Chrapanie – o czym świadczy? Przyczyny i leczenie głośnej przypadłości

Chrapanie to szorstki, ochrypły dźwięk, którego głośność zbliżona jest do hałasu, jaki wydaje pracująca kosiarka. Może wynosić nawet 90 dB. Z tego względu to szczególnie uciążliwy problem głównie dla współlokatorów. Jakie są przyczyny tej przypadłości? Jak przestać chrapać? Poznaj dostępne leki na chrapanie oraz inne metody jego leczenia.

Dlaczego człowiek chrapie? Przyczyny i czynniki ryzyka 

Chrapanie pojawia się w wyniku utrudnień przepływu powietrza w drogach oddechowych. Sprawiają one, że tkanki budujące struktury w nosie, ustach i gardle wibrują, co wytwarza charakterystyczne dźwięki. Taka częściowa blokada drożności często rozwija się wraz z wiekiem, ponieważ maleje wtedy napięcie mięśni. A im bardziej się one zwężają, tym intensywniejsze wibracje wytwarza transportowane powietrze. Inne potencjalne przyczyny chrapania to: 

• wady anatomiczne, np. skrzywiona przegroda nosowa, 
• uwarunkowania genetyczne, 
• płeć – chrapanie pojawia się częściej u mężczyzn, 
• nadwaga i otyłość, 
• alkohol i niektóre leki uspokajające – zmniejszają napięcie mięśni, 
• duże migdałki lub język, 
• nos zatkany katarem, np. w wyniku alergii czy infekcji. 

Chrapanie a obturacyjny bezdech senny 

Najbardziej niepokojącą przyczyną chrapania jest tzw. obturacyjny bezdech senny. To choroba, w której przebiegu oddychanie we śnie jest spłycone lub wielokrotnie w ciągu nocy ustaje całkowicie na kilka-kilkanaście sekund. Występuje ona zaskakująco często – w Polsce dotyka ok. 11% mężczyzn oraz ponad 3% kobiet. Objawy mogące wskazywać na obturacyjny bezdech senny to: 

• poranne bóle głowy, 
• nadmierna senność w ciągu dnia, 
• dławienie się w nocy, 
• ból gardła po przebudzeniu, 
• niespokojny sen, 
• problemy z koncentracją, 
• wysokie ciśnienie krwi, 
• ból w klatce piersiowej w nocy.

Co może oznaczać chrapanie u dziecka? 

Jeśli dziecko chrapie, a nie towarzyszą mu żadne dolegliwości mogące utrudniać przepływ powietrza w drogach oddechowych (np. alergia), warto skonsultować ten objaw z lekarzem. Może on wskazywać np. na powiększenie migdałka gardłowego, którego należy usunąć. Ponadto obturacyjny bezdech senny może pojawić się także u najmłodszych – chrapanie to jeden z jego charakterystycznych symptomów. Oprócz niego obserwuje się wtedy:  

• osłabienie koncentracji,  
• problemy behawioralne, 
• pogorszenie wyników w szkole. 

Czasami nawet niemowlęta chrapią. To dość powszechne zjawisko, które wynika zwykle z zatkanego nosa. Może być wywołane także przez niedojrzałość elementów chrzęstnych krtani – dodatkowo towarzyszą mu wtedy świsty krtaniowe, gdy dziecko leży na plecach. 

Co na chrapanie znajdziesz w aptece? 

Niestety nie istnieją magiczne tabletki na chrapanie, które pozwoliłyby pozbyć się problemu. Preparaty dostępne w aptekach zwykle działają miejscowo w obrębie nosa i gardła. To głównie spraye na chrapanie, które nawilżają i zmiękczają tkanki miękkie górnych dróg oddechowych, a także poprawiają ich napięcie. Istnieją też plastry na chrapanie, które przykleja się na nos. Unoszą jego skrzydełka i rozszerzają nozdrza, dzięki czemu poprawiają przepływ powietrza. 

Jak przestać chrapać? Metody leczenia 

Nieinwazyjne leczenie chrapania obejmuje stosowanie specjalnych wkładek doustnych, które zwiększają drożność dróg oddechowych. Z kolei przy bezdechu sennym wykorzystuje się tzw. aparat CPAP. To maska, która utrzymuje stale otwarte drogi oddechowe poprzez wtłaczanie do nich powietrza pod ciśnieniem. 

Jak leczyć chrapanie operacyjnie? To zależy od jego dokładnej przyczyny. Wykonywane zabiegi obejmują m.in. plastykę podniebienia miękkiego, korekcję języka, migdałków czy przegrody nosowej, a także aplikację implantów utrzymujących sztywność podniebienia. Wykorzystuje się do nich różne metody, zarówno chirurgiczne, jak i laserowe. 

Domowe sposoby na chrapanie. Jak spać, żeby nie chrapać? 

Problemy z chrapaniem można częściowo rozwiązać poprzez eliminację przyczyny. Warto włączyć do swojego trybu życia więcej ruchu, co pozwoli zrzucić nadmiarowe kilogramy i utrzymać prawidłową masę ciała. Ważna jest także jakość powietrza w sypialni – powinno być nawilżone do poziomu 40-60%. Unikaj czynników zaostrzających omawiany problem, np. papierosów czy alkoholu, zwłaszcza przed snem. Innym sposobem na chrapanie jest stosowanie specjalnej poduszki, która utrzymuje głowę w odpowiedniej pozycji, co zmniejsza nasilenie przypadłości.  

Sporadyczne chrapanie w nocy, którego przyczyna jest łatwa do ustalenia, nie powinno cię niepokoić. Jednak częste, głośne i uciążliwe warto skonsultować z lekarzem pod kątem ewentualnego problemu z bezdechem sennym. Jego konsekwencje mogą obejmować problemy z układem nerwowym oraz sercowo-naczyniowym, dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i wdrożenie skutecznych metod leczenia. 

Bibliografia: 

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/snoring/diagnosis-treatment/drc-20377701 [dostęp 14.03.2024]. 
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15580-snoring#symptoms-and-causes [dostęp 14.03.2024]. 
3. Tomaszewska M., Kowalska-Kouassi D., Jackowska T., Zawadzka-Głos L., Kukwa W., Chrapiące dziecko – aktualne wytyczne dotyczące zasad rozpoznawania i leczenia obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci, Postępy Nauk Medycznych 2014, 27(10B): 37-43.