Ablacja – co to jest, na czym polega. Jak wygląda rekonwalescencja po ablacji?

Ablacja zaliczana jest do skutecznych metod leczenia różnego rodzaju arytmii. Na czym polega ten zabieg i jak się do niego przygotować? Wyjaśniamy, o czym powinnaś wiedzieć.

Ablacja – co to jest?

Ablacja jest powszechnie stosowaną metodą wykorzystywaną w terapiach zaburzeń rytmu serca. Technika ta wykorzystuje prąd o częstotliwości radiowej do modyfikacji drogi przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu.

Zarówno w Polsce, jak i Europie z roku na rok rośnie odsetek osób, które zmagają się z chorobami serca, co ma związek m.in. z prowadzeniem niezdrowego trybu życia (przetworzonej diety typu fast-food oraz brakiem aktywności ruchowej). Ablacja serca jest poważnym i inwazyjnym zabiegiem, który wykonuje się w przypadkach zaburzeń fizjologicznej pracy tego narządu.

Zabieg ablacji – na czym polega?

Ablacja serca polega na pozbyciu się dodatkowej patologicznej drogi przewodzenia sygnału, która wpływa na pracę serca. Jak dochodzi do wytworzenia się jej? 

W warunkach fizjologicznych u zdrowego człowieka serca bije miarowo z określoną częstotliwością. Naturalnym rozrusznikiem serca nadającym rytm jest węzeł zatokowo-przedsionkowy, dzięki któremu impulsy rozprzestrzeniają się w całym mięśniu sercowym. Efektem tego jest skurcz. Przy arytmii w sercu powstaje dodatkowa (patologiczna) droga przewodzenia sygnału.

Jak przygotować się do zabiegu ablacji?

Pacjent powinien przyjść do szpitala na czczo i mieć ze sobą niezbędną dokumentację medyczną. Powinien też mieć ogolone ogolone okolice pachwin. Osoby chore, które przyjmują jakiekolwiek leki, zwłaszcza stabilizujące arytmię serca, powinny to zgłosić lekarzowi.

Może zdarzyć się tak, że wystąpi konieczność ograniczenia lub całkowitego odstawienia niektórych leków. Najczęściej zaleca się rezygnację z tych antyarytmicznych bądź też proponuje modyfikację dawek przyjmowanych farmaceutyków. Przed badaniem robi się również podstawowe badania moczu, krwi, a także RTG klatki piersiowej. Należy również pamiętać, żeby jeszcze na kilka dni przed zabiegiem omówić ze swoim lekarzem, jak przyjmować leki przeciwkrzepliwe.

Jak wygląda zabieg ablacji?

Operacja wykonywana jest przy znieczuleniu miejscowym lub po podaniu środków uspokajających i przeciwbólowych. Może to uspokoić tych pacjentów, którzy obawiają się, czy ablacja boli. W niektórych sytuacjach zakłada się wenflon, aby w razie konieczności móc podać większą dawkę anestetyku. Kardiochirurg wprowadza cewnik z elektrodą do żyły lub tętnicy udowej przez okolicę pachwinową.

Wędrówka elektrody śledzona jest za pomocą techniki radiologicznej (RTG). Kiedy lekarz zlokalizuje dodatkowe ognisko, „wypala” fragment serca za pomocą fali radiowej, co zapobiega generowaniu się kolejnej fali impulsów. Jest to tzw. ablacja RF wykorzystująca ciepło. Istnieje również ablacja na zimno – tzw. krioablacja. Operacja może trwać nawet kilka godzin.

Wskazania i przeciwwskazana do ablacji

Wskazaniami do zabiegu ablacji serca są m.in:

• częstoskurcze w węźle przedsionkowo-komorowym,
• arytmie nadkomorowe (np. migotanie przedsionków),
• ektopowe częstoskurcze przedsionkowe,
• pozawałowe częstoskurcze komór.

Przeciwwskazaniem do wykonywania zabiegu ablacji jest przede wszystkim ciąża, a także:

• skrzepliny w sercu,
• zaburzenia krzepliwości krwi,
• brak możliwości wprowadzenia przez lekarza elektrody przez naczynia obwodowe.

Powikłania po ablacji

Operacja ablacji jest bardzo skuteczna i wynosi około 90 proc. Szanse na powodzenie zabiegu maleją nieco w przypadku migotaniu przedsionków – 60 proc. Sukces ablacji spoczywa w rękach specjalisty, a więc od jego umiejętności oraz doświadczenia zależeć będzie efekt finalny. W ciągu 3 miesięcy po operacji pacjent może odczuwać jeszcze objawy arytmii. Przyczyną tego jest naturalny proces zabliźniania się tkanki.

Pomimo tego, że ablacja serca jest operacją na sercu, jest ona bezpieczna. Oceniono, że śmiertelność podczas zabiegu, jak i po jego wykonaniu wynosi około 0,2 proc. Dlatego też kardiolodzy podkreślają, że ablacja jest techniką nie tylko skuteczną, ale i z niewielkim ryzykiem powikłań. Zdarzają się one częściej u osób starszych z historią chorób kardiologicznych. Warto jednak zaznaczyć, że powodzenie operacji zależy od wielu czynników i ogólnego stanu mięśnia sercowego. Bardzo rzadko obserwuje się:

• krwiaki w miejscu wkłucia,
• uszkodzenia zastawek serca,
• przebicia ściany serca,
• zatorowość płucną,
• zakrzepicę żył głębokich,
• udar mózgu.

U mniej niż 1 proc. pacjentów obserwuje się:

• infekcje,
• tamponadę serca,
• krwawienie do osierdzia. 

Rekonwalescencja po ablacji

Powrót do pełnego zdrowia może trwać nawet kilka tygodni, a chory przez minimum 48 h musi odpoczywać w pozycji leżącej. Ablacja a powrót do pracy – jak to wygląda? Gdy pacjent musi leżeć, praca na pewno nie jest możliwa. Po tym okresie wszystko zależy od wieku i stanu pacjenta.

W trakcie hospitalizacji praca serca operowanego jest stale monitorowana. Po ablacji zalecana jest również rehabilitacja kardiologiczna, często ambulatoryjna. Wszystko jednak zależy również od ogólnego stanu pacjenta, w tym jego wieku. Czas potrzebny sercu do pełnej regeneracji i ustania objawów arytmii jest kwestią indywidualną, dlatego też pacjent musi obserwować ten proces w konsultacji ze swoim lekarzem.

Pacjent poddawany jest stałej obserwacji kardiologicznej. Badanie są podstawowe parametry (zapis EKG, ciśnienie tętnicze). Ważne są także wyniki badania krwi.

Zalecenia po ablacji niewiele się różnią od tych szeroko klasyfikowanych do tego, co określa się rehabilitacja kardiologiczna. Po ablacji pacjent nie tylko jest monitorowany, ale także stopniowo uruchamiany pod okiem lekarza. Początkowo wysiłek fizyczny jest ograniczany do spacerów, chodzenia po schodach, aktywność zwiększa się stopniowo.