Blizna po nacięciu krocza – pielęgnacja. Jakie są możliwe powikłania?

Blizna po nacięciu krocza jest naturalnym efektem gojenia się rany, która powstaje na skutek przecięcia skóry, mięśni i ścian pochwy podczas porodu. Dla wielu jest ona problemem natury estetycznej, niekiedy jednak może utrudniać funkcjonowanie także z innych powodów. Jak ją pielęgnować?

Blizna po nacięciu krocza – kiedy powstaje? 

Blizna po nacięciu krocza powstaje po zabiegu epizjotomii, który polega na nacięciu krocza w II fazie porodu. W trakcie zabiegu przecięciu ulega: 

• skóra, 
• mięsień powierzchowny poprzeczny krocza, 
• mięsień opuszkowo-gąbczasty, 
• ściany pochwy. 

W jakim celu nacinane jest krocze? Zabieg wykonywany jest po to, aby ochronić krocze przed nadmiernym rozciągnięciem i pęknięciem w trakcie porodu. Jako cel nacięcia wskazuje się również ochronę główki płodu ze strony tkanek dna macicy. Coraz częściej podkreśla się jednak, że samoistne, naturalne pęknięcie krocza jest mniej inwazyjnym rozwiązaniem, a rekonwalescencja po nim – znacznie szybsza. Współczesne badania pokazują też, że nacięcie krocza nie chroni przez jego pęknięciem, ale sprzyja dalszym jego urazom.

Nacięcie krocza – rodzaje i zalecenia 

Aby zrozumieć, jak ważna jest odpowiednia pielęgnacja blizny po nacięciu krocza i jakie powikłania mogą się z jej powstaniem wiązać, warto wskazać na rodzaje cięć oraz przytoczyć zalecenia dotyczące wykonywania zabiegu. Nacięcie krocza wykonywane jest metodą: 

• pośrodkową, 
• pośrodkowo-boczną, 
• boczną. 

Nacięcie pośrodkowe wykonywane jest w linii środkowej ciała, w kierunku odbytu. Nacięcie boczne wykonywane jest pod kątem 45 stopni, a nacięcie pośrodkowo-boczne stanowi swego rodzaju półśrodek pomiędzy dwiema pozostałymi metodami. Blizna po nacięciu krocza może wyglądać zatem nieco inaczej w zależności od tego, którą z metod epizjotomii zastosowano. 

Warto podkreślić, że zabieg nacięcia krocza jest nadal jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów położniczych, mimo że stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia, a także Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego na jego temat ewoluowało w ostatnich latach. Zgodnie z aktualną wiedzą nie ma dowodów, które świadczą o tym, że nacięcia krocza ma pozytywne skutki, a zatem jego wykonanie powinno uzasadnione szczególnymi okolicznościami.

Pielęgnacja blizny po nacięciu krocza 

Jeżeli w trakcie porodu doszło do nacięcia krocza, najważniejsze jest odpowiednie postępowanie z blizną po zabiegu. Przede wszystkim musisz pamiętać, że blizna po nacięciu krocza nie zagoi się natychmiast – najtrudniejsze mogą być pierwsze dni, nawet do tygodnia. Z każdym dniem dyskomfort i ból powinien być coraz mniejszy. 

W początkowym okresie po porodzie szczególnie ważna jest odpowiednia pielęgnacja i higiena krocza oraz blizny po jego nacięciu. Pamiętaj zatem, aby po każdym oddaniu moczu lub stolca umyć krocze wodą. W okresie połogu zrezygnuj z kąpieli i wybierz prysznic. Unikaj także nasiadówek, które mogą przyspieszyć rozpuszczanie szwów, a tym samym niekorzystnie wpłynąć na bliznę po nacięciu krocza.  

Czym myć miejsca intymne? Do regularnego podmywania w ciągu dnia wystarczy woda. Sprawdzą się jednak także napary z nagietka, kory dębu, arniki oraz specjalnie dedykowane takim zabiegom produkty, które znajdziesz w każdej aptece. Warto także wietrzyć ranę. Jeśli to możliwe, staraj się leżeć i odpoczywać bez bielizny, a jeśli ją zakładasz, wybieraj taką, która wykonana jest z bawełny.

Mobilizacja blizny po nacięciu krocza 

Coraz większą popularnością cieszą się wizyty kobiet w połogu u fizjoterapeutów uroginekologicznych. Na taką wizytę warto wybrać się około 4. tygodnia po porodzie lub tuż po zakończeniu połogu, a szczególnie wtedy, gdy wykonano podczas porodu zabieg nacięcia krocza.  

Fizjoterapeuta oceni podczas badania, jak goi się krocze i czy nie należy rozpocząć tzw. mobilizację blizny. Polega to na przezpochwowej, manualnej pracy z tkanką, a także zewnętrznymi tkankami blizny. Technik automasażu, który z powodzeniem możesz wykonywać samodzielnie, nauczy cię fizjoterapeuta. Czemu służy mobilizacja blizny po nacięciu krocza? Przede wszystkim rozciąga ona ścianki pochwy, łagodzi dolegliwości bólowe, a także ułatwia współżycie po porodzie.  

Jak zmniejszyć bliznę po nacięciu krocza  

Blizna po nacięciu krocza to nie tylko ewentualne dolegliwości bólowe, ale też dyskomfort wynikający ze względów natury estetycznej. Przyspieszyć i wspomóc proces gojenia rany, a tym samym wpłynąć pozytywnie na wygląd blizny po nacięciu krocza, mogą specjalne maści. Jaką maść na bliznę po nacięciu krocza wybrać? Przede wszystkim musi być to produkt dedykowany ranom po zabiegach ginekologicznych. W jego składzie znaleźć może się m.in. kwas hialuronowy, który wspomaga proces bliznowacenia oraz przyspiesza gojenie błon śluzowych pochwy. 

Bliznę po nacięciu krocza można też zmniejszyć, a nawet usunąć dzięki zabiegom z zakresu ginekologii estetycznej. Jak się okazuje, laserowa likwidacja blizny, czy chirurgiczna plastyka blizny po nacięciu krocza cieszą się coraz większą popularnością.

Problemy z blizną po nacięciu krocza 

Blizna po nacięciu krocza może niekiedy przysparzać pewnych problemów. Z czym borykają się kobiety najczęściej? 

Twarda blizna po nacięciu krocza  

Stopniowe twardnienie blizny jest naturalnym zjawiskiem, wypełnia się ona bowiem tkanką łączną. Jeżeli jednak blizna staje się aż nadto zbita, a do tego mało elastyczna, warto zastosować techniki masażu i tzw. mobilizację blizny. Dzięki temu rozluźnisz tkanki i sprawisz, że będą bardziej elastyczne. 

Bolesność blizny po nacięciu krocza  

Ból w pierwszych dniach po porodzie jest naturalny. Musisz przecież pamiętać, że przecięciu uległa nie tylko skóra, ale i kilka warstw mięśni. Jeśli jednak ból towarzyszy ci przez kolejne tygodnie, miesiące, a może i lata, warto odwiedzić fizjoterapeutę uroginekologicznego. Wskaże on optymalne techniki masażu lub po przeprowadzeniu badania, jeżeli istnieją ku temu wskazania, zaproponuje wykonanie zabiegu korekcyjnego. 

Swędzenie blizny po nacięciu krocza  

Choć uciążliwe swędzenie powoduje dyskomfort, jest naturalnym zjawiskiem towarzyszącym gojeniu się rany i nie ma tu znaczenia, jakie jest podłoże zranienia. Jeśli chcesz zmniejszyć uciążliwy świąd, możesz częściej podmywać krocze wodą lub nałożyć cienką warstwę maści nagietkowej. 

Bliznowiec po nacięciu krocza  

Bliznowiec to nieestetyczna, przerośnięta, stwardniała i zgrubiała blizna, której możesz się pozbyć, wykorzystując zabiegi ginekologii estetycznej. Nie da się jej rozmasować, ponieważ powstaje ona już po zagojeniu się rany, jeżeli nie zareagowałaś wcześniej na jej twardnienie.

Blizna po nacięciu krocza a drugi poród 

Czy blizna po nacięciu krocza jest przeciwwskazaniem do kolejnego naturalnego porodu? Absolutnie nie. Co więcej, nacięcie krocza podczas poprzedniego porodu nie zawsze wiąże się z koniecznością wykonania kolejnej epizjotomii. Mimo że blizna po nacięciu zwiększa ryzyko pęknięcia krocza, pamiętaj, że nie zawsze musi się to wydarzyć. 

Bibliografia: 

1. Czajkowski K., Dębski R., Markowska U., Paszkowski T., Poręba R., Wielgoś M., Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zapobiegania śródporodowym urazom kanału rodnego oraz struktur dna miednicy, Ginekologia Polska 2011, 5. 
2. Głogowska J., Opieka okołoporodowa – masaż krocza oraz regeneracja okolic intymnych w połogu, Praktyczna Fizjoterapia [dostęp: 10.08.2023 r.]
   
3. Kubicka-Kraszyńska U., Otffinowska A., Siemińska A., Witkiewicz M., Nacięcia krocza – konieczność czy rutyna?, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa 2010.