Ćwiczenia dla dzieci – logopedyczne zabawy od pierwszych lat życia. Jak wspomagają rozwój dzieci?

Ćwiczenia dla dzieci mające na celu trening aparatu mowy można rozpocząć bardzo wcześnie. Właściwie im wcześniej, tym lepiej. Warto pamiętać, że trzylatek rozumie już, co się do niego mówi, spełnia proste polecenia, a także wymawia bezbłędnie większość głosek. Jest to więc idealny czas na ćwiczenia logopedyczne dla dzieci, które są formą zabawy.

Ćwiczenia dla dzieci, których celem jest kształtowanie aparatu mowy, wcale nie muszą być męczące. Mogą być za to absorbujące. Niektóre z nich z punktu widzenia dziecka są po prostu fantastyczną zabawą.

Logopedyczne ćwiczenia dla dzieci – dlaczego warto?

Ćwiczenia dla dzieci warto wdrożyć do codziennych rytuałów jak najwcześniej. Obiektem zainteresowania rodziców powinna być praca podniebienia, języka, warg, a także policzków. W procesie kształtowania właściwej artykulacji głosek i wyraźnej wymowy kluczową rolę odgrywają ruchome narządy mowy. Jeszcze ważniejszy jest jednak oddech, a szczególnie wydech. Umiejętność jego wydłużania, skracania, odpowiednia aktywizacja przepony – to wszystko wpływa na kształtowanie się odpowiednich nawyków dotyczących artykulacji. Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci są niezwykle ważne, a jeszcze ważniejsze jest to, aby odbywały się one nie tylko w ramach zajęć logopedycznych, lecz także w domu. Ćwiczyć mogą (a nawet powinny) wszystkie dzieci, nie tylko te, u których stwierdzono przeszkody w budowie anatomicznej, takie jak zbyt krótkie wędzidełko językowe czy przerośnięty język. Należy eliminować złe nawyki związane z oddychaniem i przełykaniem oraz pierwsze symptomy pojawiającego się szczękościsku. Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci pozwalają w atmosferze dobrej zabawy skorygować wiele niewłaściwych nawyków oraz wyćwiczyć sprawny aparat mowy.

Od czego zacząć ćwiczenia logopedyczne dla dzieci?

Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci warto rozpocząć od nauki prawidłowego oddechu. Przede wszystkim chodzi tutaj o sztukę długiego wydechu i odpowiednią pracę przeponą. W tym celu warto zaproponować dziecku:

• dmuchanie w balonik,
• przesuwanie papieru za pomocą dmuchania w słomkę,
• zdmuchiwanie świeczki za pomocą słomki,
• wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę (zamiast korzystania z gotowych zestawów ze sklepu).

Ćwiczenia na koncentrację dla dzieci

Ćwiczenia logopedyczne zazwyczaj są jednocześnie ćwiczeniami na koncentrację dla dzieci. Jedną z podstawowych zabaw logopedycznych jest przecież naśladowanie różnego rodzaju zachowań. Dziecko obserwuje dorosłego, który ziewa, śmieje się, mruczy – i stara się go naśladować. Zadanie to wymaga koncentracji zarówno przy słuchaniu i patrzeniu, jak i podczas próby naśladowania. Zadanie można dodatkowo utrudnić przez stopniowanie śmiechu lub mruczenia. Ćwiczenia na koncentrację uwagi dla dzieci szkolnych to często skomplikowane wierszyki, które wymagają od dziecka skupienia przy artykulacji poszczególnych głosek. Szeptanie, zmiana tonu głosu, artykulacja zbitek typu stuk-puk, szuru-buru – to najczęstsze ćwiczenia na oddech, artykulację i koncentrację w jednym. Nie można bowiem zapominać, że wiele elementów ludzkiej aktywności łączy się ze sobą w mózgu. Tak jak motoryka ręki ma wpływ na naukę języka, w tym języków obcych, tak artykulacja i aktywność aparatu mowy jest ściśle związana ze słuchem.

Nauka czytania na dzieci – ćwiczenia wprowadzające

Ćwiczenia na koncentrację uwagi dla dzieci, które jednocześnie są ćwiczeniami logopedycznymi, stanowią ważny element przygotowujący dziecko do nauki czytania. Kluczowa jest tutaj odpowiednia „rozgrzewka” aparatu mowy. Warto namówić dziecko do tego, by przed lekturą:

• szeroko otwierało usta,
• cmokało, mlaskało, parskało,
• ziewało, dmuchało,
• wyobraziło sobie, że gryzie jabłko lub żuje gumę

Chodzi o rozgrzanie aparatu mowy, odpowiednie poruszanie żuchwą, aktywizację policzków, ust i języka. W tym celu warto nakłonić dziecko, aby wspólnie z rodzicami stanęło przed lustrem i udawało zmęczonego pieska lub jadącego konia. Dobrą zabawą może okazać się imitowanie „ptasiego dzióbka” lub „rybiego pyszczka”. Tradycyjny zestaw ćwiczeń dla dzieci to także:

• sięganie językiem do nosa,
• oblizywanie warg,
• naśladowanie kaszlu,
• chrząkanie
• chuchanie.

Jak ćwiczyć z dzieckiem, które ma autyzm?

Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci z autyzmem przyjmują nieco inną formę, głównie ze względu na to, że mowa i komunikacja biegną w tym przypadku najczęściej dwoma odrębnymi torami. W terapii najpierw podejmuje się pracę nad komunikacją a dopiero później nad kompetencjami językowymi. W Internecie dostępne są ćwiczenia dla dzieci z autyzmem do wydrukowania, trzeba jednak pamiętać, że w takich przypadkach każda terapia jest indywidualna. Najlepiej więc korzystać z zestawów i pomocy przygotowanych bądź poleconych przez prowadzącego dziecko logopedę.