Witamina A – właściwości, występowanie i suplementacja. Za co odpowiada w organizmie?

Witamina A jest jednym z ważniejszych składników niezbędnych do prawidłowej pracy organizmu. Już w starożytności wiadomo było, że niedobór witaminy A może prowadzić do tzw. kurzej ślepoty, czyli kłopotów z widzeniem po zmroku. Współcześnie wiedza na temat tej witaminy jest znacznie szersza. Okazuje się, że ma ona bardzo duży wpływ na organizm.

Witamina A – co warto o niej wiedzieć?

Witamina A odkryta została na początku XX wieku przez dwóch badaczy – Elmera McColluma i Marguerite Davis.

Witamina A to zbiorcza nazwa wielu związków chemicznych należących do rodziny retinoidów. Najważniejszy dla organizmu jest oczywiście retinol. Inne aktywne formy witaminy A to retinal i kwas retinowy. Warto pamiętać, że witamina A należy do witamin, które są rozpuszczalne w tłuszczach. 

Witamina A pełni wiele istotnych funkcji. Wpływa nie tylko na wzrok, ale też na odporność, układ sercowo-naczyniowy czy proces starzenia. Występuje w wielu łatwo dostępnych produktach spożywczych, dlatego zadbanie o jej odpowiedni poziom w menu jest proste.

Witamina A – właściwości

Witamina A ma wiele ważnych dla organizmu właściwości.

• Najważniejszą z nich jest pozytywny wpływ na wzrok. Witamina chroni przed tzw. kurzą ślepotą, czyli problemami z widzeniem po zmroku. Odgrywa bardzo istotną rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych rejestrowanych przez siatkówkę oka.
• Jest cennym wsparciem dla układu immunologicznego – zauważalnie poprawia odporność.
• Witamina A wpływa również na układ sercowo-naczyniowy, ułatwia obniżanie poziomu złego cholesterolu oraz chroni przed pojawieniem się zmian miażdżycowych.
• Witamina A jest niezwykle silnym antyoksydantem. Zapobiega nadmiernej aktywności wolnych rodników oraz niweluje szkody, które wyrządziły one w organizmie.Dzięki temu zapobiega stresowi oksydacyjnemu, który powstaje na skutek niehigienicznego trybu życia – stresu, nadmiaru niezdrowej żywności, braku aktywności fizycznej czy nadmiernej ekspozycji na zanieczyszczenia.Stres oksydacyjny może skutkować między innymi przedwczesnym starzeniem się organizmu, powstawaniem zmarszczek, zmianami nowotworowymi oraz chorobami układu sercowo-naczyniowego.
• Inne właściwości witaminy A to wspieranie prawidłowego wzrostu i rozwoju komórek – również w okresie płodowym.
• Może również zmniejszać objawy alergii oraz poprawiać samopoczucie w czasie leczenia nowotworu przy pomocy radio– i chemioterapii.

Objawy niedoboru witaminy A

Kto potrzebuje zwiększonej ilości witaminy A? W grupie zwiększonego ryzyka niedoboru witaminy A są kobiety w ciąży, osoby starsze, nałogowi palacze i alkoholicy.

Objawy niedoboru witaminy A to:

• kurza ślepota, czyli złe widzenie po zmierzchu,
• wypadanie włosów,
• zahamowanie wzrostu,
• sucha, spierzchnięta skóra,
• częste wysypki i alergie skórne,
• problemy z paznokciami (kruche, łamiące się),
• obniżona odporność,
• częste biegunki,
• trądzik.

Objawy nadmiaru witaminy A

Dla organizmu równie niebezpieczny jak niedobór witaminy A, jest jej nadmiar.

Objawy nadmiaru witaminy (hiperwitaminozy) A to m.in.:

• bóle mięśni i stawów (grypopodobne),
• nudności i wymioty,
• drażliwość i nadpobudliwość,
• bóle głowy,
• powiększenie wątroby.

Witamina A – występowanie

Gdzie występuje witamina A? Witamina A, beta-karoten i inne karotenoidy znajdują się przede wszystkim w owocach i warzywach. Najlepsze źródła witaminy A to oczywiście marchew. Aby dostarczyć organizmowi jak najwięcej tej witaminy, najlepiej spożywać ją w surowej postaci.

W jakich produktach występuje witamina A? Bogate źródła witaminy A to: szpinak, papryka, pomidory, wiśnie, pomarańcze, a nawet brzoskwinie. Owoce dzikiej róży zawierają bardzo duże ilości beta-karotenu, czyli prowitaminy A.

Dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości witaminy A nie jest trudne. Wystarczy kilka razy dziennie spożywać owoce i warzywa, które są najlepszym źródłem witamin i minerałów.

Suplementacja witaminy A

W niektórych przypadkach może suplementacja witaminy A być niezbędna. Należy jednak skonsultować się w tej sprawie z lekarzem. Witamina A w kroplach jest jedną z najwygodniejszych form suplementacji. Ciekawym preparatem jest też maść z witaminą A – doskonale sprawdza się w przypadku pękających ust.

Niedobory witaminy A mogą skutkować nie tylko problemami z widzeniem, ale też zaburzeniami wzrostu, brakiem apetytu czy alergiami. Jednocześnie nadmiar witaminy A może być również szkodliwy – skutkuje między innymi powiększeniem wątroby, zmianami skórnymi czy pobudliwością. Jednym z pierwszym objawów nadmiaru witaminy A jest pękanie kącików ust – jeśli występuje regularnie, warto udać się do lekarza w celu konsultacji i przeprowadzenia niezbędnych badań.

Witamina A powinna zostać dostarczona organizmowi wraz z pożywieniem. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar może być szkodliwy, dlatego stosowanie witaminy A w tabletkach powinno zostać skonsultowane z lekarzem.