Gruczolakowłókniak – przyczyny, objawy i leczenie guza zbudowanego z tkanki gruczołowo-włóknistej

Gruczolakowłókniak należy do łagodnych guzów piersi, które występują u bardzo młodych kobiet między 18 a 30 rokiem życia. Ich obecność można wykryć podczas samobadania piersi.

Gruczolakowłókniak umiejscawia się najczęściej w górnej części piersi po stronie zewnętrznej. Podczas mycia lub samobadania kobieta może go wyczuć pod palcami jako niewielkie, elastyczne i łatwo przesuwalne guzki o średnicy maksymalnie kilkanaście centymetrów.

Przyczyny gruczolakowłókniaka

Dokładne przyczyny tworzenia się gruczolakowłókniaków nie są do końca poznane. Badacze jednak podejrzewają, że gruczolakowłókniak w piersiach może tworzyć się przez zaburzenia w wydzielaniu hormonów. Ma to miejsce przede wszystkim w okresie rozrodczym. Guzy mogą tworzyć się zarówno w wyniku rozrostu tkanki łącznej włóknistej (w większym stopniu), jak i nabłonka gruczołu mlekowego (w mniejszym stopniu). Gruczolakowłókniaki powstawać mogą także u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą.

Specyfika i rodzaje gruczolakowłókniaków

Gruczolakowłókniaki mają niewielką średnicę, a ich rozmiar może być różnorodny, od ziarnka grochu do małej wielkości mandarynki. Guz można łatwo wyczuć pod palcami, jednakże nie jest on powodem do paniki. W większości przypadków gruczolakowłókniak usuwa się. Cechą charakterystyczną dla tego rodzaju guzków jest gumowata i spoista konsystencja. Kiedy ich rozmiar zbyt szybko się powiększa lub gruczolakowłókniakowi towarzyszy ból. Guz ten należy do łagodnych nowotworów, jedynie w 1% przypadków dochodzi do rozwoju nowotworu złośliwego.

Wyróżnia się kilka rodzajów gruczolakowłókniaków:

• proste (zbudowane z tkanki gruczołowo-włóknistej),
• złożone (o budowie bardziej złożonej ze zmianami rozrostowymi piersi),
• olbrzymie (większe niż 5 cm średnicy, powodują zniekształcenie piersi).

Objawy gruczolakowłókniaków

Bardzo rzadko gruczolakowłókniaki powodują specyficzne i odczuwalne objawy. Na ogół nie powodują bólu ani samoistnego, ani podczas ucisku. Guz może narastać szybciej, jeśli kobieta jest w ciąży, stosuje antykoncepcję hormonalną bądź też jest w trakcie leczenia hormonalną terapią zastępczą. U 80% pacjentek z gruczolakowłókniakiem poniżej 40. roku życia guz nie zmieni swojej wielkości.

Jak diagnozuje się gruczolakowłókniaka?

Gruczolakowłókniaka diagnozuje się tak, jak wszystkie zmiany w piersiach. Pierwszym badaniem, wykonanym samodzielnie przez kobietę, jest badanie palpacyjne piersi. Na stronach internetowych dostępne są instrukcje, jak poprawnie wykonywać samobadanie. Można to robić np. podczas codziennej kąpieli. Jeśli kobieta nie jest pewna stosowanej techniki, pierwsze samobadanie może wykonać u lekarza, który pomoże i odpowie na wszystkie pytania. Jeśli coś wzbudzi wątpliwości, należy jak najszybciej udać się na badania dodatkowe. Metodami wykorzystywanymi w wykrywaniu zmian piersi są badanie ultrasonograficzne (USG) oraz mammograficzne. To pierwsze wykonuje się u kobiet poniżej 40 roku życia, natomiast drugie u starszych pań. Informację dodatkową daje wykonanie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Polega ona na pobraniu materiału biologicznego z wnętrza guzka i zbadanie go.

Usuwanie gruczolakowłókniaka

Postępowanie z wykrytym gruczolakowłókniakiem uzależnione jest od kilku czynników. Pierwszym z nich jest wiek pacjentki. Kobiety poniżej 25. roku życia na ogół nie są namawiane do usuwania guzków. Zaleca się wówczas systematyczną obserwację, wykonywanie badań palpacyjnych i raz na pół roku USG. Panie po 25. roku życia mogą być dodatkowo skierowanie na biopsję i to decyduje o konieczności usunięcia zmiany. Czynnikami, które wskazują na usunięcie gruczolakowłókniaka, są: guz o średnicy większej niż 4 cm, szybkie powiększanie się gruczolakowłókniaka, wyraźna asymetria piersi, ból związany z obecnością guzka lub podejrzenie jego złośliwości.

Zabieg usunięcia gruczolakowłókniaka przeprowadza się zarówno w znieczuleniu ogólnym, jak i miejscowym. Wykorzystuje się do tego mammotom. Czas jego trwania nie powinien przekraczać godziny. Zazwyczaj przeprowadzany jest w ciągu jednego dnia, jednak może się zdarzyć, że pacjentka musi pozostać pod opieką lekarzy w szpitalu na kolejną dobę. Blizna, która powstaje po operacji, jest praktycznie niewidoczna i ma kształt zakrzywionej linii nie dłuższej niż 2 cm. Wadą wykonania zabiegu jest możliwość odkształcenia piersi. Dlatego też u bardzo młodych kobiet nie zaleca się wycinania łagodnych zmian. Jeśli gruczolakowłókniak pojawił się raz u kobiety, nie oznacza to, że nie pojawi się już nigdy. Dlatego też należy wykonywać regularne samobadanie piersi i raz na rok udać się na wizytę do lekarza.