Jak przygotować się do badania nasienia? Wyniki seminogramu
Problemy z poczęciem dziecka mogą wynikać zarówno z zaburzeń płodności kobiety, jak i mężczyzny. W tym drugim przypadku, aby ocenić jakość plemników, wykonuje się badanie nasienia, czyli seminogram. Pozwala ono ocenić morfologie męskich komórek płciowych, ich ruchliwość, a także skład ejakulatu. Jak przygotować się do diagnostyki? Ile kosztuje? Jakie wyniki uznawane są za prawidłowe?
W jakim celu wykonuje się badania nasienia?
Jak wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), nawet 20 proc. par w Polsce ma problem z poczęciem dziecka, z czego 40-60 proc. przypadków wynika ze strony zaburzeń płodności męskiej. Szacuje się, że w aż 35 proc. jest to konsekwencja nieprawidłowych parametrów ejakulatu. Dzięki badaniu nasienia możliwa jest ocena jego parametrów, w tym:
- budowy morfologicznej plemników,
- ruchliwości plemników,
- liczby plemników w ejakulacie.
Schematy przedstawiające podstawowe parametry badania nasienia: liczbę plemników, ich budowę oraz ruchliwość. Fot. Adobe Stock
Jak oddać nasienie do badania?
Zastanawiasz się, jak wygląda badanie nasienia? Próbkę trzeba oddać do laboratorium. Najłatwiejszym sposobem jest doprowadzenie do wytrysku podczas masturbacji i zebranie ejakulatu do pojemnika. Należy go dostarczyć w ciągu ok. 30-45 min, zachowując temperaturę ciała (trzymając jednorazowy zbiornik np. pod bluzką). To dosyć kłopotliwe, dlatego wiele laboratoriów udostępnia osobne pomieszczenia, w których można samodzielnie pobrać nasienie na miejscu.
Przed seminogramem w wybranym punkcie, dopytaj, jakie obowiązują zasady oddawania próbek do analizy. Pamiętaj też, że nie należy oddawać nasienia zebranego do prezerwatywy podczas stosunku. Często zawierają one środki plemnikobójcze, dlatego też laboratoria nie przyjmują tak dostarczonego materiału.
Bisfenol A (BPA) zawarty w plastikowych butelkach i opakowaniach na żywność. Ftalany w płytkach podłogowych, szamponach, kremach, kosmetykach, zabawkach, a nawet urządzeniach medycznych. Ognioodporne polibromowane difenyloetery (PBDE) są częścią składową mebli, materaców, a nawet można je znaleźć w piżamach. Wspomniane związki chemiczne bardzo niekorzystnie wpływają na nasze hormony oraz produkcję zarówno plemników, jak i jajeczek.
Jak się przygotować do badania nasienia?
Przed pobraniem próbki nasienia do pojemnika opróżnij pęcherz i umyj dokładnie okolice intymne wyłącznie wodą. Wygląda to nieco inaczej niż przed pobraniem moczu – nie stosuje się tu mydła. Powód jest prozaiczny – zasadowe pH może zaburzyć odczyn ejakulatu, a tym samym wpłynąć na wyniki badania.
Na kilka dni przed badaniem wstrzymaj się od wytrysków. Warto też odstawić alkohol przynajmniej na tydzień, aby jego składniki nie wpłynęły negatywnie na jakość nasienia. Jeśli jesteś w trakcie antybiotykoterapii, zrezygnuj z diagnostyki, gdyż wyniki badania nie będą wówczas miarodajne.
Jakie są parametry zdrowego nasienia?
Prawidłowe parametry nasienia określa WHO. Ostatnia zmiana tych norm seminologicznych została wprowadzona w 2021 r. Wartości zaprezentowane zostały w przedstawionej poniżej tabeli:
| Parametry nasienia | Wartość |
| Objętość ejakulatu | nie mniej niż 1,4 ml |
| Koncentracja plemników | nie mniej niż 16 mln/1 ml |
| Całkowita liczba plemników w ejakulacie | nie mniej niż 39 mln |
| Ruchliwość plemników typu A+B – ruch postępowy | nie mniej niż 32 proc. |
| Ruchliwość plemników typu A+B+C – ruch całkowity | nie mniej niż 42 proc. |
| Morfologia plemników – prawidłowe formy | nie mniej niż 4 proc. |
| Żywotność – plemniki żywe | nie mniej niż 55 proc. |
Jeśli jednak po roku starań kobiecie nie udaje się zajść w ciążę, to należy koniecznie udać się do lekarzy – kobieta do ginekologa, a mężczyzna równolegle do androloga. Proszę zwrócić uwagę na słowo równolegle, bo ono jest bardzo istotne. Niestety, mężczyźni wciąż zwlekają ze swoją wizytą u androloga. Dziś wiemy, że problem dotyczy w 50 proc. kobiet i w 50 proc. mężczyzn. Poza tym coraz częściej dostrzegamy problem u obu partnerów równoległe. Szkoda więc czasu na opóźnianie diagnostyki.
Ile kosztuje badanie nasienia?
Chcesz zdecydować się na badanie nasienia? Cena to ok. 200 zł. Rzadko jednak lekarz zleca wykonanie go bez oceny innych parametrów ważnych dla płodności. Może zaproponować także dodatkową ocenę poziomu hormonów (w tym hormony tarczycowe, AMH, LH, FSH, PRL). Wówczas koszt może wzrosnąć do ok. 500 zł.
Od stycznia 2024 roku badanie nasienia (seminogram, in. spermiogram) można też wykonać w ramach dofinansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) po otrzymaniu skierowania od lekarza ginekologa albo androloga specjalizującego się w leczeniu niepłodności lub bezpłodności.
Złe wyniki badania nasienia – co dalej?
Jeśli uzyskasz złe wyniki badania nasienia, lekarz zaleci dodatkową diagnostykę, aby rozpoznać przyczynę. Czasami może być to efekt nadużywania alkoholu, nadwagi lub otyłości, niedoboru witamin i innych składników odżywczych czy nieuregulowanej cukrzycy. Takie podłoże niepłodności daje dobre perspektywy leczenia i szanse na naturalne poczęcie dziecka w przyszłości. Większą trudność terapeutyczną stwarzają:
- zaburzenia hormonalne,
- wady budowy jąder (np. dysgenezja jąder),
- wcześniejsza nadmierna ekspozycja na działanie promieniowania.
Złe wyniki badania nasienia nie są więc jednoznaczne z nieodwracalną niepłodnością. Stanowią natomiast wskazanie do dalszej diagnostyki i zaplanowania leczenia. Nawet jeśli terapia nie pozwoli naturalnie począć dziecka, to będzie ważna dla ogólnej kondycji organizmu, np. ustabilizowania hormonalnego czy unormowania glikemii.
O ekspertce:
Dr n.med. Ewa Kempisty-Jeznach – jest jedynym w Polsce lekarzem zajmującym się medycyną męską i jako jedyna posiada międzynarodowy certyfikat „Lekarza od Zdrowia Mężczyzn” (Männerärztin CMI).
Bibliografia:
- Bomba M., Rusin M., Wpływ czynników środowiskowych na występowanie zjawiska niepłodności u mężczyzn, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2021, t. 27, nr 2, s. 126-133.
- Byrska M., Stańczak A., Badanie nasienia w diagnostyce męskiej niepłodności. Znaczenie, metoda oznaczenia i wiarygodność domowych testów płodności dla mężczyzn, Lek W Polsce 2017, t. 27, nr 10, s. 24-30.
- Czasopismo Polskiego Towarzystwa Andrologicznego, Postępy Andrologii Online, 2022, t. 9, nr 1.
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
Michelle Yeoh o niemożności posiadania dzieci. „To jest największy smutek w moim życiu”
Twoje ręce są najlepszymi narzędziami diagnostycznymi! Oto jak wykonać samobadanie jąder
Patricia Kazadi o macierzyństwie: „Może zdecyduję się na adopcję, może na surogatkę”
Jakie badania na cukrzycę wykonać? Diagnostyka cukrzycy typu 1. i 2.
się ten artykuł?
