Jak rozpoznać zwichnięcie nadgarstka? Ile trwa powrót do zdrowia?

Zwichnięcie nadgarstka polega na gwałtownym przesunięciu się budujących go kości z ich normalnej pozycji. Jeśli mimo zmiany miejsca powierzchnie stawów nadal się stykają, mówimy o podwichnięciu. Z kolei ich pełne oddzielenie oznacza całkowite zwichnięcie nadgarstka. To bolesny uraz, który w cięższych przypadkach może wymagać nawet interwencji chirurgicznej. Jak wygląda zwichnięty nadgarstek? Co robić, kiedy przydarzy się ten uraz?

Jak zbudowany jest nadgarstek?

Nadgarstek ma dość skomplikowaną budowę, która zapewnia mu duży zakres ruchu. Niestety złożona struktura oznacza też dużą podatność na urazy i ryzyko towarzyszących im komplikacji. Nadgarstek składa się z ośmiu kości, z których połowa łączy się z przedramieniem, a druga połowa z dłonią. W jego skład wchodzą też więzadła zapewniające stabilizację całej struktury, a także naczynia krwionośne, nerwy i mięśnie. W obrębie nadgarstka występuje kilka różnych stawów, w tym:

• staw nadgarstkowo-promieniowy,
• staw śródnadgarstkowy,
• stawy nadgarstkowo-ręczne.

Przyczyny zwichnięcia stawów nadgarstka

Do zwichnięcia nadgarstka dochodzi w wyniku oddziaływania na niego dużej siły, np. jeśli upadniesz na wyciągniętą, wyprostowaną w łokciu rękę czy uderzysz nią o twardą przeszkodę. Taki uraz często zdarza się podczas wypadków komunikacyjnych, chociaż może przytrafić się także w czasie wykonywania codziennych czynności. Czasem w pośpiechu robimy coś nieostrożnie, chociażby wchodzimy na niezbyt stabilną konstrukcję, żeby sięgnąć po wysoko leżący przedmiot. Takie sytuacje aż się proszą o uraz.

Zwichnięcie nadgarstka może przytrafić się w trakcie wykonywania aktywności fizycznej, zwłaszcza sportów kontaktowych, w których łatwo o kolizję. Czasami ma też charakter porażenny, tzn. wynika ze zwiotczenia mięśni stabilizujących staw. Również u dzieci zwichnięcie nadgarstka jest dość powszechnym uszkodzeniem.

Objawy zwichnięcia nadgarstka

Stopień nasilenia objawów zwichnięcia nadgarstka zależy od tego, jak poważny jest uraz. Jeśli struktury otaczające nadgarstek jedynie się nadwyrężyły, to jest on łagodny. Z kolei zerwanie więzadeł oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów oznacza powikłane zwichnięcie nadgarstka. Objawy u dzieci i dorosłych są podobne:

• silny ból, który zwiększa się podczas prób ruszania ręką,
• obrzęk i zniekształcenie nadgarstka,
• trudności lub brak możliwości poruszania dłonią,
• odkształcenie nadgarstka do nieprawidłowej, dziwnej pozycji,
• mrowienie w dłoni – jeśli zwichnięta kość uciska na nerwy,
• siniak lub krwiak.

Zwichnięcie nadgarstka – co robić? Pierwsza pomoc

Jeśli podejrzewasz zwichnięcie nadgarstka u dziecka czy u siebie, skontaktuj się z lekarzem. Ciężko na oko ocenić stopień urazu, a szybka diagnoza zmniejsza ryzyko powikłań, które mogą wynikać z odcięcia dopływu krwi do dłoni czy rozwijającego się stanu zapalnego.

W przypadku mało nasilonych objawów, np. jeśli nadgarstek boli i jest opuchnięty, ale da się nim normalnie poruszać, możesz poczekać na rozwój sytuacji. Być może nie doszło do zwichnięcia nadgarstka, tylko skręcenia albo stłuczenia. Jednak jeśli następnego dnia objawy nie ustępują albo się pogarszają, wybierz się do lekarza. Z wizytą nie ma co czekać także wtedy, kiedy po wypadku kończyna ustawiła się w nienaturalnej pozycji.

Jak wygląda pierwsza pomoc przy zwichnięciu ręki w nadgarstku? Przede wszystkim nie ruszaj uszkodzonym stawem, najlepiej unieruchom go w pozycji, w jakiej się znalazł. Nie nastawiaj go samodzielnie – możesz przypadkowo spowodować większe uszkodzenia i zwiększyć ryzyko powikłań. Na okolice nadgarstka zastosuj zimny okład, który zmniejszy obrzęk i złagodzi dolegliwości bólowe.

Leczenie zwichnięcia nadgarstka

Przy lekkim zwichnięciu nadgarstka może wystarczyć jego unieruchomienie i usztywnienie. Regenerację tkanek warto wspomóc rehabilitacją. W ten sposób przywrócisz pełną ruchomość stawów oraz wzmocnisz struktury w jego obrębie. Skontaktuj się z dobrym fizjoterapeutą, który ustali dla ciebie plan rehabilitacji. Może on obejmować m.in.:

• kinezyterapię,
• krioterapię,
• pole magnetyczne,
• laseroterapię.

Jeśli zwichnięcie jest cięższe lub powikłane, schemat leczenia zależy od stopnia obrażeń. Po postawieniu diagnozy lekarz nastawi nadgarstek i unieruchomi go. Zazwyczaj odbywa się to przy znieczuleniu miejscowym. Przy dużym urazie skieruje cię do ortopedy, który zadecyduje o dalszym leczeniu. Konieczna może okazać się operacja, podczas której specjaliści przywrócą wszystkim elementom nadgarstka właściwe miejsca.

Zwichnięta ręka w nadgarstku może oznaczać spory ból. Złagodzisz go przy pomocy leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych dostępnych bez recepty, np. ibuprofenu, meloksykamu, ketoprofenu. Opuchniętą okolicę stawu możesz posmarować żelem zmniejszającym ból i obrzęk na bazie diklofenaku, naproksenu lub ibuprofenu. W przypadku zwichnięcia nadgarstka u dziecka zastosuj odpowiednie dla jego wieku środki przeciwbólowe, np. syropy lub czopki. W ich składzie znajdziesz ibuprofen lub paracetamol. Na wizycie poinformuj lekarza o wszystkich wcześniej przyjętych lekach.

Zwichnięcie nadgarstka – ile trwa powrót do zdrowia?

Lekkie zwichnięcie nadgarstka wiąże się z usztywnieniem i odciążeniem ręki na ok. 3-5 tygodni. Z kolei jeśli uraz wymaga zabiegu, zostanie po nim założony gips. Usuwa się go po 6-10. tygodniach, ale rehabilitacja i pełny powrót do zdrowia mogą zająć nawet pół roku. Niestety, czasem zwichnięcie nadgarstka pozostawia po sobie przykre dolegliwości, np. przewlekły ból i ograniczony zakres ruchu. Każdy uraz zwiększa też ryzyko kolejnej kontuzji oraz rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów.

Nie wszystkie sytuacje możesz przewidzieć, ale tam, gdzie to możliwe, warto zmniejszyć ryzyko zwichnięcia nadgarstka. Jeśli uprawiasz sport, korzystaj z odpowiedniego sprzętu ochronnego. Nie zapominaj o rozgrzewce przed i rozciąganiu po ćwiczeniach. Zapewnij organizmowi czas na regenerację pomiędzy treningami. Zadbaj też o wzmocnienie mięśni w okolicach stawów, co zwiększy ich stabilność i zmniejszy nieprzyjemne skutki ewentualnych urazów.

Bibliografia: 

1. https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-dislocation/basics/art-20056693 [dostęp 14.11.2023].
2. https://www.msdmanuals.com/home/injuries-and-poisoning/dislocations/dislocations-of-bones-of-the-hand [dostęp 14.11.2023].
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17873-dislocation [dostęp 14.11.2023].
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507712/ [dostęp 14.11.2023].