Tradycyjna medycyna chińska, czyli holistyczne podejście do zdrowia
Tradycyjna medycyna chińska to starożytny system medyczny. Jest zbiorem teorii, technik diagnostycznych i metod leczenia, które postrzegają człowieka w harmonii ze wszystkimi aspektami jego życia. Na czym polega ten rodzaj medyny i jaki narząd pełni w nim najważniejszą funkcję?
Na czym opiera się medycyna chińska?
Medycyna chińska opiera się na głęboko zakorzenionym przekonaniu, że zdrowie jest ściśle związane z harmonią między ciałem, umysłem a otaczającym światem. Przez pryzmat koncepcji yin i yang oraz energii chi, która przepływa przez czternaście kanałów energetycznych, czyli meridianów, medycyna chińska dąży do przywrócenia równowagi.
Zdaniem chińskich lekarzy, zaburzenia zdrowotne wynikają z dysbalansu energetycznego organizmu, który może być spowodowany przez złe nawyki lub przez nieodpowiednie podejście do świata. Dlatego ważna jest zmiana stylu życia oraz przywiązywanie większej wagi do snu, równowagi emocjonalnej i postawy życiowej.
Ludzie zwykle szukają rozwiązań lub pomocy, kiedy już problem zdrowotny się rozwinie, czyli pojawi się ten ból głowy. Tymczasem z założenia Tradycyjna Medycyna Chińska dąży do prewencji, to znaczy takiego funkcjonowania i dbania o siebie na co dzień, aby do zaburzeń w ogóle nie dochodziło. W profilaktyce zaburzeń kluczem jest droga do homeostazy. Chodzi o to, aby być uważnym i elastycznym na zmiany zachodzące wewnątrz nas i na zewnątrz, i adekwatne reagowanie na nie tak, aby nie doprowadzać do zatrzymania przepływu energii i przepływu Qi.
Mapa twarzy – medycyna chińska
Mapa twarzy w medycynie chińskiej (ien shiang), to praktyka diagnozowania stanu zdrowia na podstawie analizy różnych obszarów twarzy. Według niej poszczególne części twarzy są powiązane z różnymi organami i układami w ciele. Zmiany w wyglądzie mogą wskazywać na problemy zdrowotne np.:
- czoło – powiązane z sercem i jelitami. Problemy skórne w tym obszarze mogą sugerować zaburzenia krążenia lub problemy trawienne;
- nos – odnosi się do żołądka, śledziony i trzustki. Zmiany w tej okolicy mogą wskazywać na problemy z trawieniem lub metabolizmem;
- broda – związana z nerkami i układem hormonalnym. Problemy skórne na brodzie mogą sugerować zaburzenia hormonalne lub problemy z nerkami;
- policzki – połączone z płucami i układem oddechowym. Zaczerwienienia, wypryski czy suchość w tej części twarzy mogą świadczyć o problemach z płucami lub alergiach;
- okolice oczu – powiązane z wątrobą i nerkami. Cienie pod oczami czy opuchlizna mogą wskazywać na osłabienie tych narządów.
Sięganie do metod medycyny niekonwencjonalnej dzieje się na całym świecie. W 2019 roku WHO oficjalnie uznała tradycyjną medycynę chińską za pełnoprawny system medyczny. Z kolei ajurweda np. w Szwajcarii funkcjonuje jako oficjalnie wsparcie w procesie leczenia.
Myślę, że tak zero-jedynkowe podejście do medycyny niekonwencjonalnej, szufladkujące ją jako szarlataństwo, to pozostałość po świecie bez rzetelnej wiedzy, w strachu przed tym, co inne. Filozofia myślenia o świecie na zasadzie opozycji i wzajemnego wykluczania się – dobre-złe, słuszne-niesłuszne – powinna odejść w zapomnienie. Tak jak nasze ciała są jednością, tak i nasza wiedza i doświadczenia łączą się w całość, dają spójny obraz i ze wszystkiego możemy korzystać.
Jakie są preparaty w chińskiej medycynie naturalnej?
Preparaty chińskiej medycyny naturalnej bazują na ziołach, minerałach oraz innych naturalnych substancjach.
Popularne mieszanki mogą zawierać korzeń żeń-szenia, który jest znany ze swoich właściwości wzmacniających Qi, a także kłącze imbiru, mające wpływ na lepsze trawienie. Inne rośliny używane w tradycyjnej medycynie chińskiej to korzeń lukrecji, który wzmacnia śledzionę i ma działanie detoksykujące, a także jagody goji, mające korzystny wpływ na wzrok.
Serce w medycynie chińskiej
Według medycyny chińskiej, serce pełni centralną funkcję w harmonii ciała i umysłu. Jest siedliskiem Shen, czyli Ducha Serca lub Serce-Umysł. Shen, jako przestrzeń nieuchwytna, przetwarza bodźce zmysłowe i intuicyjne, przekazując je do energii qi i krwi, aż po umysł. To właśnie ona odpowiada za procesy myślowe, kreatywność i pamięć, a także Sheng Ming, czyli duchowe oświecenie.
Jak wzmocnić nerki? Medycyna chińska
Dbanie o nerki ma kluczowe znaczenie w medycynie chińskiej. Należy zapobiegać ich osłabieniu poprzez znalezienie życiowego balansu, unikanie stosowania używek, dbanie o jakość snu, a także rozładowywanie silnych negatywnych emocji.
W przypadku przewlekłej choroby nerek medycyna chińska zachęca do kompleksowego podejścia opartego na ożywianiu Qi, polepszenia krążenia krwi oraz usuwaniu zastojów. Można to osiągnąć za pomocą kilku metod terapeutycznych, np.:
- akupunktury – polega na stymulacji punktów energetycznych na ciele za pomocą cienkich igieł;
- ziołolecznictwa – zioła nawilżają i odżywiają organizm, eliminują patogeny zewnętrzne oraz poprawiają krążenie Qi i krwi;
- moxibustion – technika podgrzewania punktów akupunkturowych za pomocą sproszkowanego ziółka moxa. Nie tylko wzmacnia krążenie, ale także stymuluje Qi i krew, oraz wspomaga usuwanie zastojów.
Jak wzmocnić śledzionę według medycyny chińskiej?
W medycynie chińskiej śledziona jest jednym z organów odpowiedzialnych za trawienie i przemianę materii, przekształcając pokarm w energię Qi i krew (Xue). Aby wzmocnić śledzionę, kluczowe jest przestrzeganie zasad właściwego odżywiania i stylu życia.
Zaleca się unikać zimnych i surowych pokarmów, które mogą obciążać śledzionę. Warto wybierać ciepłe, gotowane posiłki. Regularność potraw jest również istotna; jedzenie w spokojnej atmosferze i unikanie długich przerw między posiłkami pomaga utrzymać równowagę energetyczną organizmu.
W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej mówi się, żeby nosić luźne ubrania, nie związywać ciasno włosów. Generalnie chodzi o to, aby wprowadzić do swojego życia trochę rozluźnienia na różne sposoby. Polecam też pracować ze swoimi emocjami – złości i gniewu – i wyrażać je w sposób bezpieczny dla otoczenia. Zachęcam też, by medytować. Możemy również sięgać po zioła. Mamy dużo roślin zachodnich, które będą detoksykowały nasz element drzewa i wspierały funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego i wątroby. Na przykład takim łatwo dostępnym i bezpiecznym ziołem jest ostropest plamisty. Dobrze oczyszcza wątrobę też karczoch – jego preparaty są dostępne w aptece. Możemy robić także sałatki z mniszka lekarskiego, który ma hepatoprotekcyjne działanie, jak również antynowotworowe.
Medycyna chińska — jadłospis
Tradycyjna Medycyna Chińska podkreśla znaczenie termicznych i energetycznych właściwości produktów spożywczych oraz metod ich przygotowywania. Zgodnie z zasadami TCM, dieta powinna składać się w 40% z warzyw i owoców, 40% z produktów zbożowych i 20% z produktów mięsnych, nabiału oraz cukrów.
5 smaków produktów w medycynie chińskiej
W medycynie chińskiej istnieje pięć rodzajów smaków, które są kluczowe dla utrzymania równowagi w organizmie:
- ostry – działa niekorzystne dla płuc i jelita grubego;
- słony – ma właściwości moczopędne;
- gorzki – pomaga w regulacji trawienia;
- słodki – jest kojący dla śledziony oraz żołądka;
- kwaśny – hamuje wydalanie wody oraz toksyn z organizmu.
| Klasyfikacja produktów ze względu na smak | ||||
| ostre | słone | gorzkie | słodkie | kwaśne |
| cebula, czosnek, chilli, owies, dziczyzna, ryż | wodorosty, warzywa strączkow sól, owoce morza, | szparagi, piwo, barania, zioła, aronia, żyto, brokuły | mleko, kukurydza, owoce, cukier, miód, wołowina, marchew, kurczak | drób, cytryna, pszenica, ocet winny |
Pięć rodzajów pokarmów według tradycyjnej medycyny chińskiej
Istnieje jeszcze podział pokarmów na pięć kategorii, które wpływają w różny sposób na ciało człowieka:
- gorące – zwiększają energię;
- ciepłe – działają odżywczo;
- neutralne – są najbardziej zrównoważone i łatwe do strawienia;
- wychładzające – pomagają w zmniejszaniu stanów zapalnych;
- zimne – je należy spożywać z umiarem, ponieważ mogą spowalniać pracę układu trawiennego.
| Podział produktów spożywczych według medycyny chińskiej | ||||
| gorące | ciepłe | neutralne | wychładzające | zimne |
| masło, pieprz, kawa, czekolada, przyprawy curry i chili, ryby wędzone, cebula | fasolka Jaś, ser, czosnek, kurczak, szynka, ziemniaki, brzoskwinie, por, wołowina | mleko, żyto, wiśnie, fasola czerwona, groch, buraki, chleb, marchew, winogrona, łosoś, rodzynki, śliwki | szparagi, jaja kurze, małże, mięta, kolendra
| sałata, ogórki, tofu, lody, pomidor jogurty, mięso z kaczki, banany
|
Bibliografia:
- Jizhao Niu i inni, Exploring the traditional Chinese diet and its association with health status—a systematic review, Nutrition Reviews, 2024.
- Marshall A. C., Traditional Chinese Medicine and Clinical Pharmacology. Drug Discovery and Evaluation: Methods in Clinical Pharmacology, 455–482, 2020.
- Matos L. C., Machado J. P., Monteiro F. J., Greten H. J., Understanding Traditional Chinese Medicine Therapeutics: An Overview of the Basics and Clinical Applications. Healthcare (Basel, Switzerland), 9(3), 257, 2021.
- Wang Y. i inni, Traditional Chinese Medicine in the Treatment of Chronic Kidney Diseases: Theories, Applications, and Mechanisms. Frontiers in pharmacology, 13, 917975, 2022.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Chorych w domach będą wspierać roboty. „Z czasem staną się dostępne jak smartfony” – mówi prof. Aleksandra Przegalińska, specjalistka od AI
Lekarz pozwolił 13-latce wywiercić dziurę w głowie pacjenta. Media piszą o gigantycznym skandalu
Koniec z implantami! Lek na… porost zębów ma szanse trafić do sprzedaży już całkiem niedługo
„Opieranie się na założeniach medycyny alternatywnej to granie w hazard ze swoim zdrowiem” – mówi mgr Laura Krumpholz, edukatorka medycyny opartej na dowodach
się ten artykuł?
