Jak rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego? Objawy, zapis EKG, leczenie

Zwykła infekcja układu oddechowego nie kojarzy się z niczym mogącym prowadzić do poważnych powikłań. Zapomina się jednak, że w jej następstwie może dojść do zapalenia mięśnia sercowego – ostrej choroby układu krążenia, która może doprowadzić do trwałych dysfunkcji serca. Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci jest chorobą poważniejszą niż u dorosłych i najczęstszą przyczyną powstania niewydolności serca.

Zapalenie mięśnia sercowego zwykle nie pozostawia trwałych powikłań, należy jednak pamiętać o odpowiednim odpoczynku w trakcie trwania choroby. Leczenie zapalenia mięśnia sercowego opiera się głównie na redukcji objawów, w niektórych przypadkach można zastosować leczenie objawowe.

Co to jest zapalenie mięśnia sercowego?

Serce to jeden z ważniejszych mięśni ludzkiego ciała. Jego dysfunkcje powstają zwykle w wyniku choroby wieńcowej i niedokrwienia, zdarza się jednak, że dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w jego obrębie z różnych przyczyn. Zapalenie mięśnia sercowego to choroba dotycząca kardiomiocytów, czyli kurczących się komórek serca, a także tkanek i struktur okolicznych. Stosunkowo często występuje u osób młodych bez wywiadu w kierunku chorób serca. Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci przebiega w sposób poważniejszy i jest główną przyczyną powstania niewydolności serca. Najczęstszą postacią jest ostre zapalenie mięśnia sercowego.

Zapalenie mięśnia sercowego – przyczyny

Najczęściej przyczyną powstania choroby jest wirusowe zapalenie mięśnia sercowego. Wywołują je wirusy. Patogeny mogące wywołać zapalenie to również niektóre bakterie, pierwotniaki, robaki oraz grzyby. Typowym początkiem choroby jest zapalenie mięśnia sercowego po grypie, a raczej po niespecyficznych przeziębieniach układu oddechowego. Zapalenie mięśnia sercowego po anginie, czyli zakażeniu paciorkowcami, może być jej powikłaniem. Zapalenie mięśnia sercowego może powstać w wyniku reakcji autoimmunologicznej wobec obcych antygenów – toksyny tężcowej, niektórych leków i szczepionek lub wobec własnych antygenów – w toczniu rumieniowatym układowym, celiakii. Chorobę mogą wywołać również niektóre leki lub substancje toksyczne: antybiotyki, kokaina, jad węży i owadów.

Jakie objawy daje zapalenie mięśnia sercowego?

Objawy związane z zapaleniem mięśnia sercowego obejmują dolegliwości kojarzone z nagle pojawiającą się niewydolnością serca. U pacjenta zwykle pojawia się duszność, ostry ból spoczynkowy i/lub wysiłkowy w klatce piersiowej oraz kołatanie serca, mogące pojawiać się wraz z nierównym biciem serca, omdleniami lub nawet nagłym zatrzymaniem krążenia. W przypadku ostrego zapalenia mięśnia sercowego objawy poprzedzone są zwykle infekcją układu oddechowego lub przewodu pokarmowego, które występują zazwyczaj od kilku dni do kilku tygodni przed rozwinięciem właściwej choroby. Zalicza się tu między innymi poprzeziębieniowe i pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego.

Odchylenia występujące w badaniach dodatkowych mogące odpowiadać zapaleniu mięśnia sercowego:

• EKG – w badaniu elektrokardiograficznym można stwierdzić nowe, niewystępujące we wcześniejszych badaniach zmiany odcinka ST i załamka T w wielu odprowadzeniach, niemiarowość akcji serca, zaburzenia przewodzenia oraz możliwość stwierdzenia patologicznych załamków Q w zapisie,
• badania laboratoryjne: przyspieszony OB, zwiększona ilość limfocytów z przewagą neutrofilów, zwiększone stężenie enzymów sercowych: kinazy kreatyninowej CK – MB i troponin,
• echokardiografia: uogólnione znaczne pogorszenie kurczliwości mięśnia sercowego i pogrubienie ściany lewej komory,
• rezonans magnetyczny – uwidacznia oznaki zapalenia,
• biopsja mięśnia sercowego – wykonywana rzadko, wykrywa genom wirusa oraz oznaki zapalenia.

Zapalenie mięśnia sercowego u noworodków i dzieci przebiega ciężej i może doprowadzić do trwałej niewydolności serca oraz zgonu.

Zapalenie mięśnia sercowego – leczenie

Słysząc o poważnej chorobie serca nasuwa się niejednokrotnie ważne pytanie – czy zapalenie mięśnia sercowego można wyleczyć? Zastosowanie odpowiedniego leczenia zapobiega powikłaniom i pomaga powrócić do zdrowia. Należy pamiętać, że w przypadku zapalenia mięśnia sercowego leczenie domowe na własną rękę jest niebezpieczne dla zdrowia i życia osoby chorej. Strategie leczenia zapalenia mięśnia sercowego:

• objawowe – ograniczenie wysiłku fizycznego, zaprzestanie spożywania alkoholu, unikanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dodatkowo stosuje się inne leki w zależności od występujących objawów,
• przyczynowe: możliwe jest tylko w przypadku niektórych przyczyn powstania stanu zapalnego. Leki przeciwdrobnoustrojowe stosuje się w niektórych zakażeniach. W chorobach układowych możliwe jest leczenie immunosupresyjne.

Zapalenie mięśnia sercowego a powikłania

Większość chorych na zapalenie mięśnia sercowego w krótkim czasie powraca do pełni zdrowia, jednak jak w każdej chorobie mogą się zdarzyć powikłania. Proces chorobowy może prowadzić do trwałych zmian w sercu pod postacią kardiomiopatii rozstrzeniowej, a także niewydolności serca oraz zgonu.