Sigmoidoskopia – czy to mniej wymagająca alternatywa kolonoskopii? 

Jak wykazują statystyki, gruczolakowaty polip jelita grubego przeobraża się w złośliwą postać w ciągu zaledwie 5-10 lat. Jednak wykryty na wczesnym etapie staje się wyleczalny w aż 90 proc. przypadków. Badaniem, które to umożliwia, jest sigmoidoskopia. Na czym polega? Czym różni się od kolonoskopii? Jak się przygotować do diagnostyki?

Czym jest sigmoidoskopia? 

W diagnostyce chorób jelita grubego (w tym raka jelita grubego) wykorzystuje się kilka metod diagnostycznych, m.in. badanie per rectum (palcami lekarza), badanie laboratoryjne próbki kału, wlew doodbytniczy oraz kolonoskopię i sigmoidoskoopię. Ostatnie z wymienionych badań o enigmatycznie brzmiącej nazwie polega na wziernikowaniu odbytnicy oraz krańca okrężnicy. Ocena kondycji błon śluzowych tego odcinka przewodu pokarmowego umożliwia krótki endoskop z wbudowaną kamerą i źródłem światła. W ten sposób lekarz może oglądać tkanki w dużym powiększeniu na monitorze. 

Jak wykazały eksperymenty Mullera i wspólników z 1995 r.  sigmoidoskopia pozwala zmniejszyć śmiertelność z powodu raka jelita grubego o ok. 39 proc. Wraz z udoskonaleniem metody zwiększała się jej czułość i już w roku 2003 badania Newcomb i wspólników wykazały zmniejszenie śmiertelności o aż 76 proc.

Czym się różni sigmoidoskopia od kolonoskopii? 

Zarówno sigmoidoskopia, jak i kolonoskopia są metodami diagnostyki endoskopowej. Jednak kolonoskopia pozwala na zbadanie całego odcinka jelita grubego oraz odbytnicy. Nie znaczy to, że jest badaniem lepszym. Ma inne zastosowanie. Jeśli lekarz będzie podejrzewał zmiany w górnym odcinku jelita grubego, zaleci wykonanie kolonoskopii. Gdy jednak zechce obejrzeć końcowy odcinek okrężnicy i odbytnicę – sięgnie po sigmoidoskop. Jest to badanie bardziej komfortowe dla pacjentów, ale też nie wymaga tak dużych przygotowań, jak to ma miejsce w przypadku kolonoskopii.

Na czym polega sigmoidoskopia? 

Sigmoidoskopia nie jest bolesna, dlatego przeważnie wykonywana jest bez znieczulenia ogólnego. Niekiedy jednak konieczne jest podanie leków uspokajających. Po ułożeniu się badanego na lewym boku, do jego odbytnicy wsuwany jest giętki endoskop pokryty żelem miejscowo znieczulającym. 

Dzięki wbudowanej w urządzenie kamerze i źródłu światła lekarz może na bieżąco oglądać śluzówkę esicy (krańcowy odcinek jelita grubego) oraz odbytnicy, aż do głębokości 60-70 cm. Ponadto sigmoidoskop umożliwia pobranie wycinka tkanki do analizy histopatologicznej oraz usunięcie polipów. Jak pokazują statystyki, nawet 50 proc. tych zmian ulokowanych jest w zasięgu urządzenia.

Jak przygotować się do sigmoidoskopii? 

Aby lekarz wykonujący sigmoidoskopie był w stanie obejrzeć błony śluzowe końcowego odcinka układu pokarmowego, konieczne jest oczyszczenie go z mas kałowych. W tym celu w przeddzień diagnostyki (wieczorem) konieczczne jest wykonanie lewatywy. Jeśli badanie nie jest wykonywane rano – wówczas lewatywa jest ponawiana na trzy godziny przed sigmoidoskopią. 

Od momentu wykonania lewatywy do zakończenia badania pozostań na czczo. Jeśli stosujesz stale jakiekolwiek leki, powiedz o tym lekarzowi, który może zalecić jednorazowe przesunięcie pory ich przyjęcia. Ponadto na dwa dni przed planowaną diagnostyką unikaj produktów ciężkostrawnych, zawierających niezmielone ziarna zbóż i barwiących stolec (np. buraki czerwone).

Jakie ograniczenia ma sigmoidoskopia? 

Sigmoidoskopia pozwala zbadać tylko esicę i odbytnicę, dlatego rodzi ryzyko przeoczenia niektórych zmian, jeśli ulokowane są głębiej niż na wysokości 60-70 cm. Mimo że badanie jest bezpieczne, to u 1/50 tys. osób dochodzi do perforacji jelita lub innych powikłań okołozabiegowych. Aż wreszcie badanie nie jest dostępne w każdej placówce medycznej. To może rodzić wśród pacjentów obawy, czy dostarcza wiarygodnych wyników. W efekcie decyduje się na nie ok. 20 proc. pacjentów.

Jaka jest cena wykonania sigmoidoskopii? 

Sigmoidoskopia wykonywana prywatnie jest w pełni odpłatna. Wówczas musisz się liczyć z kosztem ok. 400 zł. Jeśli jednak podczas wizyty refundowanej otrzymasz od lekarza skierowanie – wówczas diagnostyka również zostanie zrefundowana. 

Bibliografia: 

1. Banaszkiewicz Z., Tojek K., Jarmocik P., Frasz J., Jawień A., Kliniczne objawy raka jelita grubego – badanie retrospektywne, Współczesna Onkologia 2009, vol. 13, nr 1, s. 34-40. 
2. Cieśla P., Cieśla B., Cieślak H., Znaczenie profilaktyki wtórnej w nowotworze jelita grubego, Problemy Pielęgniarstwa 2008, nr 16 (3), s. 316-320. 
3. Stec R., Badania przesiewowe w raku jelita grubego, Współczesna Onkologia 2006, vol. 10, nr 3, s. 96-102.