Zespół jelita drażliwego – dieta. Ogólne zasady, dieta FODMAP

Zespół jelita drażliwego to schorzenie o nie do końca poznanej przyczynie, które wywołuje dolegliwości czynnościowe przewodu pokarmowego, takie jak biegunki, zaparcia, bóle brzucha oraz wzdęcia. Nie ma leczenia przyczynowego zespołu jelita drażliwego. Dieta prowadzona w odpowiedni sposób może jednak złagodzić znacząco odczuwane objawy.

Niedawno opracowano dietę FODMAP, która ma zastosowanie w leczeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Do najważniejszych zaleceń dietetycznych dla zespołu jelita drażliwego należą ograniczenie spożywania węglowodanów fermentujących oraz modyfikacja diety w zależności od objawów.

Zespół jelita drażliwego – dieta. Podstawowe zasady

Pożywienie ma ogromną rolę w powstawaniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Dietę zaleca się w okresie nasilonych dolegliwości w przebiegu choroby, jaką jest zespół jelita drażliwego – dokuczliwego schorzenia objawiającego się uciążliwymi wzdęciami, kurczowymi bólami brzucha oraz naprzemiennie biegunką i zaparciami. Dieta na zespół jelita drażliwego ma być zgodna z ogólno przyjętymi zasadami zdrowego żywienia.

W zespole jelita drażliwego (objawowym) dieta powinna wykluczać niektóre produkty działające szkodliwie na przewód pokarmowy. Z diety należy wykluczyć przede wszystkim:

• napoje gazowane,
• ciężkostrawne tłuszcze zwierzęce,
• mleko,
• owoce z dużą zawartością fruktozy.

Dolegliwości może wzmagać sorbitol zawarty w produktach, takich jak guma do żucia, dietetyczne dżemy, czekolady. Dużo sorbitolu znajduje się w sokach: jabłkowym, winogronowym, świeżych śliwkach, wiśniach, brzoskwiniach. W diecie na zespół jelita drażliwego należy ograniczyć używki, takie jak alkohol, kawa, zaprzestać palenia papierosów i spożywania produktów wysoko przetworzonych, smażonych. Niezbędne jest również picie odpowiedniej ilości wody – zaleca się wypijanie co najmniej 1,5 l wody dziennie. Wielkie znaczenie ma regularne spożywanie produktów – 5 posiłków w małych porcjach przyjmowanych w miarę możliwości o stałej porze.

Zespół jelita drażliwego – dieta FODMAP

Dieta FODMAP (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols) to dieta o małej zawartości fermentujących węglowodanów. Wykorzystywana jest w leczeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Dieta ta przynosi doskonałe rezultaty szczególnie w okresie zaostrzeń. Badania w kierunku skuteczności diety w zespole jelita drażliwego prowadzone były przez australijskich naukowców z Monash University. Wykazały, że produkty zawierające fruktozę, laktozę, fruktany, alkohole polihydroksylowe (sorbitol, mannitol, ksylitol) nasilają objawy jelita drażliwego poprzez przyspieszenie motoryki jelit oraz zwiększenie w nich produkcji metanu oraz siarkowodoru. Jest to dieta, którą należy stosować do końca życia. W pierwszej fazie eliminuje się produkty zawierające duże ilości FODMAP na około 6–8 tygodni, a następnie dietę rozszerza się.

Zespół jelita drażliwego – dieta na biegunkę

Jednym z dokuczliwych objawów zespołu jelita drażliwego mogą być rozluźnione stolce. W biegunkach obowiązuje przede wszystkim dieta niskoresztkowa, niskotłuszczowa, z ograniczeniem cukrów fermentujących w jelitach. Do diety zaleca się dołączenie produktów o właściwościach zapierających, takich jak ryż czy mąka ziemniaczana.

Zespół jelita drażliwego – dieta na zaparcia

Część osób cierpiących na zespół jelita drażliwego ma dokuczliwe i nieustępujące zaparcia. Warto, by włączyły one do diety produkty bogate w błonnik nierozpuszczalny, który przyspiesza pasaż jelitowy. Zaleca się spożywanie 30–50 g błonnika dziennie. Produkty, które go zawierają, to: pieczywo pełnoziarniste, kasze, suszone śliwki, morele, owoce, warzywa.

Zespół jelita drażliwego – jadłospis

W internecie można znaleźć wiele dietetycznych przepisów do wykorzystania w zespole jelita drażliwego. Opierają się one przede wszystkim na wykluczeniu produktów zakazanych. Można je modyfikować w zależności od potrzeb oraz dolegliwości.

Przykładowy jadłospis dla pacjentów z zespołem jelita drażliwego na cały dzień:

• śniadanie: owsianka z mlekiem roślinnym, mandarynka, kawa zbożowa, bułka grahamka z masłem
• II śniadanie: bułka grahamka z masłem, napój z marchwi, lipy i soku z cytryny
• obiad: zupa botwinka z ziemniakami, pieczona pierś z kurczaka, ulubiona kasza, sałata zielona z oliwą
• podwieczorek: sałatka owocowa z mandarynek, ananasa, winogron
• kolacja: bułka grahamka z niewielką ilością masła, z serem mozzarella, pomidorem, szklanka zielonej herbaty.

Ilość substancji odżywczych należy dopasować do indywidualnych potrzeb, z uwzględnieniem trybu życia, płci, wieku oraz chorób towarzyszących. W celu ustalenia odpowiedniej dla zespołu jelita drażliwego diety najlepiej skontaktować się z dietetykiem.