Afta – przyczyny powstawania i objawy. W jaki sposób leczy się afty?

Afta jest małym i dość bolesnym owrzodzeniem o wielkości nie przekraczającej 2 cm średnicy. Przyczyna jej powstawania nie jest do końca wyjaśniona, ale za czynniki ryzyka uważa się stres, choroby przewlekłe i spadek odporności. Leczenie aft polega na łagodzeniu objawów.

Najczęściej spotykane owrzodzenia to te w obrębie jamy ustnej. Afta na języku lub na błonie śluzowej jamy ustnej powoduje u chorego uporczywe dolegliwości bólowe. Podobnie jest w przypadku aft na wargach sromowych, choć te występują nieco rzadziej. Jakimi metodami leczy się te bolesne wykwity?

Afta – co to takiego?

Afta to niewielkie owrzodzenie, które jest pokryte białawym nalotem. Jej rozmiar waha się między 1 mm a 2 cm średnicy. Swoim owalnym kształtem przypomina elipsę otoczoną stanem zapalnym. Niekiedy nazywa się ją niewielką nadżerką, która lokalizuje się głównie w obrębie jamy ustnej i narządów rodnych. Może występować pojedynczo lub w skupiskach.

Afta – przyczyny powstawania

Etiologia powstawania aft w jamie ustnej i na wargach sromowych nie została do końca wyjaśniona, choć uważa się, że za ich występowanie odpowiedzialne są niektóre choroby przewlekłe, stres, zakażenia wirusowe lub upośledzenie systemu odpornościowego.

Za czynniki predysponujące do powstania aft uznaje się:

• zaburzenia ze strony układu nerwowego;
• zaburzenia hormonalne;
• choroby przewodu pokarmowego;
• nieswoiste zapalenie jelit;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• nietolerancje pokarmowe, np. glutenu;
• niedobory witamin i mikroelementów;
• zakażenia wirusowe;
• zespół Behceta;
• niektóre leki, takie jak: salicylany, ibuprofen lub beta-blokery;
• choroby upośledzające system odpornościowy np. AIDS.

Duży wpływ na powstawanie aft ma również stres. Pod jego wpływem dochodzi do osłabienia organizmu.

Afta – rodzaje i objawy

Afty można podzielić na trzy rodzaje. Podział jest uwarunkowany rozmiarem afty i jej lokalizacją. Wyróżnia się:

• afty Mikulicza – małe nadżerki, które nie przekraczają 10 mm średnicy. Lokalizują się najczęściej w jamie ustnej i ustępują samoistnie po tygodniu lub dwóch;
• afty Suttona – tzw. afty duże, które umiejscawiają się zazwyczaj w obrębie języka i migdałów (afta na migdale), są bolesne i towarzyszą im inne objawy, takie jak osłabienie, kłopoty z mówieniem, gorączka. Nie zawsze znikają samoistnie. jeśli nie ustąpią po 14 dniach, konieczne będzie badanie histopatologiczne zmiany;
• afty opryszczkopodobne – są rzadkie, lokalizują się na podniebieniu i dziąsłach, goją się samoistnie po upływie 20 dni.

Afty mogą dokuczać zarówno dorosłym, jak i małym dzieciom. Niektóre zmiany, np. afty duże, mogą pozostawiać blizny.

Afta – leczenie

Leczenie aft polega na miejscowym łagodzeniu dolegliwości. Stosuje się żele i maści o właściwościach wysuszających i ściągających oraz przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Można je kupić w aptece bez recepty. Niektóre z produktów mają działanie znieczulające, co pozwala choć na krótki czas złagodzić tkliwość i ból w miejscu powstania zmiany. Kluczowa w leczeniu nadżerek jest regeneracja uszkodzonego nabłonka, więc zakupiony preparat powinien także ułatwiać gojenie. W rzadkich przypadkach potrzebna jest antybiotykoterapia, którą zleca lekarz.

Afty lubią nawracać. Niektóre osoby borykają się z nimi miesiącami, a nawet latami. W takich sytuacjach warto wykonać podstawowe badania. Ich wyniki pozwolą odnaleźć przyczynę powstawania bolesnych owrzodzeń. Te badania to m.in. morfologia krwi obwodowej, OB, CRP, badania poziomów witamin i minerałów oraz testy alergiczne.

Afta – domowe sposoby

Pojawiające się afty można leczyć domowymi sposobami. Kluczowym elementem jest zachowanie zasad higieny zarówno jamy ustnej, jak i narządów rodnych. Przy aftach na języku lub migdale pomocne będą płukanki ziołowe, np. z szałwi lub rumianku oraz soli i sody oczyszczonej. Można nimi płukać gardło kilka razy dziennie.

Przy aftach na wargach sromowych pomóc może kora dębowa. Nasiadówki z naparu mają działanie ściągające i przeciwbakteryjne.

Ponieważ nawracające owrzodzenia mogą być skutkiem braku lub upośledzenia odporności, warto zadbać o wzmocnienie organizmu. Dobrą metodą jest spożywanie produktów, które zawierają żywe kultury bakterii, witaminy i mikroelementy. Można je także suplementować.