Alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby – jakie objawy mogą świadczyć o uszkodzeniu wątroby?

Aby wyleczyć stłuszczenie wątroby, nie są konieczne leki, lecz przede wszystkim modyfikacja stylu życia. Jadłospis powinien opierać się o ubogotłuszczowe posiłki. Zakazane jest spożycie alkoholu.

Szczególnie destrukcyjny dla wątroby uznaje się alkohol etylowy. Uszkodzenie wątroby na tle alkoholowym znacznie szybciej rozwija się u kobiet, u których dawka szkodliwa jest niższa niż u mężczyzn. Także sama choroba postępuje często szybciej i alkoholowe stłuszczenie wątroby, które jest jej pierwszym etapem, szybko może przejść w nieodwracalną marskość wątroby. Stłuszczenie wątroby może mieć również podłoże niealkoholowe. Jest na szczęście etapem, który można odwrócić. Niezbędne jest jednak leczenie, odpowiednia dieta, a co najważniejsze – całkowita abstynencja alkoholowa.

Alkoholowe stłuszczenie wątroby – co to jest i jak się objawia?

Alkohol etylowy jest metabolizowany w wątrobie, ulegając utlenieniu do kwasu octowego. Pośrednim produktem tej przemiany materii jest aldehyd octowy, który doprowadza do uszkodzenia wątroby. Destrukcja tego narządu przebiega stopniowo, lecz czas, w jakim dochodzi do ostatecznej marskości wątroby, jest indywidualnie zmienny. Pierwszym etapem jest właśnie stłuszczenie wątroby, które polega na nagromadzeniu się w hepatocytach (komórkach wątroby) kropel tłuszczu. Kolejny etap stanowi zapalenie wątroby, a ostatni – marskość wątroby. Czasami trudno jest rozgraniczyć poszczególne stadia i mogą one wystąpić niemal jednocześnie.

Przyczyny niealkoholowego stłuszczenia wątroby

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby to nadmierne gromadzenie się tłuszczu w wątrobie u osób, które nie nadużywają alkoholu. Przy pobraniu wycinka histopatologicznego można stwierdzić co najmniej 5% stłuszczonych hepatocytów. Przyczyny niealkoholowego stłuszczenia wątroby to przede wszystkim: wysokokaloryczna dieta, spożywanie dużej ilości pokarmów typu fast food, dieta bogata w cukry (szczególnie fruktozę). Istotnym czynnikiem jest mała aktywność fizyczna, otyłość, współistniejąca cukrzyca typu 2 i predyspozycje genetyczne. Wśród czynników ryzyka wymienia się także obturacyjny bezdech senny, niedoczynność tarczycy czy zespół policystycznych jajników.

Objawy alkoholowego i niealkoholowego stłuszczenia wątroby

Alkoholowe stłuszczenie wątroby jest schorzeniem niedającym zazwyczaj żadnych objawów. Zdarza się, że pojawia się ból w prawym podżebrzu bądź nadbrzuszu, dochodzi również do powiększenia wątroby i tkliwości w okolicy tego narządu. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się wzrost aktywności GGTP i pozostałych wskaźników wątrobowych (ASPAT, ALAT). Obserwuje się również zwiększenie objętości krwinek we krwi obwodowej. Badaniem wystarczającym do rozpoznania stłuszczenia wątroby jest USG jamy brzusznej. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby ma podobny przebieg. Osłabienie, przewlekłe zmęczenie, dyskomfort w prawym podżebrzu to objawy, które mogą się pojawić, lecz często choroba ma bezobjawowy przebieg. Obserwuje się podobne odchylenia w badaniach obrazowych i laboratoryjnych.

Leczenie i dieta przy stłuszczeniu wątroby

Alkoholowe stłuszczenie wątroby ustępuje samoistnie pod warunkiem całkowitego zaprzestania picia alkoholu na co najmniej 6 tygodni. Dieta stanowi leczenie wspomagające i powinna opierać się na niskotłuszczowych posiłkach. Niekiedy konieczne jest zastosowanie specjalistycznej, wysokokalorycznej diety (ok. 40 kcal/kg mc/dobę) i bogatej w białko (1,2–1,5 g białka/kg mc/ dobę) w przypadku postępujących niedoborów pokarmowych. Niezbędna jest też suplementacja niedoborów witaminowych. W niealkoholowym stłuszczeniu wątroby rzadziej dochodzi do niedoborów pokarmowych. W związku z tym zaleca się dietę śródziemnomorską i redukcję masy ciała. Konieczne jest wdrożenie odpowiedniej aktywności fizycznej w stopniu umiarkowanym, co oznacza, że chory powinien ćwiczyć około 150 min tygodniowo. Pozwala to na normalizację parametrów laboratoryjnych i zmniejszenie stopnia stłuszczenia.

Leki stosowane w stłuszczeniu wątroby

Stłuszczenie można wyleczyć poprzez samą modyfikację stylu życia, abstynencję i dietę. Jednak w niektórych przypadkach można rozważyć stosowanie leków zawierających witaminę E. W objawowym stłuszczeniu można zastosować asparaginian ornityny, czyli aminokwas wzmagający usuwanie amoniaku z organizmu, jednak nie jest to lek leczący wątrobę, a jedynie zmniejszający skutki jej uszkodzenia.