Jak wyciągnąć kleszcza? Czym to zrobić i jakie są kolejne kroki? Wyjaśnia lekarka Anna Ratajczak

Jak wyciągnąć kleszcza? – to pytanie spędza sen z powiek osobom, które po spacerze wróciły z pajęczakiem wbitym w skórę. Obawy są słuszne, bo kleszcze mogą przenosić przecież wiele chorób, tj. borelioza czy KZM, czyli kleszczowe zapalenie mózgu. Co powinniśmy zrobić, kiedy znaleźliśmy na skórze nieproszonego gościa? Wyjaśnia w swoim instagramowym wpisie lekarka, Anna Ratajczak.

Jak wygląda kleszcz?

Sezon na kleszcze trwa. W Polsce żyje ich dokładnie 21 osobnych gatunków, na świecie ok. 900. Te wyjątkowo małe pajęczaki spotykane są na łąkach, w lasach i gęstych trawach. Kleszczy nie brakuje też w przydomowych ogródkach i miejskich parkach. Kleszcze zbudowane są z tułowia, od którego odchodzi 8 odnóży oraz aparatu gębowego. Samica dorosłego kleszcza mierzy od 3 do 4 milimetrów, a samiec – ok. 3,5 milimetrów. Jednak po wypiciu krwi pajęczaki kilkukrotnie zwiększają swoje rozmiary. Samica może osiągnąć nawet 1,2 centymetra długości.

„Insta Pediatra„, czyli lekarka Anna Ratajczak, w swoim poście na Instagramie spisała kilkanaście najważniejszych zasad, jakimi powinnyśmy kierować się przy wyciąganiu kleszcza ze skóry.

Jak wyciągnąć kleszcza?

Kleszcze najczęściej wbijają się w miejscu zgięcia kolan, łokci, w pachwinie lub na karku, czyli tam, gdzie skóra najbardziej się poci i wydaje zapach, który przyciąga pajęczaki. Jeśli po powrocie do domu ze spaceru zauważymy na ciele kleszcza, przede wszystkim nie powinniśmy panikować. Wyciąganie kleszcza nie jest niczym trudnym pod warunkiem, że odpowiednio się do tego zabiegu przygotujemy. By po zrobić, potrzebna jest wiedza, która umożliwi nam zastosowanie bezpiecznych metod działania.

Jak podpowiada Anna Ratajczak, przed zabiegiem należy dokładnie umyć ręce, by nie doszło do zakażenia. Następnie chwycić kleszcza pęsetą jak najbliżej skóry.

„Kleszcza trzeba usuwać ze stałą siłą wzdłuż osi wkłucia. Nie wolno go 'wykręcać’ (wykonywać ruchów obrotowych), bo może to spowodować oderwanie samego tułowia” – pisze pediatra.

Po tym kroku należy upewnić się, czy w ciele nie pozostał jakiś fragment kleszcza. Pozostałość po tym pajęczaku będzie widać gołym okiem – to mały, czarny fragment tkwiący w miejscu, w którym znajdował się kleszcz. Jeśli w ciele pozostała główka, albo aparat gębowy kleszcza powinniśmy zdezynfekować ranę środkiem odkażającym i niezwłocznie zwrócić się o pomoc do lekarza, który w takich przypadkach nacina lekko skórę i wyciąga resztki.

„Jeśli już znaleźliście jednego kleszcza, trzeba koniecznie dokładnie obejrzeć całe dziecko, szczególnie miejsca ciepłe i wilgotne (pachwiny, pachy, rejony za uszami, szyję, a nawet rejony intymne czy szparę międzypośladkową)” – alarmuje lekarka. „Jeśli dziecko zostało zaatakowane przez więcej kleszczy koniecznie udajcie się do lekarza, bo może być konieczne podanie antybiotyku” – dodaje.

Ratajczak uczula, by dokładnie obserwować miejsce po kleszczu. „Jeśli wokół niego pojawi się zaczerwienieni (tzw. rumień) lub jeśli zauważycie inne dolegliwości (np. bóle głowy, stawów, czy osłabienie), skontaktujcie się z lekarzem” – czytamy w jej instagramowym wpisie.

Jak podkreśla lekarka, nie ma potrzeby oddawania kleszcza do specjalistycznych badań. „Nawet jeśli kleszcz zawierał chorobotwórcze bakterie to nie ma pewności, że zdążył je uwolnić” – czytamy. Pediatra uspokaja pisząc, że wynik dodatni nie jest równoznaczny z zachorowaniem i nie jest podstawą do podania antybiotyku.

Czym wyciągnąć kleszcza?

By bezpiecznie wyjąć kleszcza, po pierwsze należy wiedzieć, jakich narzędzi do tego użyć. Pediatra, Anna Ratajczak w swoim instagramowym wpisie podpowiada, by do usunięcia kleszcza przygotować sobie pęsetę, wąskie szczypczyki lub inne specjalnie do tego przeznaczone urządzenie.

„Nie stosujcie cążek, nożyczek do paznokci, igieł czy samych palców” – alarmuje lekarka.

Oczywiście kluczowe jest jak najszybsze usunięcie wbitego w skórę kleszcza, ale jeszcze ważniejsze jest, by zrobić to dobrze. „Jeśli nie jesteście pewni lub boicie się sami usunąć kleszcza, zgłoście się do lekarza! Lepiej jest usunąć kleszcza godzinę później, niż źle!” radzi specjalistka prowadząca profil „Insta Pediatra”.

Wyciąganie kleszcza – czego nie robić?

Poza tym, że nie wolno wykręcać kleszcza, jest jeszcze jedna zasada, której należy bezwzględnie przestrzegać podczas próby wyciągania tego pajęczaka ze skóry. Kleszcza – jak pisze pediatra – nie można smarować tłustymi substancjami, lakierem do paznokci, alkoholem, środkami odkażającymi ani go przypalać! „Prowadzi to co prawda do śmierci kleszcza, ale nie zmniejsza ryzyka zachorowania na choroby odkleszczowe, ponieważ kleszcz zdąży uwolnić bakterie podczas tego typu 'manewrów’!” – wyjaśnia specjalistka.

Choroby przenoszone przez kleszcze

Najpopularniejszą chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza. Szacuje się, że co roku w Polsce zakażają się nią dziesiątki tysięcy osób. W 2017 roku w Polsce stwierdzono 21 200 przypadków boreliozy – to dane PAH. Borelioza to niestety nie jedyna, a jedna z wielu chorób przenoszonych przez kleszcze.

Kleszcze przenoszą także wirusy Flaviviridae, które wywołują kleszczowe zapalenie mózgu. W Polsce w 2017 roku zgłoszono 279 przypadków klinicznych tej choroby.

Nie wszystkie kleszcze są dla nas zagrożeniem. Każde ukłucie warto jednak sprawdzić u lekarza pierwszego kontaktu. Borelioza może nie dawać żadnych objawów przez lata.