Co to jest szpiczak mnogi? Objawy, rokowania, diagnostyka 

Szpiczak mnogi to nowotwór komórek plazmatycznych, odpowiadających za produkcję, a także wydzielanie przeciwciał w reakcji odpornościowej organizmu. W przebiegu choroby, plazmocyty zaczynają się namnażać w niekontrolowany sposób i gromadzą się w szpiku kostnym, wypierając pozostałe białe krwinki i upośledzając tym samym układ immunologiczny. Jakie objawy daje szpiczak mnogi? Czy można się z niego całkiem wyleczyć?

Szpiczak mnogi – objawy skórne, neurologiczne 

Jak już wspomniano, szpiczak mnogi to nowotwór plazmocytów. Poza tym, że białe krwinki dotknięte chorobą nadmiernie się rozmnażają, ich funkcje zostają upośledzone – zamiast produkować przeciwciała podczas walki z infekcją, komórki nowotworowe zaczynają wytwarzać tzw. białko m, czy białko monoklonalne. Szpiczak mnogi odpowiada zatem za śmiertelnie niebezpieczne zaburzenie pracy układu immunologicznego. Poza tym możesz zaobserwować inne symptomy, które zwykle pojawiają się już w zaawansowanym stadium choroby: 

• częste infekcje – są wynikiem patologii obejmujących układ immunologiczny, który nie spełnia swojej funkcji i nie wytwarza przeciwciał, ani nie potrafi już blokować patogenów,  
• złamania i bóle kości – komórki szpiczaka mnogiego niszczą tkankę kostną lub odkładają się w jej okolicach, tworząc guzy; bóle są szczególnie odczuwane w dolnej części pleców, w biodrach oraz klatce piersiowej, 
• zmiany apetytu, nadmierne pragnienie, uczucie zmieszania, obrzęki – te objawy wywołuje zbyt wysoki poziom wapnia w organizmie towarzyszący schorzeniu, a w konsekwencji prowadzi do niewydolności nerek, 
• zmęczenie, duszności, bladość skóry – te objawy pojawiają się przy anemii, 
• drętwienie kończyn – niekiedy komórki szpiczaka mnogiego namnażają się tak mocno, że tworzą niewielkie guzy uciskające nerwy, co prowadzi do problemów neurologicznych, m.in. wywołując uczucie odrętwienia.

Czynniki ryzyka szpiczaka mnogiego 

Czynnikami ryzyka związanymi z występowaniem szpiczaka mnogiego są: 

• wiek – powyżej 65 r.ż., 
• płeć – mężczyźni chorują częściej na szpiczaka mnogiego niż kobiety, 
• czynniki genetyczne – jeżeli w twojej rodzinie był stwierdzony szpiczak mnogi, dziedziczenie jest możliwe, chociaż rzadko. Ryzyko wystąpienia choroby jest czterokrotnie wyższe niż w przypadku osób nieobciążonych genami, 
• otyłość, narażenie na promieniowanie, 
• inne patologie komórek plazmatycznych – gammopatia monoklonalna czy pojedynczy guz komórek plazmatycznych.

Szpiczak mnogi – diagnostyka 

Szpiczak mnogi to choroba śmiertelna, ale odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza pozwala na pełne wyleczenie. Jak przebiega diagnostyka, jeżeli podejrzewany jest szpiczak mnogi? Badania laboratoryjne to podstawa. Badanie krwi zwane elektroforezą białek pozwoli na wykrycie patologicznych białek m wytwarzanych przez chore plazmocyty. Ich obecność można także sprawdzić, wykonując elektroforezę białek moczu. 

W diagnozie nowotworów wykonuje się również biopsję, która pozwala na pobranie i dokładną ocenę patologicznie zmienionych tkanek. W przypadku szpiczaka mnogiego wykonywana jest najczęściej punkcja (czyli pobranie szpiku kostnego z kręgosłupa) lub biopsja guza powstałego w wyniku namnażania się i kumulowania komórek plazmatycznych w obrębie kości lub w otaczających szkielet tkankach miękkich. Poza tym lekarz może zlecić badania obrazowe: 

• prześwietlenie RTG, 
• tomografię komputerową, 
• rezonans magnetyczny, 
• skan gęstości kości.

Szpiczak mnogi – leczenie 

Leczenie szpiczaka mnogiego może przebiegać różnie. Wiele zależy od stadium choroby, a także od ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz ewentualnych schorzeń współistniejących. Lekarz może zaproponować m.in. takie postępowanie: 

1. Chemioterapia – najczęściej jest to podstawowa forma leczenia. Polega na zastosowaniu specjalnych leków, które zabijają szybko namnażające się komórki nowotworowe, ale w konsekwencji powoduje także wyniszczenie organizmu. Daje jednak szansę na pełne wyleczenie. 
2. Terapia celowana – to ogólne określenie terapii, która ma na celu uderzanie w słabe punkty komórek nowotworowych. Może np. polegać na zwalczaniu genów czy białek odpowiedzialnych za rozwój schorzenia. Pomaga m.in. w zatrzymywaniu przerzutów.  
3. Immunoterapia – polega na wykorzystaniu zdrowych komórek odpornościowych pacjenta do zwalczania tych zmienionych nowotworowo. Leki immunoterapeutyczne działają w taki sposób, że niszczą białka patologicznie zmienionych plazmocytów, które „dezaktywują” układ odpornościowy. Dzięki temu organizm ponownie jest zdolny do aktywnej obrony.

Szpiczak mnogi – rokowania 

Wyleczenie szpiczaka jest możliwe, choć trudne. Leczenie często opiera się na zapobieganiu przerzutom, ale pacjent dostaje wtedy szansę na normalne życie. Rokowania zależą przede wszystkim od tego, kiedy szpiczak mnogi został zdiagnozowany oraz jak szybko wdrożono leczenie. Przeciętnie pacjent żyje z tym nowotworem od 3 do 5 lat. 

Bibliografia: 

1. Albagoush S. A., Shumway C., Azevedo A. M., Multiple Myeloma, StatPearls 2023. 
2. https://www.cdc.gov/cancer/myeloma/index.htm [dostęp 07.05.2023]. 
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-myeloma/symptoms-causes/syc-20353378 [dostęp 07.05.2023]. 
4. https://www.nhs.uk/conditions/multiple-myeloma/ [dostęp 07.05.2023].