Przyczyny, objawy oraz postępowanie w przypadku ciąży pozamacicznej

Ciąża pozamaciczna czyli ciąża ektopowa jest to sytuacja, w której zapłodniona komórka jajowa implantuje się, czyli zagnieżdża w nieprawidłowym miejscu. Charakterystycznym objawem ciąży pozamacicznej jest ostry, nasilający się ból w podbrzuszu, niekiedy uniemożliwiający poruszanie się.

W momencie, gdy kobieta zorientuje się, iż spodziewa się dziecka, powinna jak najszybciej udać się do lekarza ginekologa. Podczas takiej wizyty określa się przede wszystkim wiek ciąży, a ginekolog ocenia, czy zapłodniona komórka jajowa znajduje się w prawidłowym miejscu. Jeśli lokalizacja płodu jest nieprawidłowa, konieczne jest odpowiednie leczenie.

Co to ciąża pozamaciczna

Ciąża pozamaciczna (ciąża ektopowa) to zagnieżdżenie się (implantacja) zapłodnionej komórki jajowej w innym miejscu, niż błona śluzowa ściany macicy. W zależności od umiejscowienia zarodka wyróżniamy następujące rodzaje ciąż pozamacicznych:

• jajnikowa – ciąża pozamaciczna w jajniku,
• jajowodowa – ciąża pozamaciczna w jajowodzie,
• brzuszna,
• inne.

Najczęstszym przypadkiem jest ciąża ektopowa, w której zarodek znajduje się w jajowodzie. Mimo że znajduje się w niewłaściwym miejscu, zapłodniona komórka jajowa rośnie i rozwija się, rozciągając tym samym jajowód. Brak szybkiej interwencji lekarskiej może doprowadzić do pęknięcia jajowodu. Niekiedy krew nie wydobywa się na zewnątrz ciała, tylko wylewa się do jego wnętrza, stanowiąc przyczynę krwotoku wewnętrznego.

Ciąża pozamaciczna – przyczyny

Przyczyny zagnieżdżenia się zarodka w niewłaściwym miejscu są zróżnicowane. Może być to spowodowane nieprawidłowościami w budowie anatomicznej narządów miednicy mniejszej, ale również zaburzeniami w obrębie jajowodu, często będącymi konsekwencją przebytych infekcji lub ciężkich stanów zapalnych. Uważa się, że na wystąpienie ciąży ektopowej mają wpływ:

• zapalenie przydatków,
• choroby przenoszone drogą płciową, takie jak: kiła, chlamydia, rzeżączka, itp.,
• endometrioza, czyli przedostawanie się komórek ściany macicy do wnętrza ciała, najczęściej do otrzewnej, zamiast na zewnątrz organizmu przez pochwę,
• nieleczone infekcje bakteryjne, grzybicze czy wirusowe pochwy, które z czasem zaczynają obejmować stanem zapalnym przydatki,
• infekcje jamy ustnej lub próchnica – wbrew pozorom paciorkowce obecne w jamie ustnej bardzo szybko rozprzestrzeniają się w organizmie docierając do jajników oraz jajowodów,
• przebyte zabiegi bądź operacje ginekologiczne, w wyniku których mogą powstać zrosty zatykające częściowo lub całkowicie jajowody.

Ciąża pozamaciczna – objawy

W przypadku ciąży pozamacicznej mamy do czynienia z charakterystyczną triadą objawów:

• plamienie lub nieregularne krwawienie z dróg rodnych,
• silny ból w okolicy podbrzusza, który nie ustępuje, a z czasem nasila się, odczuwany z lewej lub prawej strony,
• guz przydatków – ten objaw ciąży pozamacicznej może być zdiagnozowany jedynie przez lekarza przy pomocy badania ultrasonograficznego (USG) lub jeśli kobieta jest bardzo szczupła, możliwe jest palpacyjne wymacanie guza.

Ciąża pozamaciczna – rozpoznanie

Postawienie diagnozy w tym przypadku nie jest trudne. Przede wszystkim przy ciąży pozamacicznej objawy pojawiają się w okolicy 5 tygodniu. Po ukończeniu 5–6 tygodnia ciąży zarodek powinien być widoczny podczas wykonywania usg przezpochwowego. Jego brak, mimo pozytywnego testu ciążowego, powinien zaniepokoić lekarza. Ginekolog wówczas zleca szczegółowe badania krwi. Na podstawie stężenia beta-HCG, czyli gonadotropiny kosmówkowej w surowicy krwi lekarz jest w stanie stwierdzić, czy ciąża rozwija się w odpowiedni sposób. Przy prawidłowo umiejscowionym zarodku poziom beta-HCG wzrasta na początku ciąży dwukrotnie co każde 48 h. Jeśli gonadotropiny jest mało w stosunku do wieku ciążowego, może to sugerować ciążę pozamaciczną, zwłaszcza jeśli towarzyszą temu charakterystyczne objawy.

Ciąża pozamaciczna – leczenie

Czy ciąża pozamaciczna może przetrwać? Niestety nie. Jedynym sposobem leczenia oraz uniknięcia poważnych powikłań zdrowotnych jest terminacja, czyli zakończenie ciąży. Dobór metody leczenia uzależniony jest od wielkości pęcherza płodowego, jego umiejscowienia oraz stanu ogólnego kobiety ciężarnej. Lekarze zazwyczaj decydują się na leczenie operacyjne.