AIDS, czyli śmiertelna choroba. Co ma wspólnego z HIV? 

AIDS to zespół chorób, które stanowią efekt długotrwałego zakażenia wirusem HIV. Boryka się z nimi aż 40 milionów osób na całym świecie. Co więcej, dotyczą osób w każdym wieku, od dzieci po seniorów, a także mężczyźni i kobiety. W tym artykule opisujemy, jakie są objawy i przyczyny AIDS oraz jak można się przed nim ustrzec. 

Czym jest AIDS? HIV a AIDS 

AIDS to zespół chorób wywoływanych przez wirus HIV. Można powiedzieć, że jest to finalne stadium zakażenia wirusem HIV, które zwykle rozwija się po wielu latach od zakażenia. Wirus coraz bardziej „panoszy się” wówczas w organizmie i sukcesywnie prowadzi do upośledzania układu immunologicznego. Z tego wynika, że można zarazić się wirusem (HIV), ale nie chorobą (AIDS). AIDS określa się też jako: 

• zespół nabytego niedoboru odporności, 
• zespół nabytego upośledzenia odporności.

Objawy AIDS i HIV 

Jakie są objawy AIDS? Jeżeli wirus HIV nie jest leczony, może dojść do pojawienia się następujących symptomów: 

• duże zmęczenie beż żadnej wyraźnej przyczyny, 
• nawracająca gorączka, 
• nadmierna potliwość w nocy, 
• biegunka, która utrzymuje się ponad tydzień, 
• powiększone węzły chłonne, 
• zapalenie płuc, 
• owrzodzenie jamy ustnej, odbytu oraz narządów płciowych, 
• nagły spadek masy ciała. 

Jeśli chodzi o objawy skórne AIDS, najczęstszym symptomem są plamy (fioletowe, brązowe, różowe lub czerwone). Mogą pojawić się one nie tylko na skórze, ale również pod skórą, na nosie, w jamie ustnej bądź na powiekach. Na ostatnim etapie AIDS pacjent może zmagać się z wieloma schorzeniami. Należą do nich: 

• gruźlica, 
• pneumocystowe zapalenie płuc, 
• przewlekłe zapalenie oskrzeli i przełyku, 
• nowotwory (np. mięsak Kaposiego, chłoniaki Burkitta), 
• kryptokokoza, 
• leukoencefalopatia wieloogniskowa, 
• opryszczka pospolita, 
• histoplazmoza, 
• mykobakterioza, 
• cytomegalia, 
• toksoplazmowa narządowa, 
• węgorzyca pozajelitowa. 

A jakie są wczesne objawy wirusa HIV? Oto one: 

• bóle mięśni i stawów, 
• mdłości, 
• gorączka, 
• wrzody jamy ustnej, 
• ból gardła, 
• ból głowy, 
• powiększone węzły chłonne, 
• dreszcze, 
• nocne poty, 
• wysypka, 
• zmęczenie. 

Warto zaznaczyć, że na początkowym etapie zakażenia wirusem u niektórych osób nie dochodzi do wykształcenia się żadnych symptomów. Później patogen się namnaża, ale powoli. Wówczas zazwyczaj pacjenci czują się całkiem dobrze i nie zauważają u siebie żadnych objawów. Etap ten może trwać 10, a nawet 15 lat, ale u niektórych osób problemy pojawiają się szybciej. 

AIDS – przyczyny 

Choroba AIDS powstaje za sprawą HIV. Często dochodzi do zakażenia poprzez kontakty seksualne z partnerem, który jest nosicielem tego wirusa. Czasem, głównie u narkomanów, jest to efekt korzystania z tych samych igieł. Kobieta mająca HIV zaraża dziecko podczas porodu oraz karmienia piersią. Zakażenie może być także rezultatem kontaktu z zanieczyszczoną krwią. 

Jak nie zarazisz się zespołem nabytego upośledzenia odporności, wirusem HIV? 

Jak z kolei nie zarazisz się wirusem HIV? Na pewno poprzez: 

• mieszkanie z zakażoną osobą, 
• pocałunki i dotyk, 
• korzystanie z jednej toalety i łazienki, 
• korzystanie z tych samych naczyń i sztućców, 
• ślinę, łzy, kał i mocz (jeśli nie ma w nich krwi), 
• drogę odzwierzęcą. 

Leczenie AIDS 

Czy zespół nabytego niedoboru odporności jest uleczalny? Niestety nie. Terapia będzie zawsze ukierunkowana na choroby, które mu towarzyszą. W przypadku osób zarażonych wirusem HIV oraz zmagających się z AIDS często stosuje się terapię HAART (cART), dzięki której można zahamować replikację wirusa. Polega ona na wykorzystaniu u pacjenta trzech leków antyretrowirusowych, które blokują cykl życiowy wirusa HIV. Patogen z łatwością potrafi rozwinąć oporność na jeden lek, ale przy przyjmowaniu kilku jednocześnie prawdopodobieństwo to znacznie się obniża. Dodajmy, że farmaceutyki przyjmuje się w formie tabletek. 

Warto zaznaczyć, że wczesna diagnostyka wirusa HIV oraz szybkie wdrożenie leczenia sprawiają, że można z nim żyć normalnie, przez wiele lat. Z samym zespołem nabytego niedoboru odporności nie da się już za wiele zrobić, dlatego tak ważne jest zachowanie odpowiedniej profilaktyki. 

Test na AIDS 

Jeśli podejrzewasz, że borykasz się z wirusem HIV lub zespołem nabytego niedoboru odporności, możesz wykonać tzw. test IV generacji. Pozwala on sprawdzić, czy jesteś chora, ale należy go wykonać minimum 2 tygodnie od zakażenia. Dzięki niemu można wykryć przeciwciała oraz antygeny HIV. W tym celu pobiera się niewielką ilość krwi. Test tego typu przeprowadza się również w celu sprawdzenia poziomu zaawansowania choroby, która została już wcześniej wykryta. 

Profilaktyka zespołu nabytego upośledzenia odporności 

Aby do minimum zmniejszyć ryzyko zachorowania na zespół nabytego upośledzenia odporności, należy unikać przypadkowych kontaktów seksualnych. Dobrze jest również zabezpieczać się przy pomocy prezerwatyw. Poleca się korzystać tylko z własnych przyborów kosmetycznych, w tym również z żyletek oraz urządzeń do depilacji. Jeżeli używasz igieł lub strzykawek, zadbaj o ich sterylność.  

Co więcej, ewentualne zabiegi kosmetyczne oraz tatuaże wykonuj jedynie w sprawdzonych miejscach, u osób z odpowiednimi kompetencjami, ponieważ korzystanie z takich usług również niesie ze sobą ryzyko zakażenia wirusem HIV. W przypadku mężczyzn pewną formą zabezpieczenia jest obrzezanie, czyli chirurgiczne usunięcie napletka. 

Jeżeli zaraz po zdarzeniu podejrzewasz, że mogłaś zarazić się wirusem HIV, natychmiast zgłoś się do szpitala zakaźnego. Tam podadzą ci leki antyretrowirusowe, dzięki którym na samym początku jeszcze możesz uniknąć zakażenia. Najlepiej, jeśli stanie się to 2-3 godziny od niego. Po 2. dobach będzie już za późno. 

Rokowania przy zespole nabytego niedoboru odporności 

Jeśli leczenie zostało zapoczątkowane na wczesnych etapach zakażenia, rokowania są dobre. Jeżeli jednak pacjent nie leczy się przez około 10 lat od rozpoczęcia zakażenia, zazwyczaj dochodzi do rozwoju zespołu nabytego upośledzenia odporności, a z tą chorobą żyje się średnio 2-3 lata. Dlatego tak istotne jest przeprowadzanie testów. 

Światowy Dzień AIDS 

Światowy Dzień AIDS (Światowy Dzień walki z AIDS) odbywa się 1 grudnia, od 1988 r. Pozwala on zwrócić uwagę na osoby, które zmagają się z omawianym przez nas problemem. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zachęca do tego, aby tego dnia nosić specjalne, czerwone kokardki – symbol walki z AIDS oraz solidarności z chorymi. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534860/ [dostęp 24.09.23]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537293/ [dostęp 24.09.23]. 
3. Simon V., Ho D. D., Karim Q. A., HIV/AIDS epidemiology, pathogenesis, prevention, and treatment The Lancet, 2006, 5, s. 489-504.