Wymaz z gardła – co wykrywa? Wskazania do wykonania oraz przygotowanie do badania

Wymaz z gardła to badanie laboratoryjne polegające na pobraniu wydzieliny ze ściany gardła oraz jego migdałków. Badanie wymazu gardła wykonuje się przed włączeniem antybiotykoterapii, by wykazać, czy jest ona konieczna.

Diagnostyka wymazu z gardła obejmuje wykrycie czynnika wywołującego zapalenie gardła oraz określenie wrażliwości na antybiotyki. Obecnie dostępne są szybkie testy wykonywane w niektórych gabinetach lekarskich, które pozwalają na odebranie wyniku wymazu gardła już w przeciągu kilku minut.

Wymaz z gardła – co to jest?

Laboratoryjne badanie – wymaz z gardła – to badanie diagnostyczne polegające na pobraniu materiału ze ściany gardła oraz migdałków za pomocą specjalnego zestawu składającego się z patyczka, wymazówki oraz specjalnego podłoża transportowego. Z materiału pobranego drogą wymazu wykonuje się szybkie testy diagnostyczne lub posiew krwi (hodowlę bakterii) z antybiogramem, czyli wrażliwością na antybiotyki.

Jak wygląda przeprowadzenie badania wymazu gardła? Osoba pobierająca wymaz z gardła prosi osobę badaną o szerokie otwarcie jamy ustnej. Następnie, używając szpatułki, dociska język do dna jamy ustnej i za pomocą jednorazowej szpatułki przejeżdża energicznie po tylnej ścianie gardła, migdałkach oraz miejscach zmienionych chorobowo, nie dotykając innych struktur znajdujących się w jamie ustnej. Tak pobrany materiał zabezpiecza się w specjalnej probówce – wymazówce.

Wymaz gardła wykonuje się w celu zweryfikowania konieczności wdrożenia antybiotyków do leczenia. Leki te powinny być wdrażane tylko w przypadku infekcji bakteryjnych – zapalenia gardła wywoływane są głównie przez wirusy, co wymaga jedynie leczenia objawowego.

Kiedy należy wykonać wymaz z gardła?

Istnieje kilka wskazań do wykonania wymazu z gardła:

• diagnostyka zakażenia wirusem grypy,
• podejrzenie anginy paciorkowcowej – badanie wykonywane w celu potwierdzenia zakażenia bakterią Streptococcus pneumoniae – krótkie testy w gabinecie na obecność antygenów bakterii lub posiew,
• diagnostyka w kierunku zakażenia innymi bakteriami – pobranie materiału na posiew i hodowlę bakterii takich jak gronkowiec czy Chlamydia – wymaz z gardła wykonany na odpowiednie podłoże wykaże obecność patogenów w gardle.

W praktyce wymaz z gardła wykonuje się najczęściej w przypadku podejrzenia bakteryjnego zapalenia gardła, kiedy istnieją ku temu wskazania – występuje wysoka gorączka, powiększone węzły chłonne szyjne i wysięk na migdałkach. Wymaz gardła u dziecka wykonywany jest najczęściej spośród wszystkich grup wiekowych, ponieważ to właśnie u najmłodszych najczęściej dochodzi do zakażeń gardła.

Wymaz z gardła – wyniki

Najczęściej pojawiające się pytanie w przypadku wymazu gardła to: ile się czeka na wynik? Czas od przeprowadzenia badania do uzyskania wyników waha się od kilku minut do kilku dni w zależności od rodzaju badania.

Istnieją szybkie testy w kierunku zakażenia bakteriami Staphylococcus pyogenes (wymaz z gardła na paciorkowca), dzięki którym w gabinecie lekarskim można szybko wykluczyć lub potwierdzić zakażenie bakterią wywołującą anginę paciorkowcową. Test ten wykrywa antygeny bakterii. Wykonanie takiego badania zajmuje maksymalnie 15 minut.

W przypadku niedostępności szybkich testów konieczne jest przesłanie pobranego materiału z wymazu gardła do laboratorium, co zajmuje więcej czasu. Wynik posiewu z wymazu gardła lekarz może interpretować już po 12–24 godzinach.

W przypadku otrzymania wyników wymazu z gardła wynik dodatni oznacza zwykle obecność zakażenia bakteryjnego i konieczność włączenia odpowiednich antybiotyków do leczenia celowanych w patogeny, które je wywołują.

Wyniki fałszywie dodatnie uzyskuje się w przypadku nosicielstwa bakterii S. pyogenes, natomiast fałszywie ujemne, kiedy wymaz z gardła został nieprawidłowo pobrany (zbyt powierzchownie, od razu po posiłku) lub został pobrany po rozpoczęciu antybiotykoterapii, co wyhamowuje wzrost bakterii.

Czy do pobrania wymazu z gardła trzeba się przygotować?

Badanie, jakim jest pobranie wymazu z gardła, jest proste, krótkotrwałe i bezbolesne. Może być jednak nieprzyjemne dla osób z nasilonym odruchem wymiotnym. Wykonuje się je zarówno w warunkach ambulatoryjnych (na przykład w przychodni), jak i szpitalnych.

Przygotowanie do pobrania wymazu gardła nie jest skomplikowane i polega na wstrzymaniu się od przepłukiwania gardła przed jego wykonaniem. Przed badaniem należy być na czczo lub co najmniej 2 godziny po posiłku, ponieważ istnieje ryzyko zanieczyszczenia próbek bakteriami z pożywienia. Przed badaniem nie należy zażywać antybiotyków – wymaz z gardła po antybiotyku nie ma najmniejszego sensu, ponieważ obecność substancji bakteriobójczych we krwi sprawi, że wynik badania będzie ujemny.