Ból dziąsła może mieć wiele przyczyn. Jak sobie z nim radzić?

Liczba dorosłych Polaków mających w pełni zdrową jamę ustną nie przekracza 2%. Nic więc dziwnego, że ból dziąsła jest częstą dolegliwością. Towarzyszą mu zazwyczaj także inne objawy – zaczerwienienie, obrzęk i rozpulchnienie dziąseł, krwawienie oraz nieświeży oddech. Jakie są przyczyny tych dolegliwości? Sprawdź, co na bolące dziąsło najlepiej zastosować, aby sobie nie zaszkodzić.

Przyczyny bólu dziąseł

Najczęściej bolące dziąsła wynikają z niewłaściwej higieny jamy ustnej. Na zębach gromadzi się płytka, która tworzy złogi zawierające dużą liczbę bakterii. Jeśli nie usuniesz ich na czas poprzez dokładne szczotkowanie oraz zabiegi dentystyczne, mogą wywołać infekcję, a w konsekwencji stan zapalny i ból dziąsła.

Inną częstą przyczyną bólu dziąseł są ich urazy mechaniczne, które mogą się przydarzyć np. podczas żucia i gryzienia żywności. Dziąsła możesz podrażnić też przy myciu zębów, jeśli używasz do tego niewłaściwej (m.in. zbyt twardej) szczoteczki lub masz złą technikę szczotkowania. Czasami między zębem a dziąsłem może utknąć resztka pokarmu, która również spowoduje rozwój stanu zapalnego.

Ból dziąsła na końcu szczęki może zwiastować wyrzynanie się zębów mądrości. Dzieje się to w różnym wieku i czasem przebiega praktycznie bezboleśnie, a innym razem wręcz przeciwnie. Ból dziąsła przy ósemce wynika z tego, że ząb musi się przez nie przebić. Dlatego przez kilka dni możesz odczuwać w tym miejscu nieprzyjemne dolegliwości. Pozostałe przyczyny bolących dziąseł to m.in.:

• podrażnienie jamy ustnej twardymi lub bardzo gorącymi potrawami,
• infekcje zatok, które mogą objawiać się bólem dziąseł i zębów w szczęce,
• stan zapalny miazgi zębowej, który zazwyczaj wywołuje pulsujący ból dziąsła,
• infekcje zębów, np. ropień,
• palenie papierosów, co osłabia dziąsła i powoduje ich ból oraz krwawienie,
• niedobory witamin z grupy B i witaminy C,
• nieleczona cukrzyca,
• noszenie protezy, która może powodować ucisk i otarcia. Ból dziąsła pod protezą mija zwykle w ciągu kilku miesięcy po tzw. okresie adaptacji.

Ból dziąseł w ciąży

Oddzielnym tematem jest ból dziąseł w ciąży, który wynika ze zmian hormonalnych. Powodują one szybsze złuszczanie się naskórka błony śluzowej jamy ustnej oraz zmianę składu śliny. To stwarza znacznie korzystniejsze niż zwykle środowisko dla rozwoju bakterii. Przez to nawet niewielka ilość płytki nazębnej może prowadzić do zapalenia. Jeśli odczuwasz uporczywy ból dziąseł w ciąży, skonsultuj się z dentystą.

Czasem w jamie ustnej rozwija się guz ciążowy – łagodna zmiana, która jest niegroźna, ale może urosnąć na tyle, że będzie przeszkadzała w funkcjonowaniu. Zazwyczaj samoistnie znika po porodzie. Pamiętaj, że w ciąży niezwykle ważna jest profilaktyka, czyli dokładne czyszczenie zębów i regularne wizyty u dentysty. Miejscowe stany zapalne nasilają produkcję czynników prozapalnych, przez co mogą być przyczyną poważnych powikłań, np. porodu przedwczesnego.

Co na ból dziąsła zadziała najlepiej?

Ból dziąsła możesz złagodzić przy pomocy preparatów stosowanych miejscowo. W tym celu wykorzystuje się płyny do płukania jamy ustnej oraz maści i żele.

Czym płukać bolące dziąsła?

Płyny do płukania jamy ustnej zawierają składniki o różnym kierunku działania, np.:

• chlorheksydynę – działa antyseptycznie i łagodzi ból,
• diklofenak – ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe, zmniejsza też obrzęk,
• wyciągi ziołowe m.in. z szałwii, rumianku, arniki i dębu – działają odkażająco, ściągająco i hamują stan zapalny,
• nanokoloid srebra o właściwościach bakteriobójczych.

Maść na bolące dziąsła

Maści i żele na ból dziąseł zawierają podobne składniki jak płyny do płukania jamy ustnej. Dodatkowo znajdziesz w nich działający przeciwzapalnie salicylan choliny, a także substancje nawilżające i powlekające śluzówkę warstwą ochronną. Te ostatnie mogą zawierać np. utlenione estry glicerolu czy flawonoidy, które przyspieszają regenerację tkanki. Dzięki temu pomogą np. na bolące dziąsła pod protezą.

Leki doustne na ból dziąseł nie do wytrzymania

Ból dziąsła może być tak silny, że preparaty miejscowe okażą się nieskuteczne. W takiej sytuacji możesz wspomóc je, stosując doustne leki przeciwbólowe. Na ból dziąseł w ciąży sprawdzi się paracetamol, który jest bezpieczny dla przyszłej mamy i malucha. Jeśli możesz, zastosuj zamiast niego środki przeciwzapalne, np. ibuprofen, ketoprofen czy deksketoprofen, które są skuteczniejsze w łagodzeniu bólu dziąsła. Jeśli objawy nie ustępują, udaj się do dentysty, który poszuka ich przyczyny.

Jak złagodzić ból dziąsła w ciąży?

Główna metoda walki z bolącymi dziąsłami w ciąży to prawidłowa higiena jamy ustnej. Często myj zęby, także po ewentualnych wymiotach ciążowych. Odwiedzaj też regularnie dentystę w celu usunięcia kamienia nazębnego. Nie stosuj na własną rękę preparatów dostępnych bez recepty. Możesz jednak złagodzić objawy domowymi sposobami.

Domowe sposoby na ból dziąseł

Chcesz zadbać o jamę ustną w domu? Przede wszystkim zadbaj o dokładne czyszczenie zębów. Stosuj nić dentystyczną, która usunie jedzenie z niewielkich szczelin, ponieważ może ono spowodować ból dziąseł między zębami. Jeśli dopadnie cię pulsujący ból dziąsła, domowe sposoby obejmują:

• zimne okłady na policzek – możesz użyć zwykłej mrożonki lub kompresów żelowych,
• napar z siemienia lnianego – działa powlekająco i łagodzi podrażnienia,
• napar z szałwii – ma właściwości bakteriobójcze.

Jak uniknąć bólu dziąseł? Zadbaj o ich stan, zanim zaczną się problemy. Odwiedzaj dentystę co najmniej raz w roku. Szczoteczkę do zębów wymieniaj co 3 miesiące i nie zapominaj o stosowaniu nici dentystycznej oraz płynu do higieny jamy ustnej. Jeśli palisz, postaraj się zerwać z nałogiem. Nie spiesz się też w czasie posiłków – poczekaj, aż przestygną na tyle, żeby cię nie oparzyć.

Bibliografia: 

1. Bilińska M., Sokalski, J., Ciążowe zapalenie dziąseł ze szczególnym uwzględnieniem guzów ciążowych, Ginekologia Polska 2016, 87: 310-313.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24907-swollen-gums [dostęp 14.11.2023].
3. Pawlikowska D., Etiologia i epidemiologia chorób przyzębia, złogi nazębne, Implantologia Stomatologiczna 2020, 1(21): 94-97.