Zatkane zatoki to nieprzyjemny problem. Jak przywrócić drożność? 

Zatkane zatoki to nieprzyjemny i bardzo dokuczliwy objaw, który może się pojawić zarówno jako symptom choroby, jak i alergii. Współtowarzyszą mu często inne dolegliwości uprzykrzające życie, a leczenie może trwać naprawdę długo. Jak odróżnić przyczynę zatkanych zatok? W jaki sposób można przywrócić drożność dróg oddechowych? Czy od zatok mogą być zatkane uszy?

Co to są zatoki? 

Zatoki to w rzeczywistości puste przestrzenie, znajdujące się pomiędzy kośćmi twarzowymi. Łączą się ze sobą, a także z nosem oraz gardłem za pośrednictwem kanałów nazywanych ostium (łac. ostium, oznacza ujście lub otwór, dosłownie wejście do narządu). Wyróżnia się: 

• zatoki szczękowe – wewnątrz kości policzkowych, 
• zatoki czołowe – po obu stronach czoła, nad oczami, 
• zatoki sitowe – za grzbietem nosa, między oczami, 
• zatoki klinowe – osadzone głęboko za górną częścią nosa, a także między oczami.

Zatkane zatoki – objawy towarzyszące 

Z racji umiejscowienia zatok, charakterystycznym objawem towarzyszącym zatkanym kanałom jest silny ból, szczególnie dotkliwy podczas schylania się lub szybkiej zmiany pozycji. Może cię wtedy boleć czoło, oczy, a nawet szczęka – czyli wszystkie miejsca, w których znajdują się przestrzenie zatokowe. Jeżeli masz zatkane zatoki, brak węchu oraz smaku także jest naturalny. Poza tym możesz zaobserwować: 

• gorączkę, 
• katar i kaszel, 
• bóle mięśni, 
• złe samopoczucie, 
• ogólne osłabienie,
• zmiany na skórze (egzemy),
• łzawienie oczu. 

Jeżeli występują u ciebie dodatkowe symptomy, a zatkane zatoki nie są jedynym problemem, powinnaś skontaktować się z lekarzem. Prawdopodobnie złapałaś infekcję i być może konieczne będzie wdrożenie specjalistycznego leczenia. Pamiętaj, że nieleczone zatoki mogą przerodzić się m.in. w zapalenie ucha.

 Zatkany nos – alergia czy zatoki objęte stanem chorobowym?

Podłożem zatkanego nosa może być zapalenie zatok albo alergia, ale to nie wszystko. Za brak drożności w tej części układu oddechowego może być odpowiedzialna także lekka infekcja albo ciało obce znajdujące się wewnątrz jamy nosowej. Jak zatem odróżnić, jaka jest przyczyna zatkanych zatok?

 Zapalenie zatok – diagnoza 

Za zapalenie zatok odpowiedzialne są infekcje bakteryjne lub wirusowe, które mogą mieć początek także w stanach wywołanych alergią. W przebiegu choroby produkowana jest zbyt duża ilość wydzieliny, która blokuje wąskie kanały zatokowe, zmniejszając znacząco ich drożność. W takich warunkach, ciepłych i wilgotnych, mikroorganizmy mogą się swobodnie namnażać i rozwijać, a schorzenie postępuje. 

Zapalenie zatok objawia się m.in. gęstą wydzieliną wypływającą z nosa, która może mieć barwę żółtą lub zieloną, niekiedy bywa podbarwiona krwią. Jeżeli poza uczuciem zatkanego nosa towarzyszą ci także inne symptomy, być może będziesz musiała pić leki na zatoki – warto w takiej sytuacji skonsultować się z lekarzem, który może zaproponować dodatkową diagnostykę, np. wymaz z nosa pozwalający na sprawdzenie, czy w wydzielinie znajdują się patogenne bakterie. 

Jeżeli natomiast jesteś alergikiem, zatkane zatoki najczęściej męczą cię w okresie pylenia roślin, a więc głównie wiosną i na początku lata. Dodatkowo mogą towarzyszyć ci następujące objawy: 

• łzawienie oczu, 
• katar lub jego brak, 
• kaszel, 
• wysypka, 
• duszności. 

Aby wykryć alergię, konieczne będzie poddanie się testom alergologicznym. W gabinecie specjalisty spędzisz ok. godzinę. Badanie polega na podskórnym podaniu skondensowanych dawek różnych alergenów (są one zależne od profilu testów), a następnie obserwowanie zachodzących na skórze zmian. Wtedy zatoki leczy się farmaceutykami przeciwalergicznymi oraz doraźnie można sobie pomóc, udrożniając nos domowymi sposobami.

Zatkane zatoki bez kataru 

Zatkane zatoki bez kataru mogą być objawem alergii, ale taki stan pojawia się również w przypadku: 

• polipów nosa, 
• skrzywienia przegrody nosowej, 
• chronicznego zapalenia zatok. 

Jeżeli często masz zatkane zatoki bez kataru, a problem nawraca niezależnie od tego, czy stosujesz kurację, czy też zbywasz temat, być może przyczyna leży gdzieś indziej. W takiej sytuacji warto poprosić o skierowanie do laryngologa – być może jest sposób na twoje problemy z zatokami?

Zatkane zatoki – co robić? 

Sposoby na zatkane zatoki są różne. Jeśli czujesz się dobrze i nie występują u ciebie dodatkowe objawy, możesz spróbować domowych sposobów na zatoki. Jeżeli jednak jesteś osłabiona i masz podwyższoną temperaturę ciała, umów się na wizytę do internisty – w razie potrzeby dostaniesz antybiotyk, a jeżeli nie będzie to konieczne, lekarz przepisze ci leki na zatoki, które zmniejszą stan zapalny i ułatwią oddychanie oraz oczyszczenie kanałów. 

W przypadku, kiedy podejrzewasz, że przyczyną jest alergia, umów się na wizytę do alergologa. Terapia będzie się wtedy opierać na lekach przeciwhistaminowych, które uśmierzą objawy – nie tylko zatkane zatoki, ale również ewentualny kaszel czy duszności. Jeżeli natomiast problem nawraca, a zatkanym zatokom nie towarzyszy wyciek z nosa, konieczna może się okazać np. operacja, mająca na celu korektę ułożenia przegrody nosa.

Domowe sposoby na zatkane zatoki 

Zastanawiasz się, czy istnieją domowe sposoby na zatkane zatoki? Zarówno w przypadku objawów o podłożu chorobowym, jak i alergicznym możesz wspomóc leczenie i zmniejszyć uciążliwość symptomów. Wśród najpopularniejszych metod wymienia się:  

1. Odpowiednie nawodnienie – brzmi banalnie, ale kiedy masz do czynienia z obrzękiem błony śluzowej zatok, może dojść do ich przesuszenia. Zadbanie o właściwą ilość wody w organizmie ma wtedy kluczowe znaczenie, bo pomaga zwalczyć stan zapalny, 
2. Inhalacje ciepłą parą – domowe inhalacje pomagają w nawilżeniu zatok, zmniejszają obrzęk błon śluzowych i dzięki temu szybciej przywraca się też drożność nosa. Do inhalacji można dodać też olejki aromatyczne, w ten sposób rozszerzając kurację o inne korzyści, 
3. Spanie z uniesioną głową – w wielu przypadkach zatoki zatykają się podczas snu, kiedy leżysz. W takiej sytuacji dobrze jest położyć pod głowę dodatkową poduszkę, aby przyjąć wygodniejszą i optymalną przy zatkanym nosie pozycję, 
4. Ciepłe okłady – okłady z ręczników nasączonych ciepłą wodą uśmierzają ból zatok, zmniejszają obrzęk błon śluzowych nosa i ułatwiają oddychanie. 

Bibliografia: 

1. https://www.allergy.org.au/patients/allergic-rhinitis-hay-fever-and-sinusitis/sinusitis-and-allergy [dostęp 10.04.2023]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3199828/ [dostęp: 17.04.2023 r.]