Zdrowe zęby – co zrobić, by wzmocnić zdrowie swoich zębów?

Zdrowymi zębami może pochwalić się niewielki odsetek Polaków. Według najnowszych danych jedynie 1 proc. dorosłych ma zupełnie zdrowe zęby – bez próchnicy i chorób przyzębia. Dane dotyczące dzieci również są alarmujące, ponieważ coraz więcej z nich wymaga leczenia stomatologicznego. Co zatem robić, by mieć zdrowe zęby? Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena jamy ustnej? Jak dbać o zdrowie jamy ustnej i uniknąć problemów stomatologicznych? 

W trosce o zdrowe zęby – właściwa higiena jamy ustnej 

Przestrzeganie higieny jamy ustnej to podstawa dbania o zęby. Pod pojęciem „higieny jamy ustnej” kryje się jednak więcej niż „przejechanie” szczoteczką po zębach. Co składa się na prawidłową higienę jamy ustnej? 

Mycie zębów szczoteczką dwa razy dzienne 

Zęby należy myć dwa-trzy razy dziennie – rano, po obudzeniu i przed pójściem spać w ramach wieczornej toalety. Jeśli jest taka możliwość, można je myć także po obiedzie. Stomatolodzy zalecają szczotkowanie zębów przez 2 minuty w przypadku szczoteczki manualnej, a 3 w przypadku szczoteczek elektrycznych i sonicznych. Szczoteczki elektryczne i soniczne, choć są dużo droższe, to znacznie skuteczniejsze od zwykłych szczoteczek.  

Jakąkolwiek jednak szczoteczkę wybierzesz, nie powinna mieć zbyt twardego włosia – takie może uszkodzić szkliwo i dziąsła. 

Stosowanie płynu do higieny jamy ustnej i nici dentystycznej 

Poza szczoteczką i pastą, do dobrego wyczyszczenia zębów potrzebujesz również nici dentystycznej oraz płynu do płukania jamy ustnej. Nić pozwoli wyczyścić przestrzenie międzyzębowe, a płyn dodatkowo zmiękczy płytkę nazębną, co umożliwi dokładniejsze jej usunięcie. 

Regularne wizyty u dentysty to podstawa 

Do tej pory wiele osób odczuwa lęk przed wizytami u stomatologa. Tymczasem regularne odwiedzanie stomatologa, raz lub dwa razy w roku, pozwala na szybkie wykrycie ubytków próchnicowych czy pierwszych zalążków próchnicy – plam próchnicowych. Z kolei im mniejszy ubytek, tym krótsze, mniej dokuczliwe i tańsze leczenie.  

Raz w roku podczas wizyty kontrolnej dobrze jest też poddać się scalingowi i piaskowaniu. 

Co jeść, żeby mieć zdrowe zęby? 

Istotnym elementem dbania o zęby jest odpowiednia dieta. Powinna być bogata w następujące składniki i zawierające je produkty: 

• wapń (nabiał, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe); 
• fosfor (ryby, podroby, kasze, ciemne pieczywo); 
• witamina D (ryby, wątróbka, żółtko, ser); 
• witamina C (cytrusy, natka pietruszki, szpinak, brokuły, brukselka).

Jakie produkty szkodzą zdrowiu zębów? 

Produktem, który szkodzi zębom, jest przede wszystkim cukier. Niestety występuje on w różnych formach, zarówno w słodyczach, napojach, jak i innych produktach spożywczych. Pojawia się również w składzie białego pieczywa oraz suszonych owoców. Za najgorszy produkt dla zdrowia zębów uchodzą wszelkie słodycze „oklejające” zęby – cukierki krówki, nadzienie toffi, karmel. 

Negatywny wpływ na zęby mają także sól i kofeina. Spożywanie nadmiernej ilości soli, zwłaszcza w przetworzonej żywności, takiej jak dania gotowe czy wędliny, prowadzi do zmniejszenia przyswajalności wapnia, który dodatkowo jest wypłukiwany z organizmu przez kofeinę. Niedobór tego składnika osłabia zęby, które stają się bardziej podatne na próchnicę.

Jak zadbać o zdrowe zęby u dzieci? 

W przypadku dzieci najczęstszą dolegliwością jamy ustnej jest próchnica. Choroba może pojawić się wraz z wyrzynaniem pierwszych zębów, nawet w pierwszym roku życia. Zazwyczaj jest to próchnica butelkowa, która rozwija się podczas karmienia dzieci w trakcie zasypiania.  

Stomatolodzy zalecają dbać o higienę jamy ustnej dzieci już od pierwszych dni życia dziecka. Należy robić to delikatnie, czyszcząc dziąsła dziecka silikonową szczoteczką (samą wodą, bez pasty) nakładaną na palec opiekuna lub gazikiem.  

Gdy pojawią się pierwsze ząbki (między 6 a 12 miesiącem życia), można już sięgnąć po specjalną szczoteczkę z włosiem i pastę w ilości nie większej niż ziarenko ryżu. To także odpowiedni czas, by udać się z dzieckiem na pierwszą wizytę stomatologiczną, aby oswajać malucha z regularnymi wizytami u dentysty.

Bibliografia: 

1. Bruzda-Zwiech A., Szydłowska-Walendowska B., Wochna-Sobańska M., Daszkowska M., Filipińska-Skąpska R., Hilt A., Lubowiedzka-Gontarek B. Wpływ nawyków higienicznych i żywieniowych na stan uzębienia dzieci w wieku przedszkolnym. Dental and Medical Problems 2005, 42(2): 267-272. 
2. Jankowska A., Kopański Z., Wróblewska M., Błaszczak B. The awareness of adults concerning health-oriented attitudes which reduce the risk of the development of dental caries in children. Journal of Public Health, Nursing and Medical Rescue 2014, (4): 59-69. 
3. Pawka, B., Dreher, P., Herda, J., Szwiec, I., & Krasicka, M. (2010). Próchnica zębów u dzieci problemem społecznym. Probl Hig Epidemiol, 91(1), 5-7, http://phie.pl/pdf/phe-2010/phe-2010-1-005.pdf , [dostęp: 10.01.2024]. 
4. https://politykazdrowotna.com/artykul/99-proc-doroslych-polakow/1180950, [dostęp: 10.01.2024]