Wymaz z pochwy – jak i po co ocenia się czystość pochwy? 

O konieczności wykonania wymazu z pochwy jest informowana każda kobieta ciężarna, aby wykluczyć zakażenie GBS zagrażające dziecku. Jednak badanie to wykonywane jest także u kobiet niebędących w ciąży. Pozwala ocenić florę bakteryjną i wdrożyć odpowiednie leczenie przeciwgrzybicze czy przeciwbakteryjne. Jak wykonywany jest wymaz z pochwy? Jak przygotować się do badania? Kiedy wymaz nie może zostać wykonany? 

W jakim celu wykonuje się wymaz z pochwy? 

Wymaz z pochwy to badanie mikrobiologiczne, którego celem jest ocena czystości pochwy (biocenozy). Pobrana próbka analizowana jest pod mikroskopem, pod kątem obecności leukocytów i patogenów, takich jak grzyby drożdżopodobne, bakterie tlenowe czy paciorkowce grupy B.

Najczęściej wymaz z pochwy wykonywany jest w celu wykrycia drobnoustrojów odpowiedzialnych za infekcję intymną. Ponadto zgodnie ze standardami opieki okołoporodowej badanie przeprowadzane jest też w ciąży bez podejrzenia infekcji. Diagnostykę przeprowadza się między 35. a 37. tygodniem ciąży. Ma to na celu wykrycie nosicielstwa paciorkowca grupy B (GBS).

Wymaz z pochwy a cytologia – jaka jest różnica? 

Wymaz z pochwy i cytologia to dwa różne badania, nie należy ich ze sobą utożsamiać. Wymaz z pochwy pozwala wykryć patogeny powodujące infekcję intymną. Jeśli ginekolog chce wykonać wymaz z szyjki macicy (pod kątem dwoinek rzeżączki, chlamydii, mykoplazmy urogenitalnej), wówczas musi pobrać osobny materiał z szyjki macicy. Cytologia natomiast służy głównie analizie materiału pobranego z pochwy, tarczy i kanału szyjki macicy pod kątem obecności nieprawidłowych komórek, świadczących o stadium przednowotworowym lub nowotworowym.

Jak przygotować się do wymazu z pochwy? 

Aby pobrany wymaz z pochwy mógł być poddany analizie, a wynik był wiarygodny, niezwykle istotne jest odpowiednie przygotowanie do badania. Pamiętaj przede wszystkim, aby: 

• dwie lub nawet trzy doby przed badaniem zrezygnować ze stosunków seksualnych, 
• na dwie doby przed badaniem nie stosować leków dopochwowych ani maści aplikowanych przy wejściu do pochwy, 
• na dwie doby przed badaniem nie wykonywać irygacji, 
• w dniu badania zrezygnować z podmywania się przy pomocy preparatów do higieny intymnej o właściwościach odkażających. 

Jeśli zaplanowana wizyta u ginekologa wypada w czasie krwawienia miesiączkowego – przełóż badanie. Wymaz z pochwy nie może być pobierany w czasie menstruacji. Najlepiej, aby diagnostyka została przeprowadzona między 10. a 14. dniem cyklu.

Na czym polega pobieranie wymazu z pochwy? 

Pobieranie wymazu z pochwy odbywa się na fotelu ginekologicznym. Po włożeniu wziernika do pochwy lekarz wsuwa delikatnie tzw. wymazówkę, czyli sterylny patyczek. Lekarz przesuwa nim po tylnym sklepieniu pochwy. Jeśli widoczne są zmiany na błonach śluzowych, wówczas pobiera materiał właśnie z tych fragmentów pochwy. Następnie umieszcza patyczek w pojemniku ze specjalnym podłożem transportowym, które zabezpiecza próbkę, nim ta dotrze do laboratorium, gdzie zostanie poddana analizie.

Wymaz z pochwy – wyniki 

Po pobraniu wymazu z pochwy lekarz dostarcza próbkę do laboratorium zwykle nie później niż 48 godzin od pobrania. Sama analiza trwa natomiast zwykle cztery dni. W związku z tym od momentu badania do otrzymania wyniku upływa nieco ponad siedem dni. Na wyniku zostanie zaznaczony stopień czystości pochwy wedle czterostopniowej skali: 

1. Jest to wynik prawidłowy. W próbce nie stwierdzono leukocytów. Obecne są komórki nabłonka pochwy i liczne pałeczki kwasu mlekowego. 
2. W próbce poza komórkami nabłonka pochwy i pałeczkami kwasu mlekowego obecne są też nieliczne leukocyty i bakterie (Gram-dodatnie i Gram-ujemne). 
3. W próbce obecne są komórki nabłonka pochwy i nieliczne pałeczki kwasu mlekowego. Liczne są natomiast leukocyty a flora bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych jest obfita. 
4. W próbce obecne są komórki nabłonka pochwy, ale brak jest pałeczek kwasu mlekowego. Leukocyty są bardzo liczne a flora bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych jest bardzo obfita. Mogą też być obecne rzęsistki pochwowe, dwoinki rzeżączki i dwoinki nieżytowe. 

Każdy wynik inny niż prawidłowy musi przeanalizować lekarz. Tylko wówczas jest w stanie zalecić właściwe leczenie zarówno dla kobiety, jak i jej partnera lub partnerki seksualnej, którzy mogli się zarazić infekcją. 

Bibliografia: 

1. Blacha A., Machczyński M., Ocena wybranych wykładników stanu zapalnego u kobiet ciężarnych w kontekście czystości mikrobiologicznej pochwy, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydział Lekarski II, 2015. 
2. Sikora A., Sikora-Futyma A., Laskowska M., Badania mikrobiologiczne u kobiet ciężarnych standardy postępowania, Forum Zakażeń 2020, nr 11 (10), s. 101-110. 
3. https://core.ac.uk/download/pdf/268473241.pdf, [dostęp 16.06.2023].