Co to jest ketoprofen? Kiedy go stosować i jak dawkować?

Ból towarzyszy wielu chorobom, występuje też jako objaw pooperacyjny. W celu jego złagodzenia, pacjentom podaje się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jedną takich z substancji czynnych jest ketoprofen. Jak działa i czym grozi jej przedawkowanie? Czy można kupić ketoprofen bez recepty?

Czym jest ketoprofen? 

Ketoprofen zaliczany jest do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Stanowi pochodną kwasu propionowego, podobnie jak m.in. ibuprofen. Jest obecny na rynku od 1970 roku jako środek przeciwbólowy dostępny w formie kapsułek, tabletek, maści stosowanych w przypadku urazów ortopedycznych, a także roztworów do wstrzykiwania czy płynu do natryskiwania na skórę i czopków. 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization) umieściła ketoprofen na pierwszym stopniu drabiny analgetycznej, zawierającej środki o najłagodniejszym działaniu. Mimo to, w porównaniu z innymi lekami przeciwbólowymi działa dosyć intensywnie. W literaturze wskazuje się, że jest on 6-krotnie silniejszy od naproksenu i do 1500-razy mocniejszy niż ibuprofen czy fenylobutazon. Dzieje się tak, ponieważ omawiana substancja błyskawicznie przenika barierę krew-mózg, dostając się do obwodowego układu nerwowego w ciągu zaledwie 15 minut. 

Kiedy stosuje się ketoprofen? 

Wskazania do stosowania ketoprofenu obejmują: 

• leczenie chorób zwyrodnieniowych; 
• leczenie zapalnych chorób reumatycznych; 
• łagodzenie zespołów bólowych o umiarkowanym nasileniu; 
• łagodzenie bólu pooperacyjnego oraz pourazowego. 

Obok ketoprofenu w sprzedaży dostępny jest też deksketoprofen. Działa on na analogicznej zasadzie, ale dwukrotnie mocniej, czyli powinien dawać taki sam rezultat przy 50% dawce. 

Jak działa ketoprofen? 

Podstawowym mechanizmem działania ketoprofenu jest hamowanie wydzielania COX, czyli cyklooksygenazy powstającej w szlaku przemian kwasu arachidonowego. W efekcie dochodzi do zatrzymania wydzielania prostanoidów, czyli hormonów tkankowych biorących udział w powstaniu odczynu zapalnego i wystąpieniu reakcji bólowej. 

Wskazuje się, że ketoprofen jest inhibitorem lipooksygenazy, osłabia odpowiedź zapalną komórek. Hamuje wydzielanie bradykininy będącej mediatorem stanu zapalnego oraz odczucia bólu. Ważną właściwością substancji jest też wchodzenie w reakcję z receptorami serotoninowymi oraz wspieranie wydzielania beta-endorfin. Za maksymalną dobową dawkę ketoprofenu uważa się 200 mg, przy czym nie powinno się go stosować dłużej niż 5 dni. 

Kiedy nie należy przyjmować ketoprofenu? 

Ze względu na silne działanie, w ulotkach preparatów zawierających ketoprofen wymienia się liczne przeciwwskazania do jego przyjmowania. Wśród nich warto wymienić m.in.: 

• ciężką niewydolność serca, wątroby lub nerek; 
• skazę krwiotoczną; 
• trzeci trymestr ciąży; 
• czynną chorobę wrzodową żołądka lub krwawienia z przewodu pokarmowego. 

Należy także zachować ostrożność i unikać łączenia ketoprofenu z takimi lekami jak trombolityki, leki przeciwzakrzepowe, przeciwcukrzycowe i hipotensyjne. 

Skutki uboczne przyjmowania ketoprofenu 

Przyjmowanie ketoprofenu – tak jak każdego innego leku – może pociągnąć za sobą wystąpienie skutków ubocznych. Z reguły pojawiają się one dosyć rzadko i nie są szczególnie uciążliwe. Mogą obejmować np. niestrawność, bóle brzucha i złe samopoczucie. W skrajnych przypadkach u pacjentów mogą jednak pojawić się takie objawy jak: 

• napad astmy oskrzelowej,  
• zaburzenie czynności nerek, 
• udar mięśnia sercowego, 
• udar mózgu.  

W takich przypadkach należy niezwłocznie odstawić lek i skorzystać z pomocy lekarskiej, ponieważ zignorowanie powyższych symptomów może doprowadzić nawet do śmierci. Nie można jednak określić śmiertelnej dawki ketoprofenu, ponieważ każdy organizm inaczej reaguje na dany farmaceutyk. 

Ketoprofen a alkohol  

Łączenie leków z alkoholem, niezależnie od tego, czy to ketoprofen, czy inny farmaceutyk, może skończyć się tragicznie. Napoje procentowe nie tylko osłabiają działanie różnych preparatów, ale mogą także nasilić lub zwiększyć ryzyko występowania skutków ubocznych ich zażywania. 

Czy można kupić ketoprofen bez recepty? 

Preparaty z ketoprofenem są dostępne bez recepty jako leki OTC (ang. over the counter). Stężenie substancji czynnej nie może w tym przypadku przekraczać jednak 50 mg. Jeżeli zachodzi potrzeba przyjęcia jednorazowo większej dawki leku, niezbędne jest otrzymanie recepty od lekarza albo zwiększenia podaży leku OTC. Bezwzględnie należy jednak skonsultować takie działania ze specjalistą. 

Ketoprofen to niezwykle skuteczny NLPZ, bardzo często stosowany m.in. przez ratowników medycznych. Sięgając po niego na własną rękę, należy zachować ostrożność i stosować się do wytycznych producenta. Wątpliwości warto konsultować z lekarzem, ponieważ przedawkowanie może pociągać za sobą poważne skutki uboczne. 

Bibliografia: 

1. Ketoprofen-SF; Charakterystyka produktu leczniczego; 
2. Kurbiel A. i in.; Ketoprofen i etorykoksyb w leczeniu bólu ostrego w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej; Lekarz POZ 2/2019; 
3. Targońska-Stępniak B.; Ketoprofen jako lek przeciwbólowy o skutecznym działaniu przeciwzapalnym w chorobach reumatycznych; Lekarz POZ 3-4/2019.