Artroza – choroba zwyrodnieniowa stawów: przyczyny, objawy, naturalne metody leczenia

Artroza to postępująca choroba zwyrodnieniowa stawów o charakterze niezapalnym prowadząca zwykle do przedwczesnej niepełnosprawności ruchowej pacjenta. Schorzenie rozwija się najczęściej w stawach poddawanych nadmiernym regularnym przeciążeniom, np. artroza kolana czy artroza kręgosłupa.

Artroza stawów jest przyczyną uciążliwych objawów bólowych, ograniczenia ruchomości i deformacji stawowych obwodowych, obręczy biodrowej i barkowej oraz kręgosłupa. Za przyczyny artrozy uznaje się uszkodzenia tkanek stawu w wyniku procesów degeneracyjnych chrząstki stawowej i okolicznych struktur. Artroza ma charakter przewlekły.

Co to jest artroza?

Artroza to przewlekła i postępująca choroba układu kostno-mięśniowego, najczęściej obciążająca stawy kończyn dolnych i górnych, obręczy barkowej i biodrowej oraz kręgosłupa. Artroza stawu ma charakter niezapalny – powstaje w wyniku uszkodzenia stawu, a stan zapalny jest jedynie wtórną zmianą powstałą na skutek zaburzenia jakości chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej, więzadeł i innych struktur składających się na dany staw. W wyniku choroby zwyrodnieniowej typu artroza dochodzi do zwłóknienia, rozmiękczenia i ubytków chrząstki, sklerotyzacji warstwy podchrzęstnej kości, powstawania osteofitów, deformacji i innych zmian wytwórczych tkanki kostnej.

Artroza stawu biodrowego, palców rąk czy artroza w stawach międzykręgowych kręgosłupa upośledza funkcje amortyzacyjne i motoryczne, stając się źródłem dolegliwości bólowych i osłabienia ich ruchomości. Artroza może również przybrać postać uogólnionego schorzenia, tzw. artroza wielostawowa, i obejmować wówczas kilka stawów jednocześnie, jednak częściej diagnozowana jest artroza pojedyncza.

Przyczyny artrozy

Główną przyczyną rozwijania się artrozy są zaburzenia równowagi pomiędzy procesami degeneracyjnymi a regeneracyjnymi chrząstki stawowej. Degradacja struktur chrząstki i warstwy podchrzęstnej kości prowadzi do destabilizacji biomechaniki stawu i upośledzenia właściwości fizykochemicznych struktur tworzących staw. Na tempo rozwoju artrozy i obniżenie jakości elementów tworzących staw mają wpływ przede wszystkim:

• urazy i przeciążenia stawowe wynikające z pracy fizycznej lub otyłości;
• choroby metaboliczne, endokrynologiczne, endemiczne i układu ruchu;
• wiek powyżej 50. roku życia oraz płeć żeńska.

Artroza – objawy

Artroza bez względu na obciążony nią staw objawia się m.in.:

• dolegliwościami bólowymi o różnym natężeniu i charakterze nasilającymi się podczas ruchu, a ustępującymi w spoczynku. W zaawansowanej artrozie stawu ból ma tendencję do utrzymywania się w bezruchu oraz pojawiania się podczas rozpoczęcia ruchu i ustępowania w trakcie aktywności, tzw. ból startowy;
• sztywnością i ograniczeniem ruchomości stawowej;
• tkliwością palpacyjną, widocznymi deformacjami stawowymi, słyszalnym trzeszczeniem i uczuciem tarcia przy ruchach;
• zwiększoną podatnością na urazy.

Objawy artrozy to również zaburzenia ogólnoustrojowe jak apatia, złe samopoczucie i wycofanie z aktywności. W zależności od zajętego stawu dodatkowo obserwuje się inne objawy artrozy:

• artroza nadgarstka, dłoni i artroza kciuka i palców to głównie sztywność poranna ustępująca po ok. 30. minutach, deformacje stawów międzypaliczkowych, tzw. guzki Heberdena i Boucharda, upośledzenie motoryki małej;
• artroza biodra, tzw. koksartroza, to głównie dolegliwości bólowe okolic pachwin promieniujące w kierunku kolana, ograniczenie ruchomości stawu biodrowego, osłabienie i zaniki funkcjonalności mięśni pośladkowych, względne skrócenie kończyny dolnej;
• artroza kolana w tym artroza rzepkowo-udowa, tzw. gonartroza, oprócz dolegliwości bólowych kolana i górnej części podudzia objawia się trzeszczeniem podczas wyprostu kolana, zaburzeniem osi kończyny, torbielami podkolanowymi, deformacją stawu, osłabieniem siły mięśni uda i przykurczem zgięciowym kolana;
• artroza stawów międzykręgowych kręgosłupa, tzw. spondyloartroza, objawia się głównie parastezjami promieniującymi do kończyn.

Jak wygląda leczenie artrozy?

Leczenie artrozy to wielowymiarowy proces uwzględniający m.in. farmakoterapię, rehabilitację, zaopatrzenie ortopedyczne, a także operacje chirurgiczne. Zatrzymanie postępu artrozy i poprawę sprawności funkcjonalnej stawów wspomaga się również naturalnymi środkami uzupełniającymi takimi jak dieta czy ziołolecznictwo. Leczenie naturalne artrozy zaleca dietę bogatą w wapń, żelazo, potas, magnez, selen i cynk, kolagen oraz witaminy szczególnie D, E, B3, B5 i C. Zmiany stawowe na tle artrozy pozytywnie reagują na dietę śródziemnomorską zawierającą głównie produkty o działaniu przeciwzapalnym, jak cytrusy bogate w antyoksydanty i zielone warzywa oraz nasiona, np. sezamu. Terapię warto uzupełnić o leczenie artrozy ziołami w postaci miejscowych okładów, naparów, herbat czy kąpieli. Powszechnie stosowanymi ziołami do tego typu zabiegów są m.in. dziurawiec, lawenda, eukaliptus, mięta, goździki, rozmaryn, imbir i anyż.