Albuminy – norma, badanie, niedobór i nadmiar

Albuminy to białka odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego ciśnienia onkotycznego oraz transport wielu substancji. Badanie stężenia albuminy wykonywane jest w diagnostyce chorób wątroby i nerek oraz w zaburzeniach odżywiania. Niedobór albuminy może być skutkiem wielu schorzeń, które prowadzą do spadku syntezy i wzrostu wydalania białka, natomiast nadmiar zwykle wskazuje na odwodnienie organizmu. Sprawdź, jakie są normy na albuminę we krwi i w moczu.

Co to jest albumina i jakie pełni funkcje?

Ludzka albumina to białko składające się z 585 aminokwasów, które w osoczu stanowi ponad 60 proc. wszystkich białek krwi. Jego syntezę przeprowadzają hepatocyty, czyli komórki wątrobowe, z których albumina dostaje się do krwioobiegu w ilości 10-15 gramów na dobę.

Albuminy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia onkotycznego, ponieważ regulują objętości krwi krążącej w naczyniach. Ponadto transportują różne substancje we krwi: hormony, kwasy tłuszczowe, witaminy, jony metali, bilirubinę, a także leki. Dzięki albuminom możliwe jest utrzymanie prawidłowego pH krwi, gdyż białka te wchodzą w skład buforowych układów krwi.

Kto powinien wykonać badanie albuminy?

Badanie stężenia albumin służy jako badanie przesiewowe w diagnostyce schorzeń wątroby, nerek i jelit. Oznaczenie poziomu albumin jest ważne w stanach katabolicznych i niedożywieniu, ponieważ umożliwia monitorowanie przebiegu leczenia. Oznaczenie albumin wykonuje się również przed planowanym zabiegiem operacyjnym.

Lekarz może zlecić badanie albumin, gdy pojawią się niepokojące objawy w postaci: bólu brzucha, obrzęków i opuchlizny, nagłej utraty masy ciała, braku apetytu, osłabienia, nudności i wymiotów. Wskazaniem do diagnostyki jest także zmiana zabarwienia moczu i stolca, pieczenie i bolesność podczas oddawania moczu, bóle w okolicy lędźwiowej i poliuria (wielomocz).

Badanie albuminy we krwi i moczu

Laboratoria medyczne najczęściej oznaczają stężenie albuminy we krwi i moczu, choć jej poziom można także badać w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR) w celu oceny wytwarzania przeciwciał i działania bariery krew/PMR.

Próbka krwi do badania stężenia albuminy jest pobierana z żyły łokciowej. Badanie stężenia albuminy wykonuje się na czczo, poza tym nie wymaga żadnego przygotowania ze strony pacjenta. Wyniki badania mogą być niemiarodajne po stosowaniu niektórych leków, dlatego badanie warto skonsultować z lekarzem. Cena badania albuminy we krwi jest niewielka i wynosi około 10 zł

Badanie stężenia albuminy w moczu może być wykonane w trzech wariantach: w próbce moczu porannego, moczu z nocnej zbiórki oraz moczu z dobowej zbiórki. Albuminuria, czyli podwyższone stężenie albumin w moczu wynika m.in z uszkodzenia bariery filtracyjnej nerek. Za badanie albuminy w moczu zapłacimy około 20-30 złotych.

Badanie albuminy jest często wykonywane w ramach proteinogramu. Proteinogram wykorzystuje zjawisko elektroforezy – rozdziału białek surowicy na frakcje, które poruszają się w polu elektrycznym. W skład badania proteinogramu wchodzi oznaczenie albumin oraz globulin (alfa-1 globuliny, alfa-2 globuliny, beta-globuliny, gamma-globuliny).

Albuminy – norma

Prawidłowe stężenie albuminy w osoczu krwi mieści się w zakresie 35-52 g/l.  Gdy stężenie albuminy w osoczu spadnie poniżej 20 g/l, mogą pojawić się obrzęki. Tzw. współczynnik albuminowo-globulinowy, czyli stosunek albumin do globulin u osoby zdrowej powinien osiągnąć wartość nieco powyżej 1.

Normy na albuminę w moczu są następujące:

• AER określa wydalanie albuminy z moczem – w dobowej zbiórce moczu wskaźnik powinien być niższy niż  30 mg/ dobę; wartości w przedziale 30-300 mg/dobę świadczą o umiarkowanie zwiększonej albuminurii, natomiast AER> 300 mg/dobę wskazuje na jawny białkomocz;
• AER w nocnej zbiórce moczu powinien być niższy niż 20 µg/ min;
• ACR  – wskaźnik albumina/kreatynina – oznaczany jest w pojedynczej, porannej próbce moczu; oznacza stosunek stężenia albuminy do kreatyniny, nie powinien przekraczać 30 mg/g kreatyniny.

Niedobór i nadmiar albuminy

Spadek stężenia albuminy we krwi, czyli hipoalbuminemia powstaje w wyniku:

• zmniejszenia syntezy białka w wątrobie w wyniku marskości wątroby, uszkodzeń toksycznych i nowotworów;
• zwiększenia utraty białka w zespole nerczycowym i podczas krwawień;
• nasilenia katabolizmu (rozpadu białek) w wyniku choroby nowotworowej, ciężkich infekcji i stanu zapalnego;
• głodzenia (ograniczona podaż białek z pożywieniem);
• zmniejszonego wchłaniania składników pokarmowych w chorobie Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego;
• długotrwałego unieruchomienia;
• przewlekłego alkoholizmu;
• dziedzicznej albuminemii.

Aby podnieść stężenie albuminy we krwi, konieczne jest określenie przyczyn jej niedoboru. Tylko leczenie choroby pierwotnej gwarantuje poprawę wyników badania. Dieta bogata w białko może pomóc w uzupełnieniu albumin u osób niedożywionych.

Podwyższone stężenie albumin nie zawsze powinno być powodem do niepokoju. U dzieci do trzeciego miesiąca życia oraz u kobiet w III trymestrze ciąży wzrost poziomu albumin jest zjawiskiem fizjologicznym. Podwyższone albuminy są także wynikiem stosowania niektórych leków – sterydów anabolicznych, hormonu wzrostu i insuliny. Ponadto stężenie albumin przekraczające normę może wskazywać na odwodnienie lub być wynikiem stosowania diety wysokobiałkowej.

Bibliografia:

1. R. N. Moman and M. Varacallo,” Physiology, Albumin”, StatPearls Publishing, 2019.
2. W. Traczyk, „Fizjologia człowieka w zarysie”, Wyd. PZWL, 2016.
3. V. Gounden, R. Vashisht, and I. Jialal, „Hypoalbuminemia”, StatPearls Publishing, 2020.