Recepty papierowe i e-recepty. Wszystko co powinnaś o nich wiedzieć

Jak długo ważna jest recepta na antybiotyki? Co zrobić, jeśli przegapimy termin realizacji recepty? Czy musimy od razu wykupić wszystkie przepisane przez lekarza opakowania? Jaką przewagę nad receptą papierową ma e-recepta? Hello Zdrowie rozmawia z dr n. med. Agnieszką Muszyńską, kierownikiem Centrum ds. Medycznych z Centrum Medicover Strzegomska.

Jakie są rodzaje recept?

Ewa Podsiadły-Natorska: Jakie mamy rodzaje recept w Polsce?

Dr n. med. Agnieszka Muszyńska: W tej chwili w naszym kraju funkcjonują dwa rodzaje recept: papierowe oraz recepty elektroniczne, czyli e-recepty, wystawiane równolegle do recept papierowych, które będą obligatoryjne od 1 stycznia 2020 roku. Całkowicie zastąpią one recepty papierowe.

Recepta papierowa – jak długo jest ważna?

Jak długo po wystawieniu ważna jest recepta papierowa?

30 dni. Zawsze należy patrzeć na datę wystawienia recepty lub na datę „realizacja od dnia”. Przykładowo: jeśli recepta została wystawiona z datą 10.09, to należy zrealizować ją do 09.10. Wyjątek stanowią recepty na: antybiotyki stosowane doustnie lub w postaci zastrzyków (ważne 7 dni), leki lub wyroby medyczne sprowadzane z zagranicy dla pacjentów indywidualnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach (120 dni), preparaty immunologiczne, wytwarzane dla indywidualnego pacjenta (90 dni). Z małym wyjątkiem: recepta na antybiotyki stosowane zewnętrznie (w tym maści, płyny) ważna jest 30 dni. Taki sam okres ważności, czyli 30 dni, obowiązuje na recepty dla leków z grupy I-N oraz II-P (psychotropy, leki narkotyczne).

Może się natomiast zdarzyć, że w danej aptece zabraknie konkretnego leku i apteka będzie musiała go zamówić. A termin realizacji recepty oznacza, że lek należy wykupić w ciągu 30 dni. Złożenie zamówienia ostatniego czy przedostatniego dnia ważności recepty wiąże się z ryzykiem, że recepta straci ważność, zanim lek zostanie przez nas wykupiony.

E-recepta – jak długo jest ważna?

Jaką ważność ma e-recepta?

E-recepta jest ważna rok (365 dni). Wyjątek stanowią e-recepty na: antybiotyki do stosowania wewnętrznego (ważne 7 dni) oraz leki z grupy I-N oraz II-P (30 dni).

Realizacja od dnia – co to znaczy?

Po co na recepcie zapis „realizacja od dnia”?

Przykładowo: lekarz może zapisać pacjentowi zapas danego leku na trzy miesiące, w trzech opakowaniach. Gdyby wypisał wszystkie preparaty na jednej recepcie, pacjent musiałby wykupić cały zapas w ciągu 30 dni. Natomiast wypisując trzy recepty podczas jednej wizyty, będą one miały tę samą datę wystawienia, natomiast różny może być czas realizacji. Na przykład: lekarz wypisuje trzy recepty z datą wystawienia 10.09, ale pierwsza ma być zrealizowana od 10.09, druga od 10.10, a trzecia od 10.11. Oznacza to, że pacjent nie musi kupować całego zapasu leków od razu, a realizacja recept zostanie rozłożona w czasie.

Czy receptę trzeba zrealizować w jednej aptece?

Czy receptę trzeba zrealizować w jednej aptece?

W przypadku recepty papierowej pacjent idzie do konkretnej apteki i tylko tam może zrealizować wszystkie leki z danej recepty. Jeśli chciałby jeden lek zrealizować w jednej aptece, a drugi lek w innej aptece, to musiałby mieć dwie różne recepty. Zatem albo kupuje wszystkie wypisane leki w jednym miejscu, albo któregoś nie realizuje, to znaczy rezygnuje z wykupienia danego leku. W takiej sytuacji recepta na ten lek przepada. Jeśli chciałby go jednak wykupić, musiałby poprosić lekarza o ponowne wystawienie recepty na dany lek.

Natomiast e-recepta nie musi być zrealizowana w jednej aptece. Taka recepta jest widoczna w systemie każdej apteki. Realizująca ją apteka zaznacza, że wydała dany lek z recepty w danym dniu. Czyli pacjent może wykupić np. jedno opakowanie leku, mimo że miał zapisane dwa, i przyjść np. za tydzień, by dokupić drugie. W przypadku recept papierowych jest to niemożliwe. E-recepta daje więc możliwość kupowania leków z jednej recepty w różnych aptekach.

Czy można wykupić część leków z recepty papierowej?

Czy w przypadku recepty papierowej można wykupić tylko część zapisanej liczby opakowań?

Tak, ale tylko w okresie ważności recepty, która dla standardowych leków i wyrobów medycznych wynosi 30 dni. Można natomiast poprosić o odpis, który można zrealizować tylko w danej aptece. Nie można z nim pójść do innej apteki, bo ona nie będzie miała podstaw do wydania danego preparatu.

Co w sytuacji, gdy pacjent będzie miał dawkowanie leku wypisane wyłącznie na recepcie, a recepta po jej zrealizowaniu zostanie w aptece?

Farmaceuta przy wydawaniu leku, szczególnie jeśli jest to lek recepturowy, powinien poinformować pacjenta o dawkowaniu albo sposób dawkowania zapisać na opakowaniu. Pacjent powinien tę informację uzyskać również od lekarza, który zazwyczaj zapisuje ją na osobnej karteczce. Obowiązkiem lekarza jest przekazanie pacjentowi wytycznych co do stosowania leku. W przypadku recept papierowych, jeśli nie uzyskaliśmy informacji dotyczącej dawkowania albo go nie pamiętamy, to powinniśmy – najlepiej jeszcze tego samego dnia – wrócić do danej apteki i poprosić o przekazanie informacji o zaleconym dawkowaniu.

Docelowo każdy pacjent powinien mieć konto na portalu rządowym pacjent.gov.pl. Tam będzie miał wgląd do swojej e-recepty. Po jej wystawieniu SMS-em otrzyma czterocyfrowy kod. Aby zrealizować receptę, w aptece będzie musiał podać kod oraz PESEL (swój lub osoby, na którą e-recepta została wystawiona). Kod e-recepty można też odebrać mailem. Ważne, by przy zakładaniu konta wyrazić zgodę na przesyłanie wiadomości SMS oraz drogą mailową. Dzięki posiadaniu konta na stronie pacjent.gov.pl będziemy mieć wgląd we wszystkie zapisane leki, sposób dawkowania itp.

W razie jakichkolwiek wątpliwości odsyłałabym jednak pacjenta do lekarza, bo dawkowanie często jest dobierane indywidualne i to lekarz decyduje, w jaki sposób pacjent ma przyjmować lek.

Poprawki na receptach – czy mogą się pojawiać?

Czy na papierowej recepcie mogą pojawić się poprawki, zmiany, korekty?

Może zrobić je tylko lekarz wystawiający daną receptę, który ma obowiązek w miejscu poprawki przybić pieczątkę i podpisać się. Natomiast pacjentowi nie wolno na recepcie papierowej robić żadnych dopisków.

Przekroczony termin ważności recepty

Przekroczyłam termin ważności recepty. Co mogę zrobić?

Wrócić do lekarza, który wypisze nową receptę. Jeśli chodzi o receptę na antybiotyk, ważną przez 7 dni, wizyta u lekarza jest wręcz konieczna. Po tym czasie pacjent może już nie potrzebować danego antybiotyku, bo np. infekcja ustąpiła i nie ma wskazań, żeby dany preparat zapisać mu ponownie. Natomiast w przypadku e-recept problem przeterminowanej recepty częściowo się rozwiąże, bo na większość leków (poza opisanymi wyjątkami) będzie ona dłużej ważna. Jeśli nie zrealizujemy e-recepty w ciągu roku, to i tak powinniśmy wrócić do lekarza, który przed wypisaniem recepty sprawdzi, czy dany lek nadal jest nam potrzebny.