Zimny prysznic na odchudzanie i gorączkę? Wyjaśniamy, czy to służy, czy szkodzi naszemu zdrowiu

Zimny prysznic dla niektórych z nas brzmi jak koszmar. Kochamy komfort cieplny. Pomieszczenia dogrzewamy nawet wiosną, relaksujemy się w ciepłej wodzie basenu, a wieczorem bierzemy gorącą kąpiel. A gdyby raz na jakiś czas zmienić podejście o 180 stopni i zaprzyjaźnić się z zimnym prysznicem? Przekonać mogą nas wyniki badań o wpływie zimnych pryszniców na zdrowie i odchudzanie. Co daje zimny prysznic? Jak brać prysznic w zimnej wodzie?

Jeśli na samą myśl o zimnym prysznicu o poranku masz dreszcze, to mamy złe wiadomości. Wszystko wskazuje na to, że kontrolowany, łagodny szok termiczny jest dla organizmu bardzo korzystny. Zaskakujące? „Hartowanie się” za pomocą niskich temperatur to przecież jedna z babcinych rad.

Zimny prysznic a odchudzanie i metabolizm

Czy kąpiel w zimnej wodzie odchudza? Badacze z Sidney’s Garvan Institute of Medical Research wykazali, że ekspozycja na chłód może sprawić, że nasza biała tkanka tłuszczowa zacznie przekształcać się w brunatną. Jaka jest różnica? Ta pierwsza jest magazynem energii, który przeklinamy, oglądając się w lustrze. Stanowi w naszym organizmie większość. Druga zaś ‒ tkanka tłuszczowa brunatna ‒ jest prawdziwym boosterem naszego metabolizmu. Dostarcza nam ciepło, gdy tego potrzebujemy. Dzięki dobremu ukrwieniu i odmiennej strukturze potrafi spalić nawet 300 kilokalorii dziennie. To właśnie za sprawą tego mechanizmu zimny prysznic może wspomagać odchudzanie. Jak do tego doprowadzić? Wystarczy 10‒15 minut wystawiania się na zimno, aby zaczął zachodzić pożądany proces.

Jak zimny prysznic wpływa na układ odpornościowy?

Czy zimne prysznice są zdrowe? Badania pokazują, że prysznice w zimnej wodzie pomagają w usprawnieniu układu odpornościowego. U ludzi regularnie biorących zimne kąpiele ilość leukocytów – głównych komórek układu odpornościowego, jest istotnie wyższa. Statystyka nie kłamie ‒ morsów dotyka aż o 40 proc. mniej infekcji układu oddechowego!

Jest jeszcze jeden aspekt, który powinien zachęcić do zimnego prysznica. Chodzi o przeciwutleniacze – związki zapobiegające rozwojowi nowotworów. Gdzie analogia? Zimne bodźce temperaturowe spełniają tę samą funkcję. Dzięki nim organizm lepiej radzi sobie z efektami tzw. stresu oksydacyjnego, co zmniejsza prawdopodobieństwo rozrostu szkodliwych komórek.

Wiele się mówi, że pod wpływem zimna i niskich temperatur chorujemy. Czy to prawda? Sprawa powiązania odporności z pogodą jest skomplikowana i w medycznym świecie istnieją dwa różne podejścia do tematu wpływu zimna na zdrowie. W 1970 r. w „The New England Journal of Medicine” ukazały się głośne wyniki badań, które jednoznacznie sugerowały, że wystawianie się na zimno nie wywołuje przeziębienia i grypy. I rzeczywiście dziś zalecenia typu „ubierz się ciepło, bo złapiesz wilka” postrzegamy jako mit, za który wyśmiewamy nadopiekuńcze mamy. Poza tym niektórzy uważają, że jest wręcz odwrotnie – na przykład morsy – i rzeczywiście pojawiło się kilka mniejszych badań, w których wykazywano, że hartowanie wzmacnia odporność. Ale czy to zamyka dyskusję?

Czy zimny prysznic powoduje przeziębienia?

Wpływ zimnego prysznica na odporność nie jest jednoznaczny. Badacze z uniwersytetu w Yale potencjalny problem niskich temperatur zauważyli w nosie. Dwie dziurki, przez które oddychamy, są fosą układu immunologicznego. Ich wnętrze pokryte jest rzęskami i malutkimi włoskami, które razem z wilgotną wydzieliną zatrzymują kurz, bakterie i inne potencjalne patogeny. Naukowcy z Yale dowiedli, że niska temperatura może upośledzać pracę nosa i tym samym zwiększać prawdopodobieństwo przedostatnia się bakterii i wirusów do wnętrza organizmu.

Jednak najpewniejsza przyczyna zwiększonej zachorowalności w okresie jesienno-zimowym nie leży w naszym układzie immunologicznym, ale w rinowirusach, które szczególnie dobrze rozmnażają się w zimnie. To one odpowiadają za 50 proc. zachorowań na przeziębienie. Badania potwierdzające tę tezę ukazały się w 2015 r. w „Proceedings of the National Academy of Sciences”. Wystarczy już o 3 stopnie obniżyć temperaturę ciała, żeby rinowirusom stworzyć przytulny kącik. Wtedy nie dość, że namnażają się szybciej, to jeszcze produkują więcej zaraźliwych cząstek.

Na koniec trzeba dodać, że nie tylko zimno jest niebezpieczne dla zdrowia. Na układ immunologiczny źle działają również szaruga i brak słońca. Niedobór witaminy D jest powiązany ze zwiększoną reakcją autoimmunologiczną oraz podatnością na infekcje.

Zimny prysznic a wygląd

Zimny prysznic bije na głowę gorący jeśli chodzi o oddziaływanie na skórę i włosy:

• nie przesusza ich,
• na skórę działa ujędrniająco,
• poprawia ukrwienie.

Co więcej, zimny prysznic o poranku jest bezkonkurencyjny, bo pobudza do działania, zwiększa aktywność umysłu i poprawia koncentrację. Może także zmniejszyć uczucie zmęczenia i poprawić regenerację. Dlatego prysznic w zimnej wodzie polecany jest po treningu, np. biegowym.

Jak brać zimny prysznic?

Uzbrojeni w taką argumentację powinniście być już gotowi na ekstremalne doznania. Jak brać zimny prysznic? Oto kilka praktycznych wskazówek:

1. Pamiętajcie, że organizm należy do chłodu przyzwyczajać stopniowo! Najlepiej zacząć od wody o ciepłej lub obojętnej temperaturze, przechodząc na krótki czas (0,5-3 minuty) do umiarkowanie chłodnej. Z czasem możesz wydłużać czas kąpieli w zimnej wodzie.
2. W czasie zimnego prysznica staraj się głęboko oddychać – to pomoże ci się zrelaksować i zmniejszyć dyskomfort.
3. Osoby z osłabionym układem immunologicznym lub chorobami serca powinny skonsultować się z lekarzem przed wypróbowaniem kąpieli w zimnej wodzie.

Bibliografia:

1. Mooventhan A., Nivethitha L. (2014) Scientific Evidence-Based Effects of Hydrotherapy on Various Systems of the Body, North American Journal of Medical Sciences, 6(5): 199–209.