Adenotomia: jakie ma korzyści i jakie mogą być powikłania po zabiegu?

Adenotomia jest zabiegiem operacyjnym, którego istotą jest usunięcie migdałka gardłowego. Najczęstszym wskazaniem do zabiegu jest przerost migdałka gardłowego. Adenotomia z reguły wykonywana jest u dzieci, towarzyszy jej znieczulenie ogólne. Uważa się ją za zabieg bezpieczny, jednakże mogą wystąpić pewne powikłania.

Adenotomia należy do podstawowych zabiegów laryngologicznych. Polega na usunięciu migdałka gardłowego (tzw. III migdałka), który zlokalizowany jest w części nosowej gardła. Głównym wskazaniem do zabiegu jest przerost migdałka gardłowego i dolegliwości, które niesie taki stan. Pacjentami najczęściej są dzieci. Adenotomia jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym (w przeszłości praktykowane było znieczulenie miejscowe, jednak nie jest ono już zalecane). Zabieg adenotomii należy do bezpiecznych. Wykonywany jest zarówno w szpitalach publicznych, jak i w placówkach prywatnych. Z reguły ma charakter zabiegu „jednego dnia”, co oznacza, że pacjent wypisywany jest do domu w tym samym dniu. Czasami obserwowane są powikłania, jednak zwykle mają łagodny przebieg.

Jakie objawy stanowią wskazanie do adenotomii?

Migdałek gardłowy jest strukturą położoną w części nosowej gardła. Fizjologicznie ma nieregularny, owalny kształt. Jest składową układu odpornościowego, zawiera niektóre przeciwciała i kontaktuje się bezpośrednio z antygenami. Wchodzi w skład tzw. pierścienia Waldeyera, który stanowi skupisko tkanki limfatycznej w obrębie gardła. Poza migdałkiem gardłowym należą do niego migdałki podniebienne, migdałek językowy, migdałek trąbkowy, pasma boczne i grudki chłonne zlokalizowane na tylnej ścianie gardła.

W trakcie infekcji górnych dróg oddechowych migdałki powiększają się, co jest poniekąd prawidłową reakcją organizmu, świadczącą o właściwie funkcjonującym układzie immunologicznym. Po ustąpieniu objawów stanu zapalnego migdałki powinny wracać do swoich rozmiarów, a migdałek gardłowy nie powinien blokować nosa. Jeśli infekcje nawracają z dużą częstotliwością, może dojść do patologicznego przerostu migdałka. Wówczas są to zmiany nieodwracalne, a powiększony migdałek stanowi przeszkodę dla prawidłowego przepływu powietrza przez nos. Wiąże się z tym konieczność oddychania przez usta, chrapanie, zmiana barwy głosu, określana mianem nosowania zamkniętego. Ponadto tkanka migdałkowa nie spełnia już ochronnych funkcji, a wręcz odwrotnie, staje się przyczyną powtarzających się infekcji. W wyniku powiększenia się migdałka uciśnięte jest ujście trąbki słuchowej, co upośledza wentylację ucha środkowego, jest przyczyną wysiękowego zapalenia ucha i pogorszenia słuchu. W związku z koniecznością przewlekłego oddychania przez usta, dzieci z przerośniętym migdałkiem często prezentują tzw. adenoidalną twarz – skóra jest blada, mimika uboga, środkowa część twarzy jest wąska i wydłużona, pod oczami pojawiają się zasinienia.

Ostateczne wskazania do zabiegu operacyjnego określa lekarz laryngolog i to on kwalifikuje do wykonania adenotomii. Niektóre wskazania określane są jako bezwzględne, inne jako względne. Czasami istnieją także wskazania pilne do zabiegu.

Jak wygląda adenotomia u dzieci?

Najczęściej zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Zwykle w dniu adenotomii dziecko może opuścić oddział. Klasyczną metodą usunięcia migdałka jest ścięcie go przyrządem nazywanym adenotomem. Do jamy ustnej zakładany jest szczękorozwieracz, migdałek badany jest przez operatora palpacyjnie, pod kontrolą wzroku lub endoskopu lekarz ścina przerośnięte wyrośla adenoidalne. Usunięta tkanka przesyłana jest do badania histopatologicznego. Należy wykonać staranną hemostazę, gdyż loża po migdałku ma tendencję do krwawienia. Obecnie coraz popularniejsze staje się użycie innych narzędzi do usuwania migdałka. Należy do nich laser diodowy, shaver czy nóż harmoniczny. Wszystkie te narzędzia mają na celu zmniejszenie inwazyjności zabiegu, redukcję krwawienia i przyspieszenie rekonwalescencji. Ośrodki mają różne doświadczenia z każdą metodą. Nie ma jednoznacznych badań, które wskazywałyby na najwyższą skuteczność jednej z nich.

Adenotomia: powikłania

Generalnie zabieg adenotomii jest bezpieczny i korzyści wynikające z jego wykonania znacznie przewyższają ewentualne powikłania. Najczęstszym powikłaniem jest krwawienie. Może ono pojawić się bezpośrednio po zabiegu lub dopiero po paru godzinach, a nawet dniach. Z reguły nie jest duże i nie jest niebezpieczne, ale wymaga konsultacji z lekarzem i ewentualnego zaopatrzenia. Podczas zabiegu może także dojść do urazu i uszkodzenia podniebienia miękkiego, języczka czy policzków. Czasami może zdarzyć się ukruszenie lub wyłamanie zęba. Z poważniejszych powikłań należy wymienić niewydolność zwarcia podniebienno-gardłowego, skutkującą nosowaniem otwartym i trwałe zmiany bliznowate, powodujące zwężenie części nosowej gardła.