Badanie APTT – kiedy je wykonać i jak interpretować wyniki? 

Badanie APTT jest jednym z podstawowych elementów diagnostyki układu krzepnięcia. Lekarz może zalecić ci jego wykonanie, jeśli podejrzewa hemofilię czy skazę krwotoczną. Ponadto jest to istotny parametr w monitorowaniu postępów leczenia środkami przeciwkrzepliwymi. Jak interpretować wyniki APTT? O czym świadczy wynik powyżej lub poniżej normy? Czy diagnostyka wymaga specjalnego przygotowania?

Czym jest APTT? 

APTT, czyli czas kaolinowo-kefalinowy jest testem krzepnięcia krwi. Parametr ten pozwala określić czas krzepnięcia osocza ubogopłytkowego po tym, jak zostanie dodana do niego kefalina i kaolin. Inaczej mówiąc, to czas, jaki upływa od aktywowania czynników wewnątrzpochodnego układu krzepnięcia do momentu powstania fibryny (białko wytrącane z osocza w procesie krzepnięcia). Czas kaolinowo-kefalinowy wykorzystywany jest w diagnostyce hemofilii, postępów leczenia heparyną oraz do: 

• oznaczania czynników krzepnięcia krwi (VIII:C, IX, XI i XII), 
• oznaczania czynnika płytkowego 3,  
• oceny sprawności wewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia (inicjowanej przez czynnik krzepnięcia XII). 

Kiedy wskazane jest zbadanie APTT? 

Lekarz może zlecić ci wykonanie badania APTT, jeśli podejrzewa, że chorujesz na hemofilię. Charakterystycznymi symptomami schorzenia są: 

• krwawienia podskórne i z błoń śluzowych,  
• wylewy krwi do mięśni i stawów, gardła, 
• wylewy krwi do mózgu 
• krwiomocz (obecność krwi w moczu). 

Jest to również badanie istotne w monitorowaniu zdrowia podczas terapii lekami przeciwzakrzepowymi (np. heparyną) oraz jako element przygotowujący do zabiegu chirurgicznego i profilaktyki przeciwzakrzepowej. Ponadto badanie APTT zalecane jest przy podejrzeniu: 

• niedoboru czynników krzepnięcia, 
• skazy krwotocznej, 
• zaburzeń układu krzepnięcia objawiających się np. długimi i obfitymi miesiączkami u kobiet.

Jak przeprowadzane jest badanie APTT? 

Badanie APTT wykonywane jest na podstawie próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Z punktu widzenia pacjenta niewiele się więc różni od wykonywania morfologii. Pamiętaj, aby zgłosić się do laboratorium na czczo. Ostatni lekkostrawny posiłek zjedz poprzedniego dnia o godz. 18:00, by zachować post trwający 12-14 godzin. Rano wypij wyłącznie odrobinę wody (nie więcej niż szklankę), aby rozrzedzić nieco krew i ułatwić jej pobranie. 

Nie zapomnij poinformować osoby pobierającej krew o przyjmowanych lekach. Niektóre z nich wpływają bowiem na proces krzepnięcia (np. wydawane bez recepty niesteroidowe leki przeciwzapalne jak ibuprofen czy ketoprofen). Przyjdź do laboratorium około 15 minut przed planowanym pobraniem krwi. Wszystko dlatego, że stres i wysiłek mogą wpłynąć na wynik. Nie będzie on wówczas wiarygodny. Z podobnych względów zrezygnuj z porannej gimnastyki czy joggingu, jeśli masz zwyczaj uprawiania sportu o wczesnych porach dnia.

Jak interpretować wynik badania APTT? 

Prawidłowy zakres APTT zwykle wynosi 25-40 sekund. Pamiętaj jednak, aby odnosić uzyskany wynik do wartości referencyjnych przyjętych w konkretnym laboratorium. Lekarz, oceniając kondycję twojego zdrowia, również będzie brak wyłącznie te wartości pod uwagę. 

Co oznacza wysoki wynik APTT? 

APTT powyżej zakresu referencyjnego może wynikać m.in. z: 

• niedoboru czynników krzepnięcia, 
• niedoboru witaminy K, 
• chorób wątroby, 
• obecności w krwiobiegu antykoagulantu tocznia, 
• trwającej terapii heparyną, 
• choroby von Willebranda (wrodzona skaza krwotoczna), 
• zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (nabyty zespół chorobowy). 

Co oznacza niski APTT? 

APTT poniżej zakresu referencyjnego jest charakterystyczny przede wszystkim dla nadkrzepliwości. Ponadto może być powikłaniem… nieprawidłowego pobrania krwi do analizy. W takim wypadku zwykle konieczne jest powtórzenie badania.

Jaka jest cena badania APTT? 

Cena badanie APTT wynosi ok. 18 zł, jeśli zdecydujesz się wykonać je prywatnie. W przypadku, gdy dostaniesz od lekarza skierowanie do laboratorium, koszt diagnostyki zostanie zrefundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

Bibliografia: 

1. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń homeostazy, Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego WUM. 
2. https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=aptt [dostęp 10.01.2024]. 
3. Krawczuk-Rybak M., Skazy krwotoczne wieku dziecięcego – (skazy osoczowe), Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej UMB.