Aichmofobia – na czym polega i co robić, kiedy się pojawi?

Doprowadza nawet do omdleń, niełatwo jest ją wyleczyć, a do tego dotyczy całkiem sporej grupy osób. Aichmofobia, bo o niej mowa, to jedna z tych fobii, które bardzo utrudniają życie. Związana jest z ogromnym lękiem przed ostrymi przedmiotami. Jakie są jej objawy? Na czym polega leczenie? 

Aichmofobia – co to jest? 

Czym jest aichmofobia? To zaburzenie lękowe, u którego podłoża leży lęk przed igłami oraz innymi ostrymi przedmiotami (a więc np. nożyczkami, skalpelami, ołówkami), ale także kaktusami czy igłami sosnowymi. Ze względu na to, że trudno jest unikać wspomnianych rzeczy czy roślin, fobia bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie. 

Osoby zmagające się z omawianą przypadłością wiedzą, że odczuwany lęk jest irracjonalny, jednak nie potrafią przejąć nad nim kontroli. Co więcej, prowadzić on nierzadko do licznych problemów, np. niemożliwości wykonania badań z wykorzystaniem strzykawki czy też trudności z udzielaniem innej osobie pierwszej pomocy. 

Aby przekonać się, czy zmagasz się opisywaną fobią, możesz wykonać test na aichmofobię (dostępny jest przede wszystkim na anglojęzycznych stronach). Pamiętaj jednak, że diagnozę powinien stawiać psychoterapeuta, a dostępne w sieci narzędzia są bardzo uproszczone i mogą stanowić jedynie wskazówkę. 

Jakie są objawy aichmofobii? 

Osoby z aichmofobią borykają się z natrętnymi myślami np. na temat możliwości skaleczenia się konkretnym przedmiotem. Za wszelką cenę unikają też miejsc, w których istnieje ryzyko kontaktu z ostrymi rzeczami (a więc gabinetów lekarskich czy laboratoriów). Można też wyróżnić symptomy psychosomatyczne lęku przed ostrymi przedmiotami, takie jak: 

• nadmierna potliwość, 
• drżenie mięśni, 
• drżenie dłoni, 
• przyspieszone bicie serca, 
• mdłości, wymioty, 
• omdlenia, 
• ataki paniki, 
• następujące po sobie fale zimna i gorąca.

Jakie są przyczyny aichmofobii? 

Aichmofobia może mieć różne podłoże. Z pewnością istotne są tutaj uwarunkowania genetyczne – mamy tu na myśli dziedziczenie genów, które związane są z większą skłonnością do rozwoju zaburzeń lękowych. Kolejna przyczyna wiąże się z traumatycznymi przeżyciami, np. wykonaniem bolesnego zabiegu z wykorzystaniem ostrych przedmiotów w dzieciństwie. Warto powiedzieć również o ewolucyjnych korzeniach aichmofobii. Nasi przodkowie, aby przetrwać, musieli unikać ostrych przedmiotów, które doprowadzały nawet do śmierci. Omawiana przypadłość może więc być „pozostałością” po dawnych czasach. 

Jak wygląda leczenie aichmofobii? 

W leczeniu aichmofobii najczęściej wykorzystuje się psychoterapię. Zazwyczaj jest to terapia poznawczo-behawioralna, w ramach której wykorzystuje się m.in. terapię ekspozycyjną. Polega ona na stopniowym przyzwyczajaniu do ostrych przedmiotów. Najpierw pacjent może oglądać np. zdjęcia noży, aby z czasem samodzielnie zacząć ich używać. W przypadku bardzo silnego lęku przed ostrymi przedmiotami psychiatrzy mogą przepisać pacjentom również leki:  

• beta-blokery,  
• selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).  

Co ciekawe, aby zminimalizować strach przed ostrymi przedmiotami u dzieci, wykorzystuje się dziś nawet pomysłowe gry na telefon, w których stosuje się wspomnianą technikę ekspozycji. Jeśli obawiasz się wizyty u lekarza lub terapeuty, możesz na początku wypróbować tzw. racjonalizację. Polega ona na tłumaczeniu sobie, że lęk nie ma racjonalnych podstaw i że nie ma innych sposobów np. na pobranie krwi niż wkłucie igły w ciało. Taki sposób nie zawsze przynosi jednak oczekiwane efekty. 

Bibliografia: 

1. Aisbrooks K., Hoerauf K., Prevalence, causes, impacts, and management of needle phobia: An international survey of a general adult population, PLoS One 2022, 17(11): e0276814. 
2. Dixon A. R., Vondra I., Biting Innovations of Mosquito-Based Biomaterials and Medical Devices, Materials (Basel) 2022, 15(13): 4587. 
3. Orenius T., Säilä H., Mikola K., Ristolainen L., Fear of Injections and Needle Phobia Among Children and Adolescents: An Overview of Psychological, Behavioral, and Contextual Factors, SAGE Open Nursing 2018, 4: 2377960818759442.