Echo serca – badanie, które pozwala wykryć wady kardiologiczne

Musisz zrobić sobie echo serca? Badanie to jest bezinwazyjne oraz bezbolesne, pozwala wykrywać wady serca. Jest ono na tyle bezpieczne, że można je wykonywać nawet u kobiet w ciąży – nie wiąże się bowiem z żadnym ryzykiem. Badanie może przeprowadzić ultrasonografista lub kardiolog. 

Badanie echo serca – co to? Na czym polega? 

Echo serca (echokardiografia serca, ultrasonokardiografia, USG serca) to badanie, które polega na zastosowaniu fal ultradźwiękowych. Odbijają się one od tych struktur, które są badane, dzięki czemu na ekranie monitora powstaje obraz. Podczas tego postępowania medycznego stosuje się fale ultradźwiękowe o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Pozwala ono ocenić: 

• grubość i położenie serca, a także proporcje oraz wymiary jam serca, 
• osierdzie, 
• guzy serca, 
• budowę zastawek, 
• funkcje skurczowe lewej komory serca, 
• niewłaściwe przepływy i połączenia między jamami serca.

Rodzaje echa serca 

Można wyróżnić różne rodzaje badania echo serca. Oto te najistotniejsze: 

• echo serca przezklatkowe – głowicę urządzenia przykłada się do przedniej części klatki piersiowej, 
• echo serca przezprzełykowe – głowicę urządzenia mocuje się do sondy, którą sytuuje się w przełyku,  
• echo serca wysiłkowe – wykonuje się je w przypadku większego zapotrzebowania serca na tlen, 
• echo serca dopplerowskie – pokazuje przepływ krwi przez serce.

Jak wygląda badanie „echo serca przezklatkowe”? 

Najczęściej wykonuje się echokardiografię przezklatkową. W tym przypadku przed badaniem należy rozebrać się od pasa w górę oraz zdjąć biżuterię. Następnie pacjent powinien położyć się na lewym boku i unieść lewą rękę. W niektórych sytuacjach lekarz prosi o położenie się na plecach. Później przyczepia się elektrody do nóg i rąk, dzięki czemu można rejestrować aktywność elektryczną serca. 

Następnie lekarz aplikuje na klatkę piersiową pacjenta specjalistyczny żel. Później umieszcza na nim głowicę echokardiogramu. Zdarza się, że podczas badania pacjent musi zmienić pozycję. Czasem należy także wstrzymać oddech. W niektórych sytuacjach lekarz mocniej przyciska głowicę, co pozwala lepiej zwizualizować serce na ekranie. 

Jak wygląda badanie „echo serca przezprzełykowe”? 

Jak już powiedzieliśmy, jednym z rodzajów omawianego badania jest echo serca przeprzełykowe. W tym przypadku nie przykłada się głowicy do klatki piersiowej, a zamiast tego wykorzystuje się sondę. Wprowadza się ją do przełyku pacjenta, który powinien leżeć na lewym boku oraz trzymać lewą rękę pod głową. Kiedy wykonuje się echo serca przezprzełykowe? Głównie wtedy, gdy podczas badania przezklatkowego nie zdiagnozowano konkretnego problemu. 

Badanie echo serca płodu 

Warto powiedzieć również kilka słów o badaniu echa serca płodu. Wykonuje się je u kobiet w ciąży, dzięki czemu można ocenić budowę serca dziecka i sprawdzić, czy prawidłowo funkcjonuje. Ginekolog zleca je z reguły między 19. a 24. tygodniem ciąży. Pozwala ono wykryć m.in. takie nieprawidłowości jak: 

• wady zastawek, 
• hypoplazję lewego i prawego serca, 
• wspólny kanał przedsionkowo-komorowy, 
• tetralogię Fallota.

Wskazania do badania echa serca 

Głównym wskazaniem do echa serca są zaburzenia związane z pracą tego organu, a więc szmery czy problemy z rytmem. Badanie należy przeprowadzić również w przypadku m.in.: 

• niewłaściwej sylwetki serca, 
• diagnostyki niewydolności serca, 
• diagnostyki kardiomiopatii, 
• diagnostyki problemów z zastawkami, 
• diagnostyki zapalenia wsierdzia, 
• diagnostyki zapalenia mięśnia sercowego, 
• diagnostyki choroby niedokrwiennej serca, 
• diagnostyki choroby zakrzepowo-zatorowej, 
• diagnostyki wrodzonych wad serca, 
• duszności i bóli w klatce piersiowej, 
• oceny działania sztucznej zastawki, 
• oceny działania serca po wykonaniu procedur kardiochirurgicznych. 

Badanie pozwala też ocenić skuteczność leczenia wielu chorób czy patologii, np. zapalenia wsierdzia, zawału serca czy choroby wieńcowej. Dzięki niemu można ocenić także problemy związane z budową lub funkcjonowaniem dużych naczyń krwionośnych – zarówno żylnych, jak i tętniczych. 

Przygotowanie do badania echa serca 

Będziesz sprawdzać echo serca? Badanie nie wymaga wcześniejszych przygotowań. Nie trzeba przestrzegać żadnej określonej diety ani przychodzić w celu jego przeprowadzenia o jakiejś konkretnej porze. Jeżeli ma być przeprowadzone echo serca przezprzełykowe, wówczas trzeba przyjść na badanie na czczo – nie należy pic oraz jeść niczego 4 godziny przed jego wykonaniem. 

Ile trwa badanie echo serca? 

Jeśli chodzi o badanie przezklatkowe, echo serca trwa zwykle od 15 do 30 minut. W przypadku badania przezprzełykowego ten czas jest jeszcze krótszy i wynosi od 10 do 15 minut. Po przeprowadzeniu obu tych badań, pacjent może wrócić do codziennych aktywności. Nie jest wymagane szczególne postępowanie.

Echo serca – norma 

Podczas echokardiografii serca bada się tzw. frakcję wyrzutową. Dzięki niej można ocenić ryzyko pojawienia się chorób układu sercowo-naczyniowego. Frakcja wyrzutowa to procent objętości krwi, która przepompowywana jest z serca podczas jednego skurczu. Normy w tym przypadku wynoszą przynajmniej 60-65 proc. W dużym stopniu zależą jednak od wieku oraz płci pacjenta, a także od samej budowy ciała. 

Badanie echo serca – cena 

Ile kosztuje badanie echa serca? Jeśli chcesz wykonać je prywatnie, musisz przygotować się na kwotę minimum 130 zł. Warto jednak wiedzieć, że badanie to jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), w związku z czym można je przeprowadzić bezpłatnie – wystarczy być ubezpieczonym i otrzymać skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub kardiologa. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558940/ [dostęp 27.08.23]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK572130/ [dostęp 27.08.23]. 
3. Mohamed A. A., Arifi A. A., Omran A., The basics of echocardiography, Journal of the Saudi Heart Association, 2010, 22(2), s. 71-76.