Srebrzyca, czyli choroba, która zmienia kolor skóry

Srebrzyca to choroba, którą stosunkowo łatwo jest rozpoznać. Zmienia ona wszak zabarwienie skóry na szaro-niebieskie – czasem występuje na dużej powierzchni, a niekiedy pojawia się pod postacią niewielkich plamek. Warto zaznaczyć, że nie jest to choroba zaraźliwa. Terapia jest bardzo uciążliwa, a całkowite wyleczenie najczęściej niemożliwe. 

Czym jest srebrzyca? 

Srebrzyca (argyria) to rzadko występująca choroba, która pojawia się wtedy, gdy ciało wyeksponowane jest na działanie srebra koloidalnego lub pyłu srebra. Związki magazynują się wówczas w wewnętrznych organach, błonach śluzowych, a nawet w układzie nerwowym. Przede wszystkim gromadzą się jednak na skórze, która zyskuje przez to niebiesko-szare zabarwienie. Najczęściej możemy je zauważyć na twarzy, ale też ramionach, szyi, a nawet dłoniach i paznokciach, a więc we wszystkich miejscach, które są narażone na promieniowanie słoneczne. Można wyróżnić aż trzy rodzaje srebrzycy: 

• srebrzyca miejscowa – powstaje na skutek bezpośredniej styczności ze srebrem, 
• srebrzyca uogólniona – powstaje w wyniku kontaktu ze srebrem poprzez spożywanie pokarmów lub drogą wziewną, 
• argyroza (srebrzyca spojówek) – w tym przypadku jony srebra gromadzą się w narządzie wzroku. 

Argyria z reguły nie zaburza pracy organizmu. Teoretycznie jest to choroba będąca jedynie kosmetycznym problemem. Bardzo rzadko powoduje jakiekolwiek powikłania. W rzeczywistości może prowadzić jednak do depresji, a nawet samobójstw w wyniku wyraźnie widocznego defektu na ciele, dlatego też pacjent wymaga zwykle pomocy psychologa. 

Srebrzyca – objawy 

Główne objawy srebrzycy to: 

• niebiesko-szara lub szara skóra, 
• małe guzki w kolorze niebieskim lub szarym (z metalowym połyskiem), 
• ciemniejsza skóra w miejscach wyeksponowanych na promienie UV, 
• ciemne lub czarne łzy (rzadko występujący objaw). 

Pierwszym objawem srebrzycy może być szaro-brązowe zabarwienie fragmentów dziąseł – pojawia się ono, zanim choroba zaatakuje skórę. Warto dodać, że z czasem przebarwieniu ulegają nawet narządy wewnętrzne. Choroba może obejmować również gałki oczne, wówczas dochodzi do problemów z widzeniem. Czasem srebro zauważalne jest nawet w ślinie, moczu czy kale – w takich sytuacjach istnieje większe ryzyko rozwoju patologii obejmujących wątrobę i nerki. Symptomy choroby pojawiają się od 6. miesięcy do nawet 5. lat od ekspozycji na srebro.  

Przyczyny srebrzycy 

Kiedy srebro trafi do organizmu, pobudzana jest produkcja melaniny, która przyczynia się z kolei do wytwarzania niebiesko-szarego barwnika. Warto zaznaczyć, że argyria nie musi się pojawiać w wyniku długotrwałej ekspozycji na srebro – czasem może być ona krótkotrwała, wystarczy wówczas, że ów pierwiastek występuje w dużej dawce. Jaki poziom tego pierwiastka jest niebezpieczny dla człowieka? Jak się okazuje, minimalna dawka wynosi w tym przypadku 0,014 mg srebra na kilogram masy ciała dziennie. 

Srebrzyca najczęściej pojawia się u osób pracujących przy wydobyciu srebra, a także w fabrykach zajmujących się obróbką tego materiału. Na zwiększone ryzyko jej pojawienia się narażone są także osoby mające długotrwałą styczność z niektórymi materiałami stomatologicznymi oraz długotrwale stosujące suplementy ze srebrem koloidalnym. Zachorować mogą też osoby przyjmujące leki z koloidami srebra, a więc niektóre krople do oczu i nosa. 

Leczenie srebrzycy 

Przebarwienia skóry, które są efektem argyrii, niestety pozostają na zawsze. Aby zmniejszyć nieco ich intensywność, można zastosować laseroterapię. U zdecydowanej większości pacjentów, którzy się poddają temu zabiegowi, nie występuje nawrót pigmentacji. W ten sposób zmniejsza się nieco intensywność pigmentu, jednak nie da się go całkowicie wyeliminować. Przebarwienia można również nieco rozjaśnić przy pomocy hydrochinonu. W niektórych przypadkach wykorzystuje się związki selenu i siarki, które mają właściwości oczyszczające oraz pomagają usuwać jony srebra z organizmu. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563123/ [dostęp 04.12.23] 
2. Lencastre A., Lobo M., João A., Argyria – Case report, Anais Brasileiros de Dermatologia, 2013, 88(3), s. 413-416. 
3. Mota L., Dinis-Oliveira R. J., Clinical and Forensic Aspects of the Different Subtypes of Argyria, Journal of Clinical Medicine, 2021, 10(10), s. 2086.