6 rzeczy, które dzieją się z twoim organizmem, gdy w kółko chudniesz i tyjesz

Jeśli twoja walka o szczupłą sylwetkę przypomina rollercoaster – chudniesz, tyjesz i tak bez końca – dobrze, byś miała świadomość, że jesteś na prostej drodze do wielu poważnych problemów. Uczeni nie pozostawiają złudzeń: efekt jojo to katastrofa dla zdrowia. Przekonaj się, jak reaguje wtedy organizm.

Twój metabolizm zwalnia

Każda z nas marzy o jak najlepszej przemianie materii. Szybki metabolizm sprawia, że organizm działa jak maszyna: magazynuje to, co mu potrzebne, a zbędnej reszty się pozbywa. Gdy metabolizm jest powolny, bardzo łatwo przytyć. Dobrze skomponowana dieta i aktywność fizyczna pobudzają tempo przemiany materii, natomiast efekt jojo powoduje, że twój metabolizm siada. – Cykliczne zmiany masy ciała powodują zmiany składu ciała, zwiększenie zawartości tkanki tłuszczowej i zmniejszenie zawartości masy mięśniowej, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia spoczynkowego wydatku energetycznego, czyli zwolnienia metabolizmu – tłumaczy Małgorzata Pomykała z Centrum Dietetyki Stosowanej w Giżycku.

Gospodarka hormonalna zostaje rozregulowana

Chudnięcie i przybieranie na wadze, jak wyjaśnia Małgorzata Pomykała, ma związek ze zmianą wydzielania hormonów regulujących uczucie głodu oraz sytości. W takim przypadku po okresie rygorystycznej diety obserwowany jest obniżony poziom leptyny (hormonu sytości), w związku z czym czujemy się głodne i spożywamy większe ilości pokarmu. Leptyna to białko produkowane przez komórki tłuszczowe. Współpracuje z innymi hormonami, m.in. kortyzolem (nazywanym „hormonem stresu”), hormonami tarczycy czy insuliną. Gdy funkcjonuje właściwie, pomaga organizmowi „stwierdzić”, jak bardzo jest głodny. Tymczasem zarówno katorżnicze diety, jak i przybieranie na wadze ten mechanizm zaburzają. Szczególnie groźna jest leptynooporność, czyli stan, w którym mózg przestaje na leptynę zupełnie reagować.

Zaczynasz nieregularnie miesiączkować

Małgorzata Pomykała z Centrum Dietetyki Stosowanej w Giżycku tłumaczy, że cykliczne wahania masy ciała u kobiet przyczyniają się do zaburzeń miesiączkowania. Również w tym przypadku chodzi o hormony. Żeby twoja gospodarka hormonalna funkcjonowała prawidłowo, organizm musi stale otrzymywać niezbędne mu składniki odżywcze. Dostarczane są one wraz z pożywieniem. Gdy jednak dieta jest nieracjonalna, ważysz za mało albo za dużo, może dojść do zaburzeń hormonalnych, które rozregulowują okres. – Oczywiście trzeba pamiętać, że zarówno zbyt niska masa ciała, jak i nadwaga oraz otyłość powodują nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym – podkreśla specjalistka.

Może pojawić się demencja

Z badań Narodowego Uniwersytetu Kyungpook w Korei Południowej, którymi objęto 67 tys. ochotników w wieku 60–79 lat, wynika, że zmiana masy ciała o 10 proc. w ciągu dwóch lat zwiększa ryzyko wystąpienia demencji w porównaniu do osób, u których BMI utrzymuje się na stałym poziomie. Uczestników badania obserwowano przez pięć lat; w tym czasie demencja rozwinęła się u 6685 kobiet oraz 4887 mężczyzn. Demencja, inaczej otępienie, skutkuje znacznym obniżeniem sprawności umysłowej. Według naukowców, aby zapobiec jej rozwojowi, seniorzy powinni szczególnie dbać o utrzymanie masy ciała na właściwym poziomie i prowadzić zdrowy, zrównoważony tryb życia.

Grożą ci choroby

Małgorzata Pomykała zwraca uwagę, że cykliczne wahania masy ciała prowadzą do zwiększenia ciśnienia krwi i poziomu hemoglobiny glikowanej. Nieleczone nadciśnienie uszkadza narządy wewnętrzne. Może prowadzić do zawału serca, miażdżycy, udaru mózgu. Pogarsza funkcjonowanie nerek, uszkadza wzrok. Natomiast hemoglobina glikowana (frakcja HbA1c) znajduje zastosowanie w diagnostyce cukrzycy – pozwala ocenić średnie stężenie glukozy we krwi na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy. Badania opublikowane na łamach „New England Journal of Medicine” dotyczące cyklicznych wahań masy ciała wykazały, że u osób, które często gwałtownie chudną, częściej występują udary i zaburzenia sercowo-naczyniowe.

Wzrasta ryzyko śmierci

Wahania masy ciała zwiększają ryzyko śmierci – wynika z badań opublikowanych w magazynie „Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism”. Według uczonych aż 80 proc. osób, które się odchudzały, i tak w końcu wróci do swojej poprzedniej wagi (albo nawet większej). Prof. Hak C. Jang (związany z College of Medicine Narodowego Uniwersytetu Seulskiego i z Seoul National University Bundang Hospital) mówi: – Badanie wykazało, że wahania masy ciała podnoszą ryzyko śmierci, choć jednocześnie zauważyliśmy, że spadek masy ciała zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy u otyłych osób.

Obserwacje blisko 3700 ochotników trwały przeszło 16 lat. – U pacjentów z chorobą wieńcową cykliczne wahania masy ciała mogą zwiększać ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych i prowadzić do zgonu – podkreśla Małgorzata Pomykała.

Naukowcy przestrzegają przed pochopnym odchudzaniem, podkreślając, że zmiana nawyków żywieniowych powinna być trwała, a zdrowe żywienie należy kontynuować do końca życia.

———————–

Korzystałam z:

1. „Opanuj swój metabolizm”, Jillian Michaels, Mariska Van Aalst, wyd. Laurum, Warszawa 2010.
2. https://www.endocrine.org/news-room/2018/weight-cycling-is-associated-with-a-higher-risk-of-death.