Paraliż senny – co to jest, jakie są jego przyczyny i objawy?

Paraliż senny występuje u prawie 40 proc. populacji. Obudziłaś się w środku nocy z uczuciem stresu i paniki? To mogły być pierwsze objawy paraliżu sennego. Jak wygląda tak stan? 

Co to paraliż senny?

Paraliż senny to stan, kiedy mózg człowieka już się obudził, a jego ciało nadal pogrążone jest w śnie. Paraliż senny nie jest na ogół groźnym zjawiskiem, jednakże wzbudza nieprzyjemne odczucia, a nawet lęk. Zjawisko to związane jest z fazą REM (ang. rapid eye movement), czyli fazą z szybkimi ruchami gałek ocznych. Podczas tej fazy dochodzi do fizjologicznego porażenia mięśni, w tym mięśni oddechowych i gałek ocznych.

Czasami jednak bywa tak, że senny paraliż pojawia się w innym momencie niż faza REM, np. przy gwałtownym wybudzaniu się ze snu lub podczas zasypiania. Sprawia to, że osoba, która doświadcza takiego paraliżu, jest świadoma jego pojawiania się, ale nie jest w stanie się poruszyć ani wymówić nawet słowa.

Paraliż senny – objawy

Objawy paraliżu sennego to:

• katapleksja, czyli porażenie mięśni, przy jednoczesnym zachowaniu pełnej świadomości;
• silne uczucie strachu i przerażenia;
• panika i ogromny stres;
• tachykardia (czyli przyspieszone bicie serca);
• halucynacje (omamy) słuchowe oraz wzrokowe.

Przeciętny czas trwania paraliżu sennego wynosi około kilkanaście sekund. Bardzo rzadko kilka minut.

Przyczyny paraliżu sennego

Nie ustalono jednej, konkretnej przyczyny pojawienia się tego zjawiska w nocy. Jednakże istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko jego pojawienia się:

• późne kładzenie się spać o nieregularnych porach,
• bardzo silny stres lub inne napięcia emocjonalne,
• uzależnienie od substancji psychoaktywnych, w tym narkotyków i alkoholu.

Naukowcy podają możliwy mechanizm o podłożu molekularnym mogący mieć wpływ na powstawanie paraliżów sennych. Okazuje się, że zaburzenia w wydzielaniu neurotransmiterów krążących w mózgu – glicyny i GABA – mogą wywoływać zjawisko.

Badania i leczenie paraliżu sennego

Aby rozpoznać paraliż senny, należy przeprowadzić dokładne badanie elektroencefalograficzne (EEG). Lekarze chcą w ten sposób wykluczyć inne schorzenie – padaczkę. Ważne jest także oddzielenie paraliżu od bezdechu sennego, co wiąże się z ustaniem wentylacji płuc i mniejszą ilością tlenu we krwi.

Jeśli badania wskażą jednak na paraliż, należy udać się z problemem do poradni leczenia zaburzeń snu. W poważniejszych przypadkach warto skonsultować się z lekarzem neurologiem celem wykonania dodatkowych badań. Z racji tego, że paraliż senny nie jest określany jako jednostka choroba, nie może być mowy o farmakologicznym jego leczeniu.

Istnieje jednak kilka sposobów na to, aby doświadczenia te pojawiały się z mniejszą częstotliwością w przyszłości. Przede wszystkim, w miarę możliwości, należy wykonywać szybkie wdechy i wydechy i postarać się poruszać palcami u rąk i stóp. Gdy w ciele poruszy się choćby jeden mięsień, paraliż ustaje. Próba uśmiechnięcia się lub uniesienia brwi do góry jest również skuteczna.

Jak wywołać paraliż senny?

Paraliż senny kojarzony jest zazwyczaj z negatywnymi i niepokojącymi objawami. Istnieje jednak grupa ludzi, która decyduje się na podjęcie praktyk mających na celu wywoływanie paraliżu sennego. Co nimi kieruje? Część praktyków uważa, że opanowanie tego zjawiska może pomóc w przejęciu kontroli nad snem i kreowaniu wizji sennych na własna rękę.

Aby móc doświadczyć paraliżu sennego, należy położyć się w stanie zrelaksowanym bez wykonywania żadnych ruchów i jednocześnie czekać na pojawienie się omamów hipnagogicznych. Są to obrazki (kształty lub historyjki) pojawiające się fizjologicznie podczas zasypiania. Zaraz po hipnagogach na ogół pojawiają się wrażenia słuchowe i drgania całego ciała. Chociaż nie jest to łatwe, należy w tym momencie utrzymać ten stan, starając się nie zasnąć. Wówczas hipnagogi dotykowe przechodzą w stan całkowitego paraliżu sennego.

Ważne jest, aby technikę tę wdrażać tylko wtedy, gdy występuje duża senność. W przeciwnym razie praktyka będzie nieefektywna. Praktycy wdrożenia paraliżu sennego twierdzą, że wraz z doświadczeniem paraliż zaczyna być przyjemnym zjawiskiem.