Dlaczego nie należy bać się biopsji prostaty?
Biopsja prostaty służy diagnozowaniu raka gruczołu krokowego. Pozwala pobrać tkanki, które są następnie badane histopatologicznie przez patomorfologa. Klasyczne badanie pod kontrolą USG zastępowane jest stopniowo fuzyjnym – poprzedzonym wykonaniem rezonansu magnetycznego, którego obraz nakładany jest na zdjęcia USG. Na czym polega biopsja prostaty? Jakie może rodzić powikłania? Czy wywołuje ból?
W jakim celu wykonywana jest biopsja prostaty?
Biopsja prostaty jest jedynym badaniem, które pozwala potwierdzić występowanie komórek nowotworowych, ponieważ dostarcza materiału do badania histopatologicznego. Wskazaniami do wykonania biopsji są:
- podejrzenie raka wykrytego podczas badania palpacyjnego (dłońmi lekarza),
- wynik PSA powyżej 10 ng/ml bez nieprawidłowości stwierdzonych w badaniach DRE lub TRUS,
- wynik PSA 4-10 ng/ml z nieprawidłowościami stwierdzonymi w badaniach DRE i TRUS,
- bardzo szybko narastający poziom PSA,
- rodzinne obciążenie rakiem stercza.
Większość pacjentów, którzy pojawiają się na pierwszej urologicznej wizycie kontrolnej po 40. czy 50. roku życia, przełamują tę barierę w sposób bardzo charakterystyczny. Umawiają się na wizytę, ponieważ żona czy partnerka ich o to poprosiła, ponieważ sama od lat wykonuje samobadanie piersi, bo od lat chodzi regularnie na cytologię, a jej mężczyzna nigdy nigdzie nie chodzi. I po tej namowie, gdy mężczyzna wchodzi do gabinetu, jest wystraszony, a wychodzi – z ulgą. I raportuje szybko SMS-em do prowokatorki spotkania (śmiech), że wszystko poszło dobrze i nic strasznego jednak się nie wydarzyło.
Na czym polega biopsja prostaty?
Biopsja do niedawna była wykonywana tylko dwiema metodami:
- biopsja gruboigłowa – przez krocze lub odbytnicę, przy pomocy pistoletu wyposażonego w igłę o średnicy od 6 Gauge (4,11 mm) do 12 Gauge (2,05 mm) pobierany jest materiał z kilku miejsc, w tym z ogniska wykrytego podczas badania USG,
- biopsja cienkoigłowa – lekarz wbija przez odbytnicę igłę Franzena umożliwiającą pobranie materiału, który w formie rozmazu jest na bieżąco badany mikroskopowo przez patomorfologa.
Klasyczna biopsja jest niedoskonała, ponieważ materiał pobiera się z losowych miejsc. Przez to w diagnostyce może zostać pominiętych nawet 47 proc. raków stercza. Mniej ograniczeń ma biopsja fuzyjna prostaty (wykonywana przez przezodbytniczo lub przezkroczowo). Wszystko dlatego, że obszary, w których lekarz podejrzewa niepokojące zmiany, są wcześniej uwidaczniane nie tylko dzięki USG, lecz także metodą rezonansu magnetycznego. Oba obrazy nakłada się na siebie, co nazywane jest właśnie fuzją.
Taki precyzyjny rodzaj biopsji rodzi też mniejsze ryzyko powikłań zdrowotnych, co jest szczególnie istotne u pacjentów z nawracającymi infekcjami, stanami zapalnymi w obrębie prostaty, a także tych, którzy zmagają się z obniżoną odpornością i cukrzycą. Od 2019 r. obowiązują nowe wytyczne dotyczące sposobu przeprowadzania diagnostyki. Zgodnie z nimi każda biopsja gruczołu krokowego powinna być poparta badaniem rezonansu magnetycznego. Są to jednak rekomendacje, a nie obligatoryjny model postępowania.
Jak przygotować się do biopsji prostaty?
Choć biopsja prostaty zaliczana jest do badań mało inwazyjnych, to rodzić może powikłania. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie. Ze względu na ryzyko krwawień, kilka dni przed diagnostyką lekarz może zalecić odstawienie środków przeciwkrzepliwych. W przeddzień badania zjedz lekkostrawną kolację. Nie musisz być na czczo, warto jednak wypróżnić się przed biopsją. Konieczne jest też wprowadzenie zarówno przed zabiegiem, jak i kilka dni po nim osłony antybiotykowej i środków przeciwzapalnych.
Czy biopsja prostaty boli?
Wielu mężczyzn skierowanych na badanie zastanawia się, czy biopsja prostaty boli. To naturalna obawa. Jak jest naprawdę? Ta forma diagnostyki może wywoływać dyskomfort. Nie jest jednak bolesna – stosowane jest znieczulenie miejscowe.
Istnieją trzy czynniki ryzyka: wzrastający wiek, genetyka oraz pochodzenie etniczne. Pierwszy z nich dotyczy każdego mężczyzny, więc każdy mężczyzna musi się badać. Nie ma grupy społecznej, która jest wykluczona z tego zagrożenia. Genetyczne obciążenie obliguje do intensywniejszego nadzoru, analogicznie jest u osób pochodzących etnicznie z Afryki. Zagrożenie tym nowotworem dotyczy każdego mężczyzny i nie ma żadnych dowodów na to, że dieta ani jakiekolwiek leki w sposób znamienny wpływały na występowanie ani przebieg raka prostaty. W Polsce co roku diagnozuje się 16 tys. nowych zachorowań na ten rodzaj nowotworu. Oznacza to, że ok. 300 mężczyzn co tydzień dowiaduje się, że ma raka prostaty.
Jakie mogą być powikłania po biopsji prostaty?
Mimo małej inwazyjności biopsji prostaty, zabieg może wywołać skutki uboczne. Są to m.in.
- stany zapalne jelit,
- krwawienie z dróg moczowych i odbytnicy,
- krwawe zabarwienie nasienia,
- utrudnione oddawanie moczu.
Bibliografia:
- Chomicz A., Antoniewicz A. A., Fuzja krok po kroku. Przezkroczowa biopsja fuzyjna stercza z softwarową konsolidacją obrazów mpMRI i TRUS w czasie rzeczywistym przy użyciu BioJet System, Przegląd Urologiczny 2017, nr 5 (105).
- Dadej R., Cieśliński P., Kwias Z., Rak stercza, Współczesna Onkologia 2002, vol. 6, nr 2, s. 108-116.
- Kamecki H., Sosnowski R., Demkow T., Jak prowadzić aktywną obserwację u pacjenta z rakiem gruczołu krokowego – przegląd wytycznych, Przegląd Urologiczny 2019, nr 3 (115), s. 4-8.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Twoje ręce są najlepszymi narzędziami diagnostycznymi! Oto jak wykonać samobadanie jąder
„Rak prostaty to bat na twardzieli. Jak się spojrzy na PESEL-e, to dotyka ludzi, którzy łzy nie uronią, tacy panowie świata, tak wychowani. A tutaj, proszę, zwyczajne badanie”
Obalamy mity na temat raka jąder. Co każdy mężczyzna powinien wiedzieć?
Sportowcy, którzy zachorowali na raka jąder. „Badaj się co miesiąc, by poczuć zmiany” – apelują
się ten artykuł?
