Rumień zakaźny – „piąta choroba”. Czym się objawia?

Rumień zakaźny to jedna z częstszych chorób wysypkowych wieku dziecięcego. Może występować u osób starszych. Zakażenie wirusem wywołujących rumień zakaźny u dorosłych często przebiega bezobjawowo. Szczególną grupą narażoną na powikłania rumienia zakaźnego są kobiety ciężarne.

Rumień zakaźny przebiega zwykle w sposób łagodny, z niewielką gorączką i wysypką. Rumieniem zakaźnym można zarazić się przez kontakt z wydzielinami osób zakażonych. Leczenie przyczynowe nie istnieje, choroba ustępuje samoistnie po kilku dniach.

Rumień zakaźny – przyczyny i zakaźność

Rumień zakaźny to jedna z chorób wysypkowych typowych dla wieku dziecięcego, choć może również wystąpić u osób dorosłych. Spowodowana jest przez parwowirusa B19. Rumieniem zakaźnym zarazić się można poprzez kontakt z drugą osobą i jej wydzielinami z dróg oddechowych (poprzez kichanie, kaszel). Źródło zakażenia to osoba chora lub zakażony człowiek, nieprezentujący objawów, najczęściej z zaburzeniami odporności. Choroba ma wysoką zakaźność, zwłaszcza przed pojawieniem się wysypki, w okresie zwiastunowym, przez około 7 dni. Kiedy pojawi się wysypka, osoba chora już nie zaraża wirusem rumienia zakaźnego. Objawy utrzymują się zwykle od 6 do 10 dni. Wysypka ustępuje samoistnie, choć może przedłużyć się do 3 tygodni.

Rumień zakaźny a ciąża

Szczególnie narażoną grupą, w której mogą wystąpić groźne skutki zakażenia, są kobiety ciężarne. Rumień zakaźny może w takim przypadku wywołać niedokrwistość wewnątrzmaciczną u dziecka, uogólniony obrzęk, a nawet doprowadzić do poronienia lub obumarcia płodu. Kobieta ciężarna może nie prezentować żadnych objawów zakażenia. Rumień zakaźny w ciąży zagraża dziecku w każdym trymestrze, dlatego ważne jest ograniczenie kontaktu z osobami, które prezentują objawy choroby lub znajdują się w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą przez cały czas jej trwania. Największe ryzyko powikłań występuje w fazie ostrej (przedwysypkowej) zakażenia u kobiet w II trymestrze ciąży, a dokładniej między 20 a 28 tygodniem.

Rumień zakaźny – objawy

Objawy rumienia zakaźnego u dzieci są zazwyczaj typowe, natomiast u dorosłych mogą zostać w ogóle przez organizm niewysłane. Pierwszy etap zakażenia przed wystąpieniem wysypki jest niecharakterystyczny – objawy zwiastunowe choroby to: niewiele podwyższona temperatura ciała, kaszel, katar, czyli tzw. objawy przeziębieniowe. Po tym etapie pojawiają się zmiany skórne w miarę rozwoju rumienia zakaźnego – wysypka początkowo występuje na twarzy i przybiera kształt motyla (charakterystyczne jest ominięcie nosa i brody). Wysypka jest wyrazem reakcji immunologicznej broniącego się organizmu. W kolejnych dniach (1–4 dni później) wysypka przechodzi na kończyny, szczególnie na ich części wyprostne, układając się girlandowato, w formie siateczek i koronek. Zmiany skórne zwykle nie pojawiają się na tułowiu, dłoniach i stopach. Wysypka ma charakter nawracający, może ustępować, po czym pojawiać w tych samych miejscach. Nie pozostawia blizn. Rumień zakaźny u dorosłych może przebiegać ze świądem. U starszych dzieci i dorosłych, częściej u płci żeńskiej, może dojść do zapalenia drobnych stawów. Powikłania są bardzo rzadkie – zakażenie wirusem może spowodować zmniejszenie stężenia hemoglobiny we krwi, skutkujące przejściową anemią, oraz bóle i zapalenia stawów. Rumień zakaźny u niemowlaka przebiega w sposób typowy. Należy go różnicować z przegrzaniem, alergią, pieluszkowym zapaleniem skóry.

Rumień zakaźny – leczenie

Nie ma leczenia zwalczającego przyczynę rumienia zakaźnego. Nie istnieją również szczepionki chroniące przed tą chorobą. Zalecany jest oszczędzający tryb życia oraz wizyta u lekarza w celu zróżnicowania choroby z innymi wysypkami wieku dziecięcego. Antybiotykoterapia jest nieskuteczna. W razie potrzeby można wdrożyć leczenie przeciwgorączkowe – paracetamol, ibuprofen – lub przeciwbólowe niesteroidowe leki przeciwzapalne. Rumień zakaźny ustępuje samoistnie po kilku dniach i pozostawia długotrwałą odporność, po ustąpieniu wysypki można powrócić do normalnego, codziennego funkcjonowania. Powikłania w postaci niedokrwistości oraz zapalenia stawów zwykle nie są groźne i przemijają bez konieczności specjalistycznego leczenia.

Rumień zakaźny: czy dziecko może wychodzić na dwór?

Dziecko przechodzące rumień zakaźny powinno być zwolnione z zajęć przedszkolnych czy szkolnych. Zalecany jest pobyt w domu oraz odpoczynek. Niewskazane jest przebywanie na dworze.