Alergiczne zapalenie skóry – jak je odróżnić od innych dermatoz?

Alergiczne zapalenie skóry to schorzenie dermatologiczne objawiające się wysypką, swędzeniem oraz podrażnieniem skóry. Zmiany pojawiają się najczęściej na skutek działania alergenu, na który układ immunologiczny reaguje zbyt ostro, wywołując stan zapalny. Jakie inne czynniki mogą wywoływać alergiczne zapalenie skóry? Na czym polega leczenie alergicznej wysypki? Czy istnieją domowe sposoby na świąd?

Co wywołuje alergiczne zapalenie skóry? 

Do zapalenia skóry na tle alergicznym dochodzi najczęściej na skutek działania na organizm alergenu:  

• wziewnego (np. pyłki roślin),  
• pokarmowego (np. spożycie orzechów, pomarańczy, jabłek), 
• kontaktowego (np. po dotknięciu lateksu). 

Najczęściej mówi się o alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry, które ma miejsce po zetknięciu się skóry z substancją drażniącą. Może do niego dojść nie tylko przez alergen, ale również w sytuacji, kiedy skóra ma kontakt z czynnikiem toksycznym, odpowiedzialnym za bezpośrednie uszkodzenie naskórka (np. z trującym bluszczem czy skondensowanym rozpuszczalnikiem). Należy przy tym pamiętać, że jeżeli zdiagnozowano u ciebie alergię, to istnieje dużo większe prawdopodobieństwo zachorowania na alergiczne zapalenie skóry, niż u osób zdrowych, niezmagających się z innymi uczuleniami. Wymienia się także m.in.: 

• alergiczne atopowe zapalenie skóry – jako objaw współtowarzyszący atopowemu zapaleniu skóry, kiedy objawy się zaostrzają, 
• alergiczne pchle zapalenie skóry – występujące jako reakcja organizmu na pogryzienie przez pchły.

Objawy alergicznego zapalenia skóry 

Wśród najczęstszych objawów alergicznego zapalenia skóry obserwuje się: 

• silny świąd, który nie sposób jest zignorować, 
• tkliwość, obrzęk, 
• zaczerwienienie i suchość skóry, 
• zwiększenie temperatury, 
• wysypka w postaci krostek, plam czy wilgotnych pęcherzy – może mieć różną postać. 

Nie ma jednego prawidłowego opisu, który krok po kroku przedstawiłby postępowanie alergicznego zapalenia skóry. W rzeczywistości wszystko zależy od indywidualnych cech organizmu. Po wystawieniu na działanie alergenu zmiany na skórze mogą się z czasem nasilać lub zmniejszać. Co więcej, objawy uwidaczniają się nawet 48 godzin po kontakcie z substancją drażniącą. Można je obserwować na całym ciele, ale najczęściej spotyka się alergiczne zapalenie skóry twarzy i dłoni.

Leczenie alergicznego zapalenia skóry 

Po zdiagnozowaniu alergicznego zapalenia skóry najważniejsze jest, aby pozbyć się z otoczenia lub z diety czynnika, który je wywołał. Można przy tym stosować leczenie miejscowe kortykosteroidami przepisanymi przez dermatologa, co pozwoli ukoić świąd i przyspieszy regenerację naskórka. W szczególnych przypadkach stosuje się sterydy doustne, ma to jednak miejsce w sytuacji, gdy dochodzi do rozszerzonej reakcji alergicznej, obejmującej dodatkowo np. drogi oddechowe lub naprawdę rozległy obszar skóry. 

Objawy alergicznego zapalenia skóry ustąpią z czasem samoistnie, chyba że pacjent będzie je stale rozdrapywał z powodu silnego uczucia świądu – w takiej sytuacji może dojść do nadkażenia ran bakteriami, a wtedy konieczne będzie wdrożenie antybiotykoterapii, dlatego lepiej zawczasu udać się do specjalisty.

Alergiczne zapalenie skóry – pielęgnacja 

Czym smarować alergiczne zapalenie skóry? Przy tym schorzeniu, tak jak przy wszelkiego typu egzemach, bardzo ważną rolę w leczeniu odgrywa odpowiednia pielęgnacja. Aby przyspieszyć rekonwalescencję i zminimalizować uciążliwe objawy, należy myć i nawilżać ciało emolientami. To specjalny rodzaj kosmetyków, przygotowany dla osób zmagających się z różnymi problemami skórnymi. 

Emolienty najczęściej są uzupełnione o naturalne ekstrakty czy składniki, które dogłębnie nawilżają, natłuszczają, a także uelastyczniają skórę. Nie dodaje się do nich konserwantów, silikonów ani aromatów, które często mają działanie drażniące. Mają postać żeli, kremów, balsamów, maści, a nawet sprayów.

Profilaktyka alergicznego zapalenia skóry 

W przypadku, kiedy twoja skóra jest szczególnie wrażliwa na różnego rodzaju podrażnienia i niejednokrotnie walczyłaś już z uciążliwą, alergiczną wysypką, powinnaś pomyśleć o profilaktyce alergicznego zapalenia skóry. Dzięki poniższym radom będziesz mogła uniknąć nawrotów choroby: 

• zrób przegląd kosmetyków – jeśli często pojawia się u ciebie stan zapalny skóry, to bardzo prawdopodobne jest, że wywołują go kosmetyki, których używasz na co dzień. Przyjrzyj się im, dokładnie sprawdź ich skład, spróbuj czegoś nowego. Wybieraj żele do mycia i balsamy nawilżające bazujące na naturalnych składnikach, bez dodatku substancji zapachowych czy sztucznych silikonów, 
• uważaj na drażniące substancje – jeżeli w domu lub w pracy często korzystasz z silnych detergentów albo masz kontakt z innymi substancjami chemicznymi, nie zapominaj o ochronie. Zawsze pracuj w rękawicach, które uchronią cię przed ich szkodliwym działaniem, 
• oczyść skórę po kontakcie z substancją drażniącą – gdy dojdzie już do kontaktu z alergenem lub drażniącą czy toksyczną substancją, od razu oczyść skórę, myjąc ją wodą. Możesz się dodatkowo zabezpieczyć, smarując miejsce kontaktu emolientem, 
• zadbaj o wietrzenie – delikatna skóra skłonna do podrażnień lubi świeże powietrze, a więc w miarę możliwości noś przewiewne ubrania i odsłaniaj ciało, kiedy tylko masz okazję. To dobra praktyka również w przypadku, kiedy zmiany się pojawią, ponieważ dostęp do czystego powietrza powstrzymuje rozwój bakterii. 

Bibliografia: 

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/contact-dermatitis/symptoms-causes/syc-20352742 [dostęp 09.04.2023].
2. https://www.uptodate.com/contents/management-of-allergic-contact-dermatitis [dostęp 09.04.2023]. 
3. Murphy P. B., Atwater A. R., Mueller M., Allergic Contact Dermatitis, StatPearls 2022.