Złamanie typu Collesa – jak wygląda obraz złamania, leczenie i rehabilitacja?

Złamanie Collesa to najczęściej spotykany typ złamania kości przedramienia w jej dystalnym odcinku. Powstaje zwykle w wyniku bezpośredniego urazu mechanicznego, np. w przebiegu upadku na rękę. Złamanie Collesa może wystąpić w postaci prostej lub wieloodłamowej z ujęciem stawu nadgarstkowego.

Złamanie typu Collesa obserwuje się w każdej grupie wiekowej, ale częściej spotykane jest u płci żeńskiej i osób w podeszłym wieku. Uraz objawia się charakterystycznym, nienaturalnym ułożeniem ręki względem przedramienia, co ze względu na rozbudowaną sieć nerwową i krwionośną obszaru nadgarstka często prowadzi do rozwinięcia niebezpiecznych powikłań układu ruchu oraz zaburzeń krążenia.

Złamanie Collesa

Złamanie Collesa to typ złamania, czyli przerwania ciągłości kości, dotyczący dystalnej, czyli dalszej nasady kości promieniowej w odległości do 5 cm od nadgarstka, zwykle przebiegające z grzbietowo-promieniowym przesunięciem odłamu. Do urazu tego typu może dojść na skutek upadku na wyprostowaną kończynę górną przy jednoczesnym zgięciu grzbietowym w stawie promieniowo-nadgarstkowym oraz ustawieniu przedramienia w pozycji nawróconej.

Złamanie typu Collesa występuje najczęściej u osób starszych ze względu na osłabienia i ubytki tkanki kostnej, która w przebiegu, np. osteoporozy lub innych chorób podeszłego wieku, zmniejsza wytrzymałość kości na przeciążenia i urazy. Na kontuzje tego rodzaju narażone są również częściej kobiety, ze względu na naturalnie mniejszą gęstość kości. Za złamanie Collesa w wyniku nieszczęśliwego wypadku można uzyskać finansowe zadośćuczynienie, którego wysokość oceniana jest na podstawie okoliczności zdarzenia, rozległości złamania i przybliżonego szacunku uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie za złamanie Collesa pacjent zwykle otrzymuje po zakończonym procesie leczenia.

Objawy złamania Collesa

Złamanie typu Collesa objawia się charakterystycznym ułożeniem ręki względem przedramienia w tzw. pozycji „bagnetu” lub „widelca”, gdzie dłoń wyraźnie wysunięta jest prostopadle nad pozostałą częścią kończyny górnej. Ponadto obserwuje się ból nadgarstka promieniujący w kierunku dłoni, nasilający się przy próbie ruchu palcami i nadgarstkiem, a także obrzęk i zaczerwienienie powstałe w wyniku krwiaka podskórnego i rozlania płynów ustrojowych z uszkodzonych tkanek oraz podwyższoną temperaturę miejscową. Objawy złamania Collesa w znacznym stopniu utrudniają lub uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności w zakresie motoryki małej.

Powikłania złamania Collesa

Złamanie typu Collesa przebiega zwykle pod dwoma postaciami, tzn.:

• stabilnej, kiedy nie dochodzi do przesunięcia odłamów kostnych względem siebie, gdzie pobliskie struktury nie ulegają dodatkowemu uszkodzeniu;
• niestabilnej, czyli złamanie wieloodłamowe, z przemieszczeniem lub ze złamaniem wewnątrzstawowym.

Ze względu na zagrożenia uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych biegnących w okolicy nadgarstka, złamanie Collesa może wywołać szereg powikłań wpływających na jakość funkcjonalności ruchowej ręki i przedramienia, m.in.:

• neuropatie nerwu promieniowego, łokciowego i pośrodkowego;
• przykurcz Volkmanna;
• choroby zwyrodnieniowe stawu promieniowo-nadgarstkowego i promieniowo-łokciowego;
• zaburzenia zrostu kości, trwałe deformacje kostno-stawowe, zaburzenia osi ręki i liniowego ustawienia kości;
• zespoły algodystroficzne.

Leczenie nieinwazyjne, chirurgiczne i rehabilitacja po złamaniu Collesa

Metoda leczenia złamania Collesa dobierana jest w zależności od charakteru urazu. Sposoby usprawniania kości i tkanek po złamaniu Collesa przewidują głównie doraźną farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną, leczenie zachowawcze, w tym rehabilitację oraz zabiegi chirurgiczne.

Złamanie Collesa o charakterze stabilnym zwykle unieruchamia się w opatrunku gipsowym lub sztywnej ortezie na okres blisko sześciu tygodni. W międzyczasie można prowadzić ruchową rehabilitację obejmującą ćwiczenia izometryczne palców, ćwiczenia czynne łokcia i barku oraz ćwiczenia kontralateralne kończyny górnej, czyli treningi siłowe z maksymalnym oporem przeciwnej kończyny górnej. Po zdjęciu stabilizatora zleca się intensywną fizjoterapię ukierunkowaną na pełne usprawnianie ruchowe i funkcjonalne ręki.

Złamania Collesa o charakterze niestabilnym wymagają interwencji chirurgicznej, którą wykonuje się po ustąpieniu obrzęku i ostrego stanu zapalnego złamanej kości. Repozycja i rekonstrukcja odłamów kości zwykle wykorzystuje drutowanie przezskórne, stabilizację wewnętrzną przy pomocy śrub, płytek i innych elementów łączących. Po operacji prowadzi się leczenie zachowawcze, czyli unieruchomienie i czynną rehabilitację. Proces zrostu kostnego można wspierać poprzez fizykoterapię, np. magnetoterapię, naświetlanie promieniami UV oraz promieniami słonecznymi, tzw. bioptron, a także za pomocą metod mobilizacji tkankowej, np. kinesiotapingu, manualnych masaży leczniczych lub hydromasażu, w tym wirówki.