Androstendion – normy i interpretacja. Kiedy badać poziom hormonu?

Androstendion to hormon steroidowy syntetyzowany przez nadnercza pod wpływem ACTH (hormonu adrenokortykotropowego). W mniejszej ilości wydzielają go jądra oraz jajniki. Jest prekursorem dla męskich i żeńskich hormonów płciowych. Nadmiernej syntezie związku towarzyszy hiperandrogenizm, czyli zbyt wysoki poziom męskich hormonów płciowych.

Androstendion. Co to za hormon?

Androstendion to hormon steroidowy, który jest najważniejszym prekursorem hormonów płciowych:

• testosteronu,
• estradiolu,
• estronu.

Działanie biologiczne androstendionu to przede wszystkim udział w produkcji żeńskich i męskich hormonów płciowych. Pośrednio odpowiada zatem za rozwój cech płciowych, przebieg cyklu menstruacyjnego czy płodność. Mniej oczywiste funkcje to m.in. wpływ na:

• metabolizm kostny,
• układ sercowo-naczyniowy,
• utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy i cholesterolu we krwi.

Wydzielanie androstendionu różni się w ciągu doby. Najwyższe stężenie hormonu we krwi stwierdzane jest w godzinach porannych, a najmniejsze w nocy. Co ciekawe, zmienia się także wraz z wiekiem. Począwszy od 7. r. ż., wydzielanie związku stopniowo wzrasta, aby po 30. r. ż. maleć.

Androstendion. Kiedy badać poziom hormonu?

Chcesz sprawdzić androstendion? Badanie hormonu z krwi wykonywane jest wówczas, gdy lekarz podejrzewa zaburzenia w pracy nadnerczy, takie jak:

• wrodzony przerost nadnerczy,
• choroba Cushinga,
• nowotwory,
• guz wirylizujący.

Oznaczenie stężenia omawianego hormonu bywa także przydatne podczas diagnozy hiperandrogenizmu, czyli zbyt wysokiego poziomu androgenów w organizmie. Objawia się on nieco inaczej u kobiet i u mężczyzn, co zostało przedstawione w poniższej tabeli.

Warto wspomnieć też o tym, że podwyższony androstendion u kobiet bardzo często objawia się jako trądzik hormonalny. Jak wygląda taki trądzik? Zazwyczaj przyjmuje postać czerwonych, ropnych zmian zlokalizowanych przede wszystkim na linii żuchwy, brody i szyi.

Badanie androstendionu. Przygotowanie, przebieg i cena

Chcesz sprawdzić androstendion? Badanie wykonywane jest po pobraniu próbki krwi żylnej. Do laboratorium zgłoś się na czczo, po co najmniej 12. godzinach od ostatniego posiłku. Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego w dniu poprzedzającym diagnostykę.

A jak kobiety powinny badać androstendion? W którym dniu cyklu? Najlepiej tydzień przed miesiączką lub tydzień po niej. Pamiętaj też, że przy objawach wskazujących na wysoki androstendion lekarz może zalecić jednoczesne oznaczenie poziomu:

• FSH i LH,
• DHEA,
• DHEA-S.

Ile kosztuje diagnostyka sprawdzająca androstendion? Cena wynosi mniej więcej od 50 do 90 zł, co zależy m.in. od miasta oraz renomy placówki, w której wykonywane będzie badanie. Z podobnym kosztem należy się liczyć, badając inne hormony płciowe. Czas oczekiwania na wynik to zazwyczaj kilka dni roboczych.

Jeżeli wybierzesz się do lekarza POZ lub endokrynologa na wizytę w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, możesz otrzymać skierowania na wymienione wyżej badania, dzięki czemu wykonasz je za darmo we wskazanej przez specjalistę placówce.

Androstendion. Normy i interpretacja wyników

Wyniki badania androstendionu różnią się u kobiet i mężczyzn, co zostało przedstawione w poniższej tabeli. Pamiętaj jednak, że wartości mogą różnić się w zależności od przyjętej w laboratorium metody badawczej, a wyniki zawsze powinny być skonsultowane z lekarzem.

Wysokie stężenie androstendionu wynika z nadmiernej syntezy nadnerczowej lub gonadalnej tego związku. Podwyższony poziom androstendionu może wskazywać na:

• wrodzony przerost nadnerczy,
• zespół policystycznych jajników,
• nowotwory jąder lub jajników,
• chorobę Cushinga.

Poziom androstendionu poniżej normy może świadczyć o niedoczynności kory nadnerczy lub wygasaniu czynności jajników u kobiet. A jak obniżyć androstendion? Konieczne jest wyeliminowanie choroby podstawowej, przebiegającej ze zwiększonym stężeniem tego hormonu.

Bibliografia:

1. Badawy M. T. i in., Androstenedione (a Natural Steroid and a Drug Supplement): A Comprehensive Review of Its Consumption, Metabolism, Health Effects, and Toxicity with Sex Differences, Molecules 2021, 26 (20): 6210.
2. Elhomsy G., Androstenedione, Medscape 2022.
3. Handelsman D. J., Androgen Physiology, Pharmacology, Use and Misuse, Endotext 2020.
4. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-780/androstenedione [dostęp 28.10.2024].

Aktualizacja treści: inż. Agata Domagała