu) może doprowadzić do wystąpienia wielu groźnych powikłań, takich jak nadżerkowe / zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, krwawienie z przewodu pokarmowego a nawet pęknięcie wrzodu, co może być przyczyną masywnego krwawienia do jamy otrzewnej lub światła przewodu pokarmowego. Krwotok wewnętrzny objawia się silnym bólem brzucha, nudnościami i wzmożonym napięciem mięśni brzucha. Są to bardzo groźne dolegliwości, które wymagają natychmiastowej hospitalizacji chorego, ponieważ bez udzielenia pomocy wejdzie on w stan wstrząsu.

Krwawienie do światła przewodu pokarmowego objawia się obecnością krwistych wymiotów i smolistych stolców. Nierzadko drobny ubytek krwi nie jest dostrzegalny przez chorego, jednak z czasem zacznie on odczuwać objawy anemii, co jest poważnym sygnałem ostrzegawczym. Podobnie jak w przypadku krwawienia do jamy otrzewnej jest to stan wymagający pilnej interwencji lekarskiej.

Zapalenie błony śluzowej żołądka – leczenie

Leczenie zapalenia błony śluzowej żołądka jest indywidualnie dobierane przez lekarza i zależy od występujących dolegliwości. Większość przypadków zapalenia błony śluzowej żołądka jest łagodna i nie wymaga specjalistycznych badań. Wystąpienie cięższych objawów (np. krwistych wymiotów lub stolców) i długotrwale utrzymujących się objawów dyspeptycznych jest wskazaniem do wykonania gastroskopii. Szczególnie należy się obawiać przewlekłego aktywnego zapalenia błony śluzowej żołądka, które jest rozpoznaniem ciężkiego i długo utrzymującego się procesu chorobowego. Lekarz przy pomocy endoskopu jest w stanie określić stopień procesu zapalnego i pobrać wycinki do badania histopatologicznego. Następnie kwalifikuje zapalenie błony śluzowej żołądka wg ICD10 (systemu międzynarodowych oznaczeń chorób).

Jeżeli za przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka odpowiada Helicobacter pylori, to stosuje się antybiotykoterapię mającą na celu usunięcie drobnoustroju (eradykację). Dodatkowo pacjenci przyjmują środki zmniejszające kwasotę soku żołądkowego (IPP – inhibitory pompy protonowej). Najlepszym wyznacznikiem skuteczności terapii jest ustąpienie objawów i test na obecność antygenów Helicobacter pylori w kale.

Istnieje wiele leków bez recepty na zanikowe zapalenie żołądka – są to np. preparaty zawierające kwas alginowy (działający ochronnie na śluzówkę) i środki zwiększające pH soku żołądkowego (zawierające komponentę zasadową). Chorzy na autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka powinni przyjmować witaminę B12, która przeciwdziała niedokrwistości. Pacjenci, którzy z racji innych dolegliwości nie są w stanie odstawić leków osłabiających śluzówkę żołądka (np. NLPZ w chorobach stawów), powinni przyjmować inhibitory pompy protonowej.

Szeroko stosowane jest leczenie naturalne zapalenia błony śluzowej żołądka. Najbardziej istotne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, czyli regularnej aktywności fizycznej, unikanie palenia papierosów i bezwzględny zakaz picia alkoholu. Dodatkowo wysoce wskazane jest unikanie stresu.

Już w czasach starożytnych stosowano leczenie ziołami zapalenia błony śluzowej żołądka. W tym przypadku zastosowanie znajdują wszelkie substancje działające przeciwzapalnie i odkażająco, np. napar z rumianku lub krople z mięty, które ułatwiają trawienie.

Dieta przy zapaleniu błony śluzowej żołądka

Odpowiednie przepisy przy zapaleniu błony śluzowej żołądka bazują na diecie lekkostrawnej i zdrowej. Posiłki powinny być duszone lub gotowane, zakazane jest spożywanie produktów smażonych. Należy również unikać potraw ostrych, kwaśnych i mocno słodzonych (np. napojów gazowanych). Zdecydowanie odradza się palenie papierosów, picie alkoholu i spożywanie produktów z dużą ilością kofeiny. Zalecane jest jedzenie dużej ilości lekkostrawnych zup, duszonych mięs i gotowanych warzyw.