Czym jest proces laktacji i co warto o nim wiedzieć? Jaki jest mechanizm procesu laktacji?

Proces laktacji rozpoczyna się już w ciąży. Polega na produkcji, a po urodzeniu dziecka, również na wydzielaniu pokarmu dla noworodka. Dzięki laktacji w piersiach młodej mamy znajduje się mleko. Podczas karmienia piersią wytwarza się jedyna w swoim rodzaju więź między matką a dzieckiem.

Proces laktacji regulowany jest przez hormony. Gospodarka hormonalna kobiety w momencie zajścia w ciążę ulega znacznej zmianie. Następuje wzrost produkcji wielu hormonów, które odpowiedzialne są między innymi za produkcję mleka w piersiach, czyli pokarmu dla nowonarodzonego dziecka. Głównym hormonem odpowiedzialnym za stymulację laktacji jest prolaktyna, której poziom jest największy w godzinach wczesnoporannych.

Czym jest laktacja?

Laktacja jest fizjologicznym, naturalnym procesem zachodzącym w kobiecym organizmie. Na początku polega na produkcji mleka w piersiach, natomiast po urodzeniu dziecka na jego sekrecji, czyli wydzielaniu. Pokarm naturalny zawiera wszystkie niezbędne składniki do prawidłowego rozwoju nowonarodzonego dziecka, są to m.in.: węglowodany, tłuszcze, białka, sole mineralne, makro- i mikroelementy, witaminy, cholesterol, bakterie Lactobacillus, przeciwciała oraz wiele czynników przeciwinfekcyjnych wspomagających jeszcze nie w pełni dojrzały układ immunologiczny noworodka. Niestety zdarza się, iż kobieta nie ma wystarczająco dużo pokarmu, jednak istnieje kilka skutecznych metod na pobudzenie laktacji.

Jak pobudzić laktację?

Niekiedy zdarza się, że pokarmu zaraz po porodzie jest niewystarczająco. Mimo iż jest to często frustrująca i stresująca sytuacja dla młodej mamy, nie należy się od razu poddawać i dokarmiać dziecko sztucznym, modyfikowanym mlekiem. Istnieje kilka skutecznych metod, które z łatwością pomogą pobudzić laktację. Ważne jednak, aby unikać stresu, ponieważ jest to jeden z głównych czynników zahamowywujących laktację u kobiet. Dodatkowo należy dostawiać noworodka do piersi jak najczęściej oraz przynajmniej na początku zrezygnować ze smoczka.

Poniżej kilka wskazówek, jak zwiększyć laktację:

1. Robienie ciepłych okładów na piersi przed karmieniem – ciepło rozszerza naczynia krwionośne, jak również kanaliki mleczne, dzięki czemu wypływ mleka zwiększa się.
2. Za każdym razem należy rozpoczynać karmienie dziecka od innej piersi.
3. Dziecko powinno być karmione na żądanie  minimum 8–12 razy dziennie. Jeśli maluch słabo przybiera na wadze i zbyt rzadko wybudza się do jedzenia, należy go obudzić, celem podania piersi. Konieczna jest wtedy również wizyta u pediatry, a pomocna może pisać się konsultacja certyfikowanego doradcy laktacyjnego. Bardzo ważne, aby dziecko karmić również w nocy.
4. Po karmieniu odciągaj mleko za pomocą laktatora – jak pobudzić laktację laktatorem? Istnieje wiele sposobów na stymulowanie laktacji za pomocą laktatora. Za najskuteczniejszą metodę uznaje się odciąganie laktatorem niedługi czas po karmieniu w systemie 5–3–1, czyli najpierw po pięć minut każdą pierś, następnie po 3 minuty, a na końcu po minucie. Istnieje również drugi wariant: 7–5–3.
5. Laktacja a stres – należy unikać sytuacji stresujących, gdyż stresory mogą zahamowywać produkcję oraz wydzielanie mleka. Podobne działanie wykazuje również adrenalina. Dlatego ważne jest, aby podczas karmienia piersią mama była spokojna.
6. Odpowiednia zbilansowana dieta – należy ograniczyć spożycie ciężkostrawnych dań. Bardzo ważne jest również odpowiednie nawodnienie organizmu. Produkty wspomagające laktację to kompot z jabłek, woda niegazowana oraz woda niegazowana z cytryną. Herbata na laktację ma również dobry wpływ. Bez wątpienia bawarka, czyli herbata z mlekiem, jest jednym z domowych sposobów pobudzania laktacji.
7. Piwo Karmi na laktację – jeszcze kilka lat temu uważano, iż wypijanie dwóch piw karmelowych, w skład których wchodzi słód jęczmienny, stymuluje laktację. Obecnie jednak zaleca się przyswajanie słodu jęczmiennego z innych produktów.

Jak zatrzymać laktację?

Zatrzymanie laktacji nie jest proste dla kobiety karmiącej piersią. Istnieją dwa sposoby zakończenia karmienia naturalnego –  natychmiastowy i stopniowy. Najlepsze dla matki i dziecka jest odstawianie od piersi w sposób stopniowy. Warto zaznaczyć, że WHO zaleca wyłączne karmienie piersią do końca 6 miesiąca życia, a następnie kontynuację karmienia piersią do końca 2 roku życia dziecka. Bardzo ważne jest, aby decyzja o zakończeniu karmienia piersią była dobrze przemyślana. Jest to ogromne przeżycie zarówno dla matki, jak i dziecka. Podczas karmienia naturalnego wytwarza się bowiem silna więź między matką a dzieckiem. Odstawienie od piersi często wiąże się z płaczem i niepokojem dziecka, a czynniki te bardzo negatywnie wpływają na psychikę kobiety.

Sposoby na zatrzymanie laktacji:

1. Odciąganie laktatorem niewielkiej ilość pokarmu, tak aby nie odczuwać przepełnienia piersi mlekiem.
2. Wykonywanie okładów z kapusty.
3. Masaż piersi.
4. Wypijanie 3–4 kubków dziennie naparu z szałwii, która działa hamująco na laktację.

Bromergon, czyli tabletki na zatrzymanie laktacji – w niektórych przypadkach domowe i naturalne sposoby nie wystarczają, by zahamować laktację. Konieczne jest wówczas zastosowanie farmakoterapii. Oczywiście pod kontrolą lekarską.