Ile trwa regeneracja wątroby? Zdolności regeneracyjne wątroby

Każdy z nas narażony jest na czynniki uszkadzające wątrobę. Dotyczy to diety, używek, leków, jak również wielu schorzeń. Wątroba ma na szczęście ogromny potencjał do regeneracji. Sprawdź, jak możesz jej w tym pomóc!

Czym jest wątroba? Dlaczego tak groźne jest jej uszkodzenie? 

Wątroba jest największym gruczołem człowieka. Znajduje się po prawej stronie jamy brzusznej, tuż pod przeponą. U kobiet osiąga masę ok. 1400 g, a u mężczyzn ok. 1600 g. Pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, dlatego tak groźne dla naszego zdrowia jest jej uszkodzenie. Do tych funkcji zalicza się: 

• magazynowanie, np. glukozy; 
• przekształcanie cukrów i białek w tłuszcze; 
• wytwarzanie kwasów tłuszczowych; 
• wytwarzanie większości białek organizmu; 
• neutralizacja toksyn; 
• metabolizm leków czy hormonów; 
• regulacja poziomu bilirubiny we krwi; 
• produkcja żółci; 
• właściwości immunologiczne. 

Z powodu tak wielu ról, jakie odgrywa w ludzkim ciele, uszkodzenie narządu, jakim jest wątroba, prowadzi do szeregu powikłań i zaburzeń wielu szlaków metabolicznych, co może być niebezpieczne nie tylko dla zdrowia, ale również życia.

Jakie czynniki uszkadzają wątrobę? 

Wątroba jest szczególnie podatna na uszkodzenia w związku ze swoimi właściwościami detoksykującymi. Podstawowym czynnikiem uszkadzającym wątrobę jest nieprawidłowa, obfitująca w tłuszcze i węglowodany proste dieta. Poza tym, uszkodzenie wątroby często kojarzy się z takimi czynnikami jak np. alkohol. Wśród innych przyczyn uszkodzenia wątroby wymienia się: 

• niektóre leki; 
• zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby; 
• niektóre choroby przewlekłe jak np. hemochromatoza. 

Jak rozpoznać uszkodzenie wątroby? 

Rozpoznanie uszkodzenia wątroby możliwe jest przede wszystkim na podstawie badań laboratoryjnych oraz badania ultrasonograficznego jamy brzusznej. Wśród badań laboratoryjnych wymienia się aminotransferazy (ALAT, ASPAT), bilirubinę oraz GGTP. 

Ile czasu wątroba się regeneruje? 

Czas regeneracji wątroby zależy od stopnia jej uszkodzenia. Jeśli do uszkodzenia wątroby doszło na skutek zakażenia, tym samym czas ten uzależniony będzie od leczenia choroby zasadniczej. Natomiast uszkodzenia wtórne od substancji uszkadzających, jak np. alkohol czy leki, wymagają przede wszystkim ich odstawienia. Czas regeneracji wątroby po nadużywaniu alkoholu jest zmienny i zależy od wielu dodatkowych predyspozycji chorego, podobnie wygląda to w przypadku innych czynników. 

Regeneracja wątroby a alkohol 

Wątroba jest bardzo wrażliwa na czynnik uszkadzający, jakim jest alkohol. Na skutek jego regularnego spożywania może dojść do toksycznego alkoholowego zapalenia wątroby, co w konsekwencji może doprowadzić do marskości organu. Uznaje się, że po dwóch, maksymalnie trzech miesiącach od wyeliminowania alkoholu, komórki wątrobowe ulegają regeneracji. Jest to możliwe na etapie stłuszczenia bądź zapalenia, ale gdy dojdzie do marskości wątroby, niestety nie jest możliwe wycofanie się zmian. Wtedy jedyną metodą leczenia jest przeszczep organu.

Ile czasu wątroba się regeneruje? 

Czas regeneracji wątroby zależy od stopnia jej uszkodzenia. Jeśli do uszkodzenia wątroby doszło na skutek zakażenia, tym samym czas ten uzależniony będzie od leczenia choroby zasadniczej. Natomiast uszkodzenia wtórne od substancji uszkadzających, jak np. alkohol czy leki, wymagają przede wszystkim ich odstawienia. Czas regeneracji wątroby po nadużywaniu alkoholu jest zmienny i zależy od wielu dodatkowych predyspozycji chorego, podobnie wygląda to w przypadku innych czynników. 

Regeneracja wątroby a alkohol 

Wątroba jest bardzo wrażliwa na czynnik uszkadzający, jakim jest alkohol. Na skutek jego regularnego spożywania może dojść do toksycznego alkoholowego zapalenia wątroby, co w konsekwencji może doprowadzić do marskości organu. Uznaje się, że po dwóch, maksymalnie trzech miesiącach od wyeliminowania alkoholu, komórki wątrobowe ulegają regeneracji. Jest to możliwe na etapie stłuszczenia bądź zapalenia, ale gdy dojdzie do marskości wątroby, niestety nie jest możliwe wycofanie się zmian. Wtedy jedyną metodą leczenia jest przeszczep organu.

Regeneracja wątroby w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby 

Wtórnie od nadwagi i otyłości dochodzi do stopniowego stłuszczenia komórek wątrobowych. W tym przypadku nie wystarczy samo schudnięcie. Aby doszło do regeneracji wątroby, nie tylko konieczne jest unikanie kolejnych czynników ryzyka stłuszczenia wątroby, jak leki itp., ale także modyfikacja stylu życia, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.  

Czy regeneracja wątroby zawsze jest możliwa?  

Regeneracja wątroby jest możliwa właściwie głównie w początkowych stadiach jej uszkodzenia. Wątroba ulega uszkodzeniu sukcesywnie. Początkowo dochodzi do stłuszczenia komórek wątrobowych, następnie do ich zapalenia, aż w ostatnim etapie mamy do czynienia z marskością. Regeneracja wątroby jest możliwa tylko w sytuacji, gdy nie doszło jeszcze do marskości. 

Do regeneracji wątroby może dojść w dwóch mechanizmach. Po pierwsze organizm ma możliwości odnowy części komórek wątroby po jej fragmentarycznym chirurgicznym usunięciu. Drugi mechanizm polega na odbudowie miąższu na skutek wcześniejszego uszkodzenia komórek wątrobowych przez czynniki toksyczne.

Dieta w przebiegu regeneracji wątroby 

Dieta stanowi jeden z podstawowych elementów regeneracji komórek wątrobowych. Chory z uszkodzoną wątrobą powinien stosować dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczu. Konieczne jest wyeliminowanie potraw wzdymających, a warzywa i owoce powinny być spożywane w formie gotowanej. Aby zadbać o wątrobę, konieczne jest wyeliminowanie produktów hepatotoksycznych, czyli uszkadzających miąższ tego narządu. Zalicza się tu np. produkty typu „fast food”, słodycze czy alkohol. Wśród produktów zalecanych w diecie na regenerację wątroby wymienia się: 

• jasne pieczywo; 
• kasze średnioziarniste; 
• produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (do 2%); 
• drobne makarony; 
• ryby i drób bez skóry; 
• chude mięso i wędliny; 
• sery białe, chude; 
• masło. 

Potrawy powinny być gotowane, duszone lub pieczone. W diecie na regenerację wątroby należy unikać potraw smażonych.

Farmakologiczne i domowe wspieranie regeneracji wątroby 

Leki stosowane w regeneracji wątroby zawierają np. L-asparginian L-ornityny. Wspomaga on metabolizm substancji toksycznych dla organizmu. Ponadto w leczeniu zaburzeń wątroby można stosować zioła na regenerację wątroby: 

• ostropest; 
• mniszek lekarski; 
• karczoch zwyczajnych; 
• ziele dziurawca. 

Należy jednak pamiętać, że ziołolecznictwo nie powinno stanowić alternatywy dla właściwego medycznego i dietetycznego postępowania. Zioła na regenerację wątroby można stosować jako uzupełnienie konwencjonalnych metod terapii. 

Bibliografia: 

1. Morltz A., Rozszerzone oczyszczanie wątroby i woreczka żółciowego, wyd. Vital, 2021. 
2. Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021. 
3. Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D., Dietoterapia, PZWL, 2015.