Rozszczep kręgosłupa – ciężka wada rozwojowa. Czy można jej zapobiec?

Rozszczep kręgosłupa (tarń dwudzielna) to wada rozwojowa, stanowiąca efekt nieprawidłowego formowania się struktur kręgosłupa, co z kolei przyczynia się do niewłaściwego zakończenia kanału rdzenia kręgowego. Wykształca się ona jeszcze w I. trymestrze życia płodu, a konkretnie – w 3. tygodniu. 

Rozszczep kręgosłupa – objawy 

Jeśli chodzi rozszczep kręgosłupa, można wyróżnić następujące, ogólne objawy: 

• problemy związane z chodzeniem (często istnieje konieczność poruszania się na wózku inwalidzkim), 
• upośledzenie umysłowe, 
• zaburzenia czucia głębokiego i powierzchownego, 
• niewłaściwe funkcjonowanie zwieraczy, 
• problemy z pęcherzem moczowym, 
• problemy z jelitami, 
• deformacje kończyn dolnych oraz kręgosłupa, 
• przykurcze mięśni, 
• wodogłowie, 
• problemy z krążeniem płynu mózgowo-rdzeniowego, 
• problemy ze wzrostem, 
• zwichnięte biodro, 
• problemy psychospołeczne i emocjonalne. 

Oprócz tego na plecach może pojawić się zagłębienie, dołek lub guz powodujący ból. Niekiedy jest to zabarwione na czerwono znamię bądź pokryta włosami plamka. 

Przyczyny rozszczepu kręgosłupa 

Powstawanie rozszczepu kręgosłupa może być związane z różnymi czynnikami. Mówi się, że wpływają na to m.in. niedobory kwasu foliowego podczas ciąży, niedobory witamin z grupy B, infekcje czy czynniki środowiskowe. Ryzyko pojawienia się choroby zwiększa również przyjmowanie niektórych leków, otyłość, a także cukrzyca. 

Rodzaje rozszczepu kręgosłupa 

Można wyróżnić kilka rodzajów rozszczepu kręgosłupa: 

• utajony rozszczep kręgosłupa (zamknięty, ukryty) – objawy są w tym przypadku z reguły niewidoczne. Jest to anomalia, która nie powoduje zmian w tkance nerwowej oraz oponach mózgowych, 
• jawny rozszczep kręgosłupa – obejmuje nie tylko zmiany w budowie kręgów, związany jest również z niedorozwojem rdzenia kręgowego oraz jego osłon. Przyczynia się do wykształcenia dwóch typów przepuklin, czyli oponowej (znajdują się w niej płyn mózgowo-rdzeniowy i tkanki) oraz oponowo-rdzeniowej (oprócz tkanek i płynu mózgowo-rdzeniowego można w niej znaleźć nerwy, a także fragment rdzenia kręgowego). Nie jest związany ani z upośledzeniem fizycznym ani psychicznym, 
• rozszczep czaszki – związany jest z niewłaściwym zamknięciem czaszki oraz ubytkiem kostnym, co z kolei przyczynia się do powstania przepukliny mózgowej, w której znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy, a w niektórych przypadkach również fragment mózgu. Jeśli wada ta pojawi się u dzieci, szybko dochodzi do ich śmierci po porodzie lub jeszcze przed nim.

Leczenie rozszczepu kręgosłupa 

Rozszczep kręgosłupa wymaga przeprowadzenia operacji. Nie wszyscy wiedzą, że w Polsce można ją wykonać jeszcze zanim się dziecko urodzi. Jest to możliwe w Katedrze i Oddziale Klinicznym Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Szpitalu Specjalistycznym nr 2 w Bytomiu. 

Rehabilitacja rozszczepu kręgosłupa 

Rehabilitacja rozszczepu kręgosłupa ma przede wszystkim na celu wspomaganie rozwoju dziecka. Na czym polega? Fizjoterapeuta wykorzystuje aktywne połączenia nerwowe oraz stymuluje te, które uległy destrukcji. Warto dodać, że im wcześniej rozpocznie się odpowiednie ćwiczenia, tym lepsze dadzą efekty.

Rozszczep kręgosłupa – rokowania 

Jeśli rozszczep nie jest zbyt duży i pojawił się jak najniżej, rokowania są najlepsze. Co więcej, jeżeli zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, pacjenci z powodzeniem mogą dożyć dorosłości i prowadzić normalne życie. W niektórych przypadkach muszą jednak korzystać ze stałej opieki. Dotyczy to zwłaszcza tych pacjentów, którzy cierpią również na rozszczep mózgu. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536959/ [dostęp 25.10.23]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546696/ [dostęp 25.10.23]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559265/ [dostęp 25.10.23].