Glejak wielopostaciowy – objawy, przebieg choroby i rokowanie. Jakie są szanse na przeżycie przy glejaku wielopostaciowym?

Glejak wielopostaciowy jest jednym z najczęściej diagnozowanych guzów mózgu o bardzo złośliwym charakterze. Rozwija się z komórek szeregu astrocytarnego i jest klasyfikowany jako guz o IV stopniu złośliwości. Przypadki glejaka wielopostaciowego wyleczonego są bardzo rzadkie.

Czas przeżycia chorego z guzem mózgu jest uwarunkowany jego rodzajem. Przy glejaku wielopostaciowym rokowanie jest zazwyczaj niepomyślne. Guz bardzo szybko rośnie i zaczyna naciekać okoliczne struktury mózgu. Pacjenci, którzy są leczeni, przeżywają około 12 miesięcy od momentu postawienia diagnozy.

Co to jest glejak wielopostaciowy?

Glejak wielopostaciowy (łac. Glioblastoma multiforme) to guz mózgu klasyfikowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako nowotwór IV stopnia o najbardziej agresywnym rozroście. Tworzy się z komórek szeregu astrocytarnego, które są uważane za największe komórki glejowe. Mają nieregularny kształt i rozgałęziające się wypustki, które tworzą zrąb układu nerwowego.

Glejak wielopostaciowy tworzy się w półkulach mózgowych, najczęściej w płacie skroniowym i czołowym oraz w móżdżku, co manifestuje się różnymi objawami w zależności od wielkości i lokalizacji guza. Z tą postacią glejaka zmagają się najczęściej dorośli. Większość przypadków to osoby pomiędzy 40 a 50 rokiem życia. Glejak wielopostaciowy u dzieci występuje bardzo rzadko.

Przyczyny powstawania glejaka wielopostaciowego

Przy glejaku wielopostaciowym przyczyny tworzenia się, podobnie jak przy innych nowotworach mózgu, nie są znane. Można jedynie przypuszczać, że winne jego powstawaniu są czynniki genetyczne lub przebyte urazy mózgu. Do zachorowania może przyczynić się także kontakt z chemikaliami, promieniowaniem i trwałe upośledzenie systemu odpornościowego (np. w przypadku zakażenia wirusem HIV). Może on być guzem pierwotnym lub wtórnym – pochodzącym od innych, mniej złośliwych, guzów.

W wypadku glejaka wielopostaciowego przebieg choroby jest bardzo gwałtowny. Guz szybko rośnie i zaczyna niszczyć okoliczne tkanki.

Glejak wielopostaciowy – objawy

Glejak wielopostaciowy może się rozwijać przez wiele lat i nie dawać żadnych objawów. Pierwsze symptomy pojawiają się, gdy guz jest dość duży lub nacieka na okoliczne tkanki. Na początku jego obecność manifestuje się najczęściej pod postacią bólów głowy przebiegających z wymiotami i zaburzeń świadomości. Większość chorych, którzy są na tym etapie, nie ma pojęcia o istnieniu glejaka. Takie dolegliwości często się bagatelizuje, uznając je za migrenowe bóle głowy. Niestety w wielu przypadkach glejaka wielopostaciowego objawy przed śmiercią są dopiero jasnym sygnałem świadczącym o jego obecności. Występują wtedy:

• nagłe ataki padaczkowe;
• zmiany w zachowaniu spowodowane niszczeniem komórek w mózgu;
• kłopoty z pamięcią i koncentracją;
• stany depresyjne;
• zaburzenia widzenia;
• niedowłady.

U chorych na glejaka wielopostaciowego ostatnie stadium choroby objawia się w postaci obrzęku mózgu oraz utraty zdolności mówienia, liczenia czy czytania. Jest to bardzo trudny okres dla pacjentów i ich najbliższych.

Glejak wielopostaciowy – leczenie

Diagnostyka guza opiera się na badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Leczenie glejaka wielopostaciowego IV stopnia jest zależne od lokalizacji i wielkości guza. O ile to możliwe, wykonuje się operację chirurgiczną i usuwa całą zmianę lub jej część. Pacjenci są poddawani wyczerpującej chemioterapii, radioterapii lub wirusoterapii. Powodzenie leczenia jest uwarunkowane stanem ogólnym chorego.

Dużą rolę odgrywa immunoterapia. Stosowane u chorych z glejakiem wielopostaciowym leczenie niekonwencjonalne polega na aktywizacji układu immunologicznego, dzięki czemu postrzega on guza jako ciało obce i próbuje go zniszczyć.

Glejak wielopostaciowy – rokowania

Przy glejaku wielopostaciowym IV stopnia rokowanie jest złe. Większość chorych nie przeżywa 3 miesięcy od momentu postawienia diagnozy. Po udanej operacji neurochirurgicznej ten czas można wydłużyć do 12 miesięcy, choć guz szybko powraca i znów zaczyna niszczyć struktury mózgu. Przy glejaku wielopostaciowym czas przeżycia można zwiększyć nawet do 20 miesięcy, jeśli chory wyrazi zgodę i podda się terapii eksperymentalnej.