Entezopatia to patologiczna zmiana przyczepów ścięgien oraz wiązadeł

Entezopatia to rodzaj patologicznych zmian, które dotknąć mogą różnych narządów ruchu i wiążą się z uciążliwymi dla pacjenta dolegliwościami. Ból, sztywność, a niekiedy opuchlizna skutecznie utrudniają funkcjonowanie, nie wspominając o aktywności fizycznej. Jak zdiagnozować entezopatię i leczyć? Jakie są rokowania? 

Co to jest entezopatia? 

Entezopatia to patologiczne zmiany przyczepów ścięgien i więzadeł, a także powięzi lub torebki stawowej do kości. Jak podkreślają specjaliści, należy ją traktować jak patologiczny proces, a nie określoną chorobę. Nie sposób zatem wskazać na jeden numer przypisany schorzeniu w klasyfikacji ICD-10. Jako że entezopatia dotyczyć może przyczepów ścięgien, więzadeł, powięzi i torebki stawowej w różnych częściach ciała, wśród najczęściej diagnozowanych zmian wymienia się: 

• entezopatię łokcia, czyli tzw. łokieć tenisisty, 
• entezopatię więzadła rzepki, czyli tzw. kolano skoczka, 
• entezopatię rozcięgna podeszwowego,  
• entezopatię ścięgna Achillesa, 
• entezopatię biodra.

Objawy entezopatii 

Entezopatia objawia się przede wszystkim bólem, choć należy podkreślić, że jego nasilenie zależy od stopnia zaawansowania zmian i miejsca ich wystąpienia. Ból pojawia się jednak zawsze w tym samym miejscu i ma charakter promieniujący, a dodatkowo nasila się podczas nacisku lub dotyku. Poza tym mogą pojawić się także opuchlizna lub sztywność w dotkniętym zmianami miejscu, a nawet zaburzenia czucia.

Przyczyny entezopatii 

Przyczyn entezopatii należy upatrywać w przeciążeniach związanych z regularnie powtarzającym się ruchem, tak jak np. w przypadku entezopatii łokcia. Na powstawanie zmian wpływają także urazy – uderzenie lub upadek – oraz mikrourazy na skutek zbyt dużego obciążenia określonego obszaru czy choroby autoimmunologiczne, w tym reumatoidalne zapalenie stawów. Nie bez znaczenia pozostają także predyspozycje genetyczne. Warto też pamiętać, że zmiany mogą pojawić się jako skutek niewłaściwie wykonywanych ćwiczeń lub braku rozgrzewki przed intensywnym treningiem.

Entezopatia – diagnostyka  

Jeżeli zaobserwujesz u siebie wskazane objawy, zwróć się do lekarza, który po zebraniu wywiadu, przeprowadzeniu badań i postawieniu diagnozy zaproponuje leczenie. W pierwszej kolejności warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub ortopedą. Jak diagnozowana jest entezopatia? Badaniami, które potwierdzają zmiany o charakterze entezopatii, są: 

• USG, 
• rezonans magnetyczny, 
• RTG. 

W USG ujawnia się na ogół zespół cech, które uznawane są za objawy stricte entezopatyczne. Obserwuje się zatem obniżenie echogeniczności entezy i jej pogrubienie, wielokierunkowe uszkodzenia i blizny po nich, a także nadżerki w kostnej części entezy. W badaniu MR, czyli rezonansie magnetycznym część włóknista nie jest na ogół widoczna, ale na pierwszy plan wysuwają się zmiany w tkankach wokół entezy.  

Badanie RTG pokazuje zaś charakterystyczne pogrubienie cienkich tkanek miękkich, a w bardziej zaawansowanym stadium – nadżerki i sklerotyzację podchrzęstną, czyli zwiększenie gęstości kości. Ostatnim etapem w diagnostyce entezopatii jest badanie histopalogiczne. Stwierdza się w nim najczęściej uszkodzenie włókien kolagenowych, blizny i zmiany zwyrodnieniowe, a także pęknięcia i ślady po próbach naprawczych.

Leczenie entezopatii 

Leczenie entezopatii jest kilkukierunkowe. Jeżeli ból jest na tyle silny, że utrudnia normalne funkcjonowanie, wprowadza się leczenie farmakologiczne, którego celem jest zmniejszenie dolegliwości. Dodatkowo lekarz może zaproponować przyjmowanie leków przeciwzapalnych. Niezwykle ważną częścią leczenia zmian patologicznych w obrębie stawów, więzadeł, powięzi czy torebki stawowej jest ponadto fizjoterapia.  

Celem fizjoterapii jest zmniejszenie sztywności stawów, a przez to także i dolegliwości bólowych. Podejmowane ćwiczenia mają ponadto rozluźnić mięśnie, wzmocnić je, poprawić elastyczność. Dodatkowo fizjoterapeuta może zalecić także wykonanie zabiegów takich jak krioterapia, jonoforeza, ultradźwięki, laseroterapia. Pomocny może okazać się także taping zmienionych zapalnie miejsc. 

A jakie są domowe sposoby leczenia entezopatii? To przede wszystkim odciążenie dotkniętego zmianami obszaru, odpoczynek i ograniczenie ewentualnej aktywności fizycznej. Jeśli pojawi się miejscowy obrzęk i ból, zanim sięgniesz po specjalistyczne preparaty lub leki przeciwbólowe, warto wykonać zimny okład, który złagodzi dolegliwości. Należy podkreślić, że raz powstałe zmiany patologiczne o charakterze entezopatii mają tendencję do nawracania.

Bibliografia: 

1. Pomorska E., Budlewski T., Makowska J. S., Zapalenie przyczepów ścięgnistych – tam gdzie zaczyna się spondyloartropatia, Alergia Astma Immunologia 2020, 25 (4).
2. Sudol-Szopińska I., Kwiatkowska B., Prochorec-Sobieszak M., Pracoń G., Walentowska-Janowicz, Maśliński W., Entezopatia i zapalenie entez. Część II. Diagnostyka obrazowa, Journal of Ultrasonography 2015, 15.
3. Villines Z., Entezopatia – objawy i leczenie, Poradnik Fizjoterapeuty [dostęp: 10.10.2023 r.].