Wskazania, przebieg i powikłania zabiegu strumektomii. Jak wygląda rehabilitacja po zabiegu?

Tyroidektomia to termin, którym określa się zabieg całkowitego usunięcia tarczycy. Natomiast strumectomia odnosi się do operacji polegającej na częściowym usunięciu gruczołu tarczowego.

Pomimo że tarczyca jest ważnym życiowo gruczołem ze względu na produkowane przez nią hormony, chirurgiczne usunięcie gruczołu tarczowego jest jednym z najczęściej przeprowadzanych zabiegów ze wskazań endokrynologicznych. Jest to związane z faktem, że łagodne zmiany, guzki na tarczycy mają tendencję do zezłośliwienia się w przyszłości. Po całkowitym usunięciu gruczołu konieczne jest suplementowanie syntetycznych hormonów tarczycowych do końca życia.

Rodzaje zabiegu strumektomii

Zakres zabiegu strumektomii uzależniony jest od wskazania do takiej operacji. W przypadku raka tarczycy najczęściej usuwany jest cały narząd wraz z sąsiadującymi węzłami chłonnymi. Taki zabieg nazywany jest całkowitą (totalną) tyroidektomią. Typowa strumektomia, czyli niecałkowite (subtotalne) usunięcie tarczycy, wykonywana jest w przypadku obecności licznych zmian guzkowatych lub woli o aktywności hormonalnej. Wtedy pozostawia się fragment tarczycy, który wydziela hormony tarczycowe. Ostatnim rodzajem zabiegu, najrzadziej przeprowadzanym, jest usunięcie jedynie fragmentu tarczycy lub jednego z płatów. Najczęściej dokonuje się go w przypadku obecności pojedynczych zmian. Chirurdzy niechętnie decydują się na tego typu zabiegi, gdyż jeśli w przyszłości będzie konieczność przeprowadzenia kolejnej operacji tarczycy, to blizny czy zrosty po pierwszym zabiegu będą stanowiły duże utrudnienie dla lekarza.

Strumektomia – wskazania

Bezwzględnych wskazań do przeprowadzenia strumektomii jest kilka. Należą do nich: niektóre typy zapalenia gruczołu tarczowego oraz obecność nadczynnych lub obojętnych woli o charakterze miąższowym czy też guzkowatym.

Należy pamiętać, że zabiegi na tarczycy należy przeprowadzać w czasie eutyreozy, czyli w momencie, gdy poziom hormonów tarczycowych jest unormowany. Jeśli operowany będzie w stanie nadczynności lub niedoczynności, istnieje duże ryzyko wystąpienia przełomu tarczycowego.

Zakwalifikowanie do operacji powinno być zawsze poprzedzone odpowiednią diagnostyką, która składa się z: badania krwi, poziomu hormonów tarczycowych (TSH) i poziomu przeciwciał (fT3 i fT4), ultrasonografii (USG), scyntygrafii oraz cienkoigłowej biopsji aspiracyjnej (BAC), która umożliwia pobranie fragmentu narządu do badania histopatologicznego.

Powikłania po strumektomii

Strumektomia wymaga od chirurga ogromnej dokładności oraz precyzji ze względu na lokalizację tarczycy. Mogą wystąpić powikłania typowe dla zabiegów operacyjnych lub charakterystyczne dla tyroidektomii. Do pierwszej grupy należą: krwiaki pooperacyjne, infekcje czy krwotoki. Żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych powikłań, zakładany jest ssący drenaż Redona. Ma on na celu kontrolę ilości i jakości płynów w tkance podskórnej.

Specyficznym powikłaniem w przypadku zabiegu usunięcia tarczycy jest intensywny krwotok w trakcie operacji, który może wynikać z dużego unaczynienia tego gruczołu i sporej ilości krwi przepływającej przez niego. Kolejnym powikłaniem może być uszkodzenie krtaniowego nerwu wstecznego, który może wywołać trwałe lub tymczasowe zaburzenia w artykulacji głosu. Objawia się kaszlem oraz charakterystyczną chrypką. Przypadkowe usunięcie przytarczyc, czyli gruczołów regulujących gospodarkę wapniową, może doprowadzić do poważnych komplikacji pooperacyjnych. Należą do nich: uogólnione skurcze mięśni w przebiegu tężyczki, bóle wieńcowe, zaburzenia krążenia mózgowego, skurcze oskrzeli czy też zaburzenia czucia. Jeśli niezamierzone usunięcie przytarczyc zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowane, wdrożenie stopniowej suplementacji wapnia ustabilizuje mechanizmy regulacyjne organizmu po kilku lub kilkunastu miesiącach.

Stan po strumektomii

Bardzo ważne w czasie rekonwalescencji i dla późniejszego dobrego stanu zdrowia po usunięciu tarczycy jest stosowanie się do wszystkich zaleceń lekarskich. Jeśli powodem przeprowadzenia tyroidektomii były zaburzenia lub zmiany inne niż nowotworowe, na kontrole należy zgłaszać się średnio co pół roku oraz wykonywać zlecone badania lekarskie. W przypadku całkowitego usunięcia tarczycy konieczne jest doustne przyjmowanie hormonów, gdyż osoba bez gruczołu tarczowego jest w stanie niedoczynności tarczycy. W sytuacji pozostawienia fragmentu gruczołu może okazać się zbędne uzupełnianie hormonów w formie syntetycznej.

Ważnym badaniem po strumektomii jest ocenienie poziomu kalcytoniny we krwi, która jest wytwarzana przez przytarczyce i bierze udział w mechanizmach regulacyjnych gospodarki wapniowo-fosforanowej. Celem badania jest sprawdzenie, czy podczas operacji nie doszło do przypadkowego uszkodzenia przytarczyc, co może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.