Jakie są przyczyny zgagi? Jak sobie z nią radzić na co dzień?

Zgaga, czyli nieprzyjemne pieczenie w przełyku, to dość powszechna dolegliwość, szczególnie w przypadku osób, które lubią dobrze i dużo zjeść. Warto wiedzieć, jakie są przyczyny zgagi i co robić, gdy już się pojawi. Na szczęście w większości przypadków wystarczą domowe sposoby, by się jej pozbyć.

Zgaga – co to takiego? 

Zgaga jest to dolegliwość, która charakteryzuje się nieprzyjemnym pieczeniem w przełyku oraz okolicach klatki piersiowej. Objawy pojawiają się na skutek cofania się soków żołądkowych do przełyku, co wywołuje podrażnienie i dyskomfort. Jeśli zgaga pojawia się sporadycznie, to nie ma powodów do obaw, z reguły jest to reakcja organizmu na zbytnie obciążenie żołądka. Jeśli jednak zmagasz się z nią przynajmniej dwa razy w tygodniu, a do tego występuje kaszel, warto udać się do lekarza, ponieważ może to być oznaka choroby refluksowej.

Przyczyny zgagi 

Zgaga pojawia się z powodu podrażnienia błony śluzowej przełyku z powodu cofania się kwaśnej treści żołądka. Przyczyną pojawienia się dolegliwości mogą być również problemy związane z dolnym zwieraczem przełyku (LES). Jeśli zwieracz działa, jak należy, to w momencie, gdy pokarm przepływa z przełyku do żołądka, rozluźnia się, a po chwili kurczy, dzięki czemu treść żołądkowa nie może się cofnąć. W przypadku, gdy dojdzie do zaburzeń, zwieracz jest niewydolny i nie kurczy się, jak należy. Wówczas treść żołądka wraca, czego następstwem jest właśnie zgaga. Jaki może być powód dysfunkcji LES? Najczęściej zdarza się to z powodu: 

• otyłości, 
• palenia papierosów,  
• braku aktywności fizycznej, 
• nadmiernej ilości alkoholu, 
• niewłaściwej diety, 
• nadmiernego stresu.

Objawy zgagi 

Zgaga jest to silne uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Niektórzy mówią, że mają wrażenie, jakby w ich przełyku się paliło. Ból pojawia się zazwyczaj za mostkiem i promieniuje w stronę gardła. Wielokrotnie może też pojawiać się gorzko-kwaśny, nieprzyjemny posmak. Objawy występują po zjedzeniu posiłku, w trakcie schylania się i leżenia. Co ciekawe, często mylone są z chorobą niedokrwienną serca.

Diagnostyka zgagi 

Chcąc mieć faktycznie pewność, że masz do czynienia ze zgagą, konieczne jest wykonanie odpowiednich badań. Lekarz po przeprowadzeniu wywiadu może zlecić wykonanie: 

• endoskopii (czyli gastroskopii), która pozwoli ustalić, jakie zmiany chorobowe występują u pacjenta, 
• biopsji, która wykluczy obecność nowotworu, 
• zdjęcia RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego (jeśli nie ma możliwości wykonania gastroskopii), 
• manometrii przełyku, która pozwoli sprawdzić, jak pracuje przełyk.

Domowe sposoby na zgagę 

Jeśli zgaga pojawia się sporadycznie, to bardzo pomocne mogą być domowe sposoby na tę dolegliwość. Najpopularniejszy jest imbir, który szybko łagodzi nieprzyjemne objawy pieczenia. Można pić herbatę z imbirem (najlepiej go wcześniej posiekać albo zetrzeć na tarce). Dobrym sposobem jest też ukrojenie kawałka imbiru i żucie go przez kilka minut. Podobnie jak imbir działają niesolone prażone migdały. Najlepiej jest zjeść kilka na raz po wystąpieniu objawów, po chwili powinna pojawić się ulga.  

Znanym sposobem do walki z pieczeniem w przełyku jest picie mleka, wszystko dzięki białku, które zobojętnia kwasy. W przypadku zgagi, warto więc wypić szklankę mleka, można też sięgnąć po kefir albo maślankę. Mniej znaną metodą, ale równie skuteczną, jest kleik zrobiony z siemienia lnianego, który warto zjeść godzinę przed posiłkiem, by uniknąć przykrych dolegliwości. 

Pomóc może również wypicie szklanki letniej wody z dodatkiem małej łyżeczki octu oraz zjedzenie skórki chleba. Bardzo dobre efekty przynoszą też zioła. Odpowiednie mieszanki mogą korzystnie wpłynąć na pracę całego układu pokarmowego. Warto pić napary z: 

• rumianku, 
• rdestu wielokwiatowego,  
• mięty, 
• prawoślazu lekarskiego, 
• cynamonowca, 
• kopru włoskiego, 
• kardamonu malabarskiego, 
• kminku.

Jak uniknąć zgagi? 

Można zminimalizować ryzyko pojawienia się zgagi. W tym przypadku warto: 

• unikać noszenia bardzo obcisłych ubrań oraz pasków,  
• zrezygnować z picia alkoholu, 
• zrezygnować z palenia papierosów,
• zadbać o regularną aktywność fizyczną,  
• zadbać o właściwą masę ciała, 
• spać na lewym boku, 
• unikać leków, które zawierają ibuprofen oraz kwas acetylosalicylowy, 
• podnieść wezgłowie łóżka, by móc odpoczywać oraz spać w półleżącej pozycji,
• unikać stresujących sytuacji.

Zgaga w ciąży 

Na zgagę często skarżą się kobiety w ciąży. Okazuje się, że ta dolegliwość występuje u 45-80% kobiet spodziewających się dziecka. Powodem jest duża ilość progesteronu oraz estrogenu w organizmie, czyli hormonów, które sprawiają, że rozluźnia się dolny zwieracz przełyku.

W drugim i trzecim trymestrze zgaga może być spowodowana powiększającą się macicą, która uciska żołądek, co sprawia, że treści żołądkowe są wypychane do przełyku. Zgagę w ciąży zawsze należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Najczęściej w tym przypadku stosowane są domowe, niefarmakologiczne metody, zwalczające pieczenie w przełyku. 

Bibliografia: 

1. Aviv J., Ukryte przyczyny refluksu i zgagi, Vital, Białystok 2022. 
2. Ephron N., Zgaga, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005. 
3. Jarosz M., Choroby żołądka i dwunastnicy, PZWL, Warszawa 2006.