Antykoagulant toczniowy – czym jest, diagnostyka, cena badań 

Antykoagulant toczniowy stwierdza się u nie więcej niż 2 proc. populacji. Jego diagnostyka jest konieczna u osób, u których lekarz podejrzewa zespół antyfosfolipidowy (APS). Jest to choroba, która może doprowadzić do rozwoju zakrzepicy żył głębokich, a przez to i śmieci. Właśnie dlatego diagnostyka antykoagulantu toczniowego jest tak ważna. Im wcześniej zostanie wykryty, tym szybciej lekarz będzie mógł wdrożyć odpowiednie leczenie. 

Czym jest antykoagulant toczniowy? 

Antykoagulant toczniowy (łac. lapus anticoagulant – LA) po raz pierwszy stwierdzono i opisano u osoby chorującej na toczeń rumieniowaty układowy. I to właśnie tej chorobie zawdzięcza swoją nazwę. Antykoagulant jest to nieswoisty inhibitor procesu krzepnięcia – stanowi przeciwciało skierowane przeciw znajdującym się na powierzchni błon komórkowych fosfolipidami o ujemnym ładunku. 

Antykoagulant toczniowy jest jednym z trzech najistotniejszych klinicznie przeciwciał antyfosfolipidowych. Dwa pozostałe to: przeciwciała antykardiolipinowe oraz przeciwciała przeciw ß2 glikoproteinie I. 

Antykoagulanty tocznia wiążą się ze wspomnianymi już fosfolipidami, które są istotne dla prawidłowego krzepnięcia krwi. Zaburzają ten proces, przez co może rozwinąć się  choroba zakrzepowa żył głębokich. 

Antykoagulant toczniowy a zespół antyfosfolipidowy 

Antykoagulant toczniowy wraz z przeciwciałami antykardiolipinowymi oraz przeciwciałami przeciw ß2 glikoproteinie I mają znaczenie kliniczne w przebiegu zespołu antyfosfolipidowego. Jest to autoimmunologiczna choroba układowa o niezapalnym charakterze w obrębie tkanki łącznej.  Chorobę rozpoznano już w 1987 r. Wciąż jednak nie do końca jest poznana. Ostatnia modyfikacja jej opisu miała miejsce w 2006 r. Poza nieprawidłowościami zakrzepowymi doprowadza również do powikłań ciążowych. Szacuje się, że może być przyczyną 5–20 proc. poronień nawykowych. 

Stwierdzenie po analizie laboratoryjnej obecności antykoagulantu tocznia w surowicy może o APS (chorobie nazywanej zespołem antyfosfolipidowym).  

Zespół antyfosfolipidowy – objawy 

Obecność antykoagulantu toczniowego potwierdzać może zespół antyfosfolipidowy, a ten jest chorobą niebezpieczną, ze względu na podwyższone ryzyko rozwoju choroby zakrzepowej. W tym stanie skrzepy krwi pojawiają się w naczyniach krwionośnych. Do czasu, gdy pozostają w jednym miejscu, nie stanowią zagrożenia, jednak jeśli się oderwą i powędrują wraz z krwiobiegiem, mogą dotrzeć m.in do mózgu, wywołując udar. 

Zespół antyfosfolipidowy – badania na obecność antykoagulantu toczniowego 

Antykoagulant toczniowy można wykryć dzięki diagnostyce laboratoryjnej. Wystarczy próbka krwi poddanej analizie. Wykrycie przeciwciał antyfosfolipidowych stanowić może potwierdzenie zespołu APS (zespołu antyfosfolipidowego). 

Należy przy tym podkreślić, że nie istnieje test, który pozwalałby zidentyfikować antykoagulant toczniowy, mimo że badanie krwi pozwala go wykryć w surowicy. Jak zatem przebiega badanie? Używane są swoiste przeciwciała IgG (białka odpornościowe, które mogą utrzymywać się całe życie) i IgM (białka wczesnej fazy infekcji) oraz test w standardzie ELISA przy obecności kofaktora ß2 – GPI (beta 2‑glikoproteina I). Enigmatycznie brzmiące pojęcie kofaktor to nic innego, jak związek, który jest niezbędny, aby enzymy mógł uruchomić określoną reakcję chemiczną. 

Na tym jednak nie kończą się możliwości stwierdzenia występowania zespołu antyfosfolipidowego. Diagnostyka pozwala również wykryć obecność antykoagulantu toczniowego dzięki wskaźnikom: 

• czas koalinowo–kefalinowy (APTT), 
• test z rozcieńczonym jadem żmii Rusella (dRVVT). 

Masz antykoagulant toczniowy ujemny? Przeciwciała antykardiolipinowe IGM również nie wyszły dodatnie? Jeśli mimo to lekarze nadal podejrzewają zespół APS, w takim wypadku warto poszerzyć diagnostykę o wykrywanie przeciwciał przeciw ß2 – GPI. Oznaczenie ich stężenia wykonuje się dwa razy w ciągu 12 godzin. Dodatkowo test wymaga potwierdzenia w postaci wykonania próby z osoczem osoby, która nie choruje na zespół antyfosfolipidowy 

Antykoagulant toczniowy – cena diagnostyki 

Lekarz podejrzewa, że w twojej krwi obecny jest antykoagulant tocznia? Cena diagnostyki, która pozwoli go wykryć i potwierdzić zespół antyfosfolipidowy zależy od zleconego typu badania. 

Za laboratoryjną analizę czas koalinowo–kefalinowego (APTT) zapłacisz nie więcej niż 15 zł. Dużo droższy jest test z rozcieńczonym jadem żmii Rusella (dRVVT). Cena za jego wykonanie wynosi ok. 150 zł. Warto jednak zbadać oba te wskaźniki, poniewaz APTT charakteryzuje się dużą zmiennością. Za wykrywanie przeciwciał przeciw ß2–GPI zapłacisz natomiast ok. 100 zł. 

Źródła: 

1. P. Rajewski, P. Rajewski, i in, Etiologia, diagnostyka i leczenie zespołu antyfosfolipidowego jako rzadkiej przyczyny udaru mózgu, „Udar mózgu” 2006,, t. 8, nr 2, s. 76–80. 
2. J. Heimrath, B. Grześ, Zespół antyfosfolipidowy we współczesnym położnictwie, „Ginekologia i położnictwo” 2008, nr 1 (7), s. 45–56. 
3. L. Ostanek, K. Fischer, Zespół antyfosfolipidowy, „Diagnostyka Laboratoryjna w Chorobach Reumatologicznych” t. 2, s. 100–112.