Zapalenie jajników – objawy. Jakie może mieć konsekwencje? 

Zapalenie jajników to stan, który najczęściej ma podłoże bakteryjne i może być wynikiem przewlekle utrzymującego się i nieleczonego zapalenia narządów miednicy mniejszej (ang. plevic inflammatory disease, PID). Oczywiście nie jest to jedyna przyczyna, a ból towarzyszący tej chorobie często jest mylony z innymi dolegliwościami. Jak rozpoznać zapalenie jajników i w jaki sposób ustalić jego przyczynę? Jal leczyć zapalenie jajników?

Zapalenie jajników – objawy 

Objawy zapalenia jajników nie zawsze są swoiste. Często chora kobieta nie wie nawet, że coś jest nie tak i dowiaduje się o problemie podczas rutynowych badań krwi, kiedy wynik CRP jest podwyższony lub w trakcie wizyty u ginekologa, który zauważy, że jajnik jest powiększony, przekrwiony czy nabrzmiały. Możliwe jest zatem zapalenie jajników bez gorączki czy bez bólu, czyli typowych symptomów stanu zapalnego. 

W takich sytuacjach objawy pojawiają się nagle, najczęściej będzie to silny i kłujący ból w okolicach miednicy, który zmusi cię do wizyty u lekarza. Możesz też jednak doświadczyć delikatnych symptomów, które jednak niekoniecznie umożliwią szybkie i trafne rozpoznanie choroby. Wśród nich należy wymienić m.in.: 

• problemy z oddawaniem moczu, 
• bolesny stosunek, niekiedy pojawia się też krwawienie z pochwy, 
• krwawienie z pochwy pomiędzy cyklem,  
• bardziej intensywny przebieg miesiączki, 
• upławy podobne do tych występujących przy infekcjach grzybiczych, 
• ból w okolicach miednicy oraz na dole brzucha. 

Powyższe objawy mogą pojawić się także przy pochwicy, infekcjach dróg moczowych lub infekcjach pochwy, ale także przy wszelkich patologiach układu moczowego czy rozrodczego. Z kolei ból dołu brzucha oraz miednicy często towarzyszy kobietom, podobnie jak nieregularny cykl miesiączkowy, a także krwawienia pomiędzy okresem. Dlatego takie objawy często są też ignorowane. 

Jeżeli nie podejmiesz leczenia, choroba może się rozwinąć albo nie – to kwestia bardzo indywidualna. Jednak w razie zaostrzenia stanu, możesz doświadczyć innych, nieprzyjemnych objawów. Są to: 

• wymioty, 
• dreszcze, 
• gorączka.

Zapalenie jajników – przyczyny 

Chorujesz na zapalenie jajników? Przyczyna może tkwić w przebytych lub toczących się infekcjach pochwy, które mają podłoże bakteryjne. Wśród chorób przenoszonych drogą płciową, które mogą być odpowiedzialne za wywołanie zapalenia prawego jajnika, lewego lub obu jednocześnie, jest np. rzeżączka czy chlamydia. Jeżeli chcesz zadbać o profilaktykę, uprawiając seks z partnerem lub partnerami powinnaś używać prezerwatyw, zapewniających dużą skuteczność ochrony przez tego typu schorzeniami. 

Bakterie odpowiedzialne za wywołanie stanu zapalnego jajników mogą także dostawać się do organizmu innymi drogami, np. przez szyjkę macicy. Może się to zdarzyć: 

• podczas porodu, 
• w trakcje aborcji, 
• po poronieniu, 
• w sytuacji, gdy wkładka wewnątrzmaciczna została nieprawidłowo włożona. 

U niektórych kobiet stan zapalny jajników ma podłoże autoimmunologiczne, niestety naukowcy wciąż nie mają pewności, co może tkwić u podstaw tego schorzenia. Zdarza się, że autoimmunologiczne zapalenie jajników prowadzi do pierwotnej niewydolności jajników, ale taka sytuacja występuje niezmiernie rzadko.

Zapalenie jajników – diagnostyka 

Jak wspomniano, ze względu na nieswoistość lub brak objawów, diagnoza zapalenia jajników bywa niezmiernie trudna. Niemniej jednak stan zapalny będzie widoczny w takich badaniach jak:  

• badania krwi i moczu – analiza próbek krwi i moczu pozwala ustalić, czy w organizmie toczy się stan zapalny, a jednocześnie wykluczyć inne przyczyny podniesionego wskaźnika CRP, takie jak infekcja pęcherza moczowego, 
• badanie fizykalne miednicy – dzięki niemu lekarz może wykluczyć lub potwierdzić zapalenie narządów miednicy mniejszej, 
• badanie ginekologiczne – do postawienia wstępnej diagnozy czasami wystarczy podstawowe badanie ginekologiczne; lekarz często widzi, że jajnik jest powiększony podczas badania z użyciem wziernika, ale nie może w ten sposób ustalić przyczyny takiego stanu, 
• USG narządów rozrodczych – dobry aparat ultrasonograficzny pozwala na obejrzenie narządów wewnętrznych i ustalenie, czy nie widać na nich patologicznych zmian. Lekarz może zaproponować wykonanie USG miednicy lub dopochwowe, które pozwoli dokładnie obejrzeć jajniki.

Zapalenie jajników – leczenie  

Zastanawiasz się, jak leczyć zapalenie jajników? Leki bez recepty są dostępne, ale mają one raczej za zadanie zminimalizowanie objawów stanu zapalnego, czyli będą to typowe tabletki przeciwbólowe oraz o działaniu ściągającym. Aby zadziałać na przyczynę, lekarz przepisze antybiotyk na zapalenie jajników, jeżeli ten stan został wywołany przez bakterie – w takiej sytuacji będziesz musiała wykupić lek z odpowiednią receptą, a inne leczenie nie przyniesie rezultatów. 

Jeżeli lekarz stwierdzi obecność ropni na jajniku, konieczne może się okazać wykonanie zabiegu w znieczuleniu, który będzie miał na celu osuszenie zakażonych tkanek. Z kolei u kobiet chorujących na autoimmunologiczne zapalenie jajników stosuje się hormonalną terapię zastępczą oraz leczenie dodatkowe, zależne od przypadku. 

Co jeszcze sprawdzi się na zapalenie jajników? Domowe sposoby są powszechnie wykorzystywaną formą leczenia, która – tak jak leki bez recepty – ma na celu niwelowanie nieprzyjemnych objawów. Najlepszym rozwiązaniem będzie stosowanie ciepłych okładów na miednicę, a także picie naparów ziołowych o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, np. z kozłka lekarskiego, szałwii czy rumianku.

Co w sytuacji, kiedy zapalenie jajników nie jest leczone? 

Jeżeli nie widzisz objawów stanu zapalnego jajnika, a stan nie został zdiagnozowany przypadkowo podczas profilaktycznych badań, prawdopodobnie nie masz się czym martwić. Jeżeli jednak symptomy są odczuwalne, a zapalenie jajników widoczne, ignorując schorzenie, możesz doprowadzić do uszkodzenia jajników i jajowodów, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej albo rozległego zakażenia bakteryjnego organizmu i w konsekwencji sepsy. 

Bibliografia: 

1. https://ntp.niehs.nih.gov/atlas/nnl/reproductive-system-female/ovary/Inflammation [dostęp 24.06.2023]. 
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pelvic-inflammatory-disease/symptoms-causes/syc-20352594 [dostęp 24.06.2023]. 
3. Longacre T. A., Gilks C. B., 13 – Nonneoplastic Lesions of the Ovary, Gynecologic Pathology (Second Edition), Foundations in Diagnostic Pathology, 2020. 
4. Meserve E. E., Crum C. P., 22 – Benign Conditions of the Ovary, Diagnostic Gynecologic and Obstetric Pathology (Third Edition), 2018.